قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / آخرین اخبار / علامه واعظ زاده خراسانی، پژوهشگرِ منصف
علامه واعظ زاده خراسانی، پژوهشگرِ منصف

یادداشتی از سید زین‌العابدین صفوی؛

علامه واعظ زاده خراسانی، پژوهشگرِ منصف

آن پژوهشگر بزرگ با هر دو جبهه‌ی علمی یعنی (مکتب تفکیک و فلسفه صدرایی) آشنایی عمیقی داشت و بدون واسطه از بزرگان هردو مکتب بهره‌های وافری برده بود و در نزد اصحاب هردو دیدگاه از منزلتی شایسته برخوردار بود. در حدیث‌شناسی و تفسیر قرآن، روش‌ها و گرایش‌های متضاد را آزموده بود و هر یک از این مشرب‌ها را به‌خوبی و در کمال انصاف تحلیل و ارزیابی می‌کرد.

شبکه اجتهاد: صبح روز یکشنبه ۹۵/۹/۲۸ متأسفانه استاد عزیز وکهنسالِ ما «علامه واعظ زاده خراسانی» به دیار باقی شتافت و همه دوستداران دانش را به سوگ نشاند. در خاموشی آن چراغ دانش، بنده نیز به عنوان یکی از کوچک‌ترین خوشه‌چینان خرمن او، نمی‌توانم، خاموش بمانم و سخنی نگویم.

اولین بار با این استاد فرزانه  سال ۶۲ از طریق مقاله‌های ایشان آشنا شدم. مخصوصاً مقاله «یار ۳۰ ساله» که در باره شهید مطهری و در یادنامه‌ی آن شهید چاپ شده بود. با خواندن چند مقاله‌ی دیگر از ایشان دریافتم که او در انصاف و عقل‌گرایی با بسیاری دانشوران الهیات متفاوت است. سپس با شرکت در کلاس‌های عموم  و خصوصی تفسیرش بیش از گذشته به تفرّد این دُرِّ یتیم پی بردم؛ و در اندازه‌ی ذهن جوانانه‌ی خود احساس کردم که گنجینه‌ای از دانش‌های گوناگون در همین نزدیکی است!

اگر تنها به فهرست کتاب‌ها، تعلیقات، تصحیحات، مقالات، گفتگوها و مناظرات جهانی او اشاره کنم، خود کتاب قطوری خواهد بود. فقط یکی از تلاش‌های خاموش و بی‌صدای او هدایت و تدوین «المعجم فی فقه لغه القران و سرِّ بلاغته» (عربی) است که توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس چاپ شده و در سال ۸۲ به عنوان کتاب سال انتخاب شد. به گمانم تاکنون (تا جلد سی ویکم) منتشر گردیده است و یقین دارم که سال‌ها و قرن‌های آینده، قدر آن مجموعه نفیس، بیشتر شناخته خواهد شد و هیچ مفسر و قرآن‌پژوهی از آن بی‌نیاز نخواهد بود.

آن پژوهشگر بزرگ با هر دو جبهه‌ی علمی یعنی (مکتب تفکیک و فلسفه صدرایی) آشنایی عمیقی داشت و بدون واسطه از بزرگان هردو مکتب بهره‌های وافری برده بود و در نزد اصحاب هردو دیدگاه از منزلتی شایسته برخوردار بود. در حدیث‌شناسی و تفسیر قرآن، روش‌ها و گرایش‌های متضاد را آزموده بود و هر یک از این مشرب‌ها را به‌خوبی و در کمال انصاف تحلیل و ارزیابی می‌کرد.

آن چهره ماندگار که بیش از هشتاد سال، در سه حوزه علمیه نجف، قم و مشهد و دانشگاه‌های جهان اسلام به فعالیت طاقت‌فرسای علمی و پژوهشی مشغول بوده است، علاوه بر اجازات نقل حدیث از بزرگان قدما، در تفسیر، کلام، فرقه شناسی، شناخت مکاتب معاصر، روش‌شناسی پژوهش جریان شناسی فکری معاصر، ادبیات و زبان‌شناسی، کتابشناسی و آشنایی با منابع شیعه و سنی و حتی ادیان دیگر، کاملاً متخصص و متبحر بود و این جامعیت، در کنار حافظه کم‌نظیرش، همه‌ی شاگردانش را به اعجاب وا می‌داشت.

اشتهار جهانی او هرگز به واسطه مسئولیتش در مجمع تقریب  و اتحادیه علمای مسلمان نبود بلکه بسیاری از این ارتباطاتِ «میان مذهبی» او به سال‌های پیش از آن و پژوهش‌های ماندگار جهانی‌اش مربوط می‌شود.

دایره‌ی دوستان ایشان نیز مانند اساتیدش از تنوع بی‌نظیری برخوردار بود و طیف‌های رنگارنگی را دربر می‌گرفت. شهید مطهری، آیت‌الله منتظری، امام موسی صدر، شهید محمدباقر صدر، محمدتقی شریعتی، بدیع‌الزمان فروزان فر،، علامه عسگری و محمدجواد مغنیه علامه فضل‌الله، و دیگر علمای لبنان و نیز الازهر و…با او شفیق بودند. به نظرم همه‌ی این‌ها به جامعیت و انصاف علمی آن فقید سعید برمی‌گردد.

صداوسیما و حوزه‌های علمیه لااقل خاطر در هفته پژوهش و هفته وحدت می‌بایست جایگاه این پژوهشگر ماندگار و وحدت‌آفرین را پاس بدارد و آن را به عنوان  الگوی عملی دین‌پژوهی و نماد برجسته  اتحاد حوزه و دانشگاه و وحدت بین المذاهب معرفی کند. ولی ظاهراً چهره‌های افراطی، بی‌مایه، پرهیاهوی و تازه به دوران رسیده‌ای  که معلوم نیست در کدام مکتبخانه و تا چه حد و در چه زمینه‌ای و چه زمانی درس یا چیز دیگری خوانده‌اند! ذهن جوانان را تصرف، و عرصه را بر این پهلوانان علم و فرهنگ تنگ کردند.

امید آن‌که با انتشار شایسته‌ی نظریات آن علامه فرزانه و استقبال دانش‌پژوهان منصف از آن‌ها بخشی از این کوتاهی‌های اجتماعی و فرهنگی جبران شود.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Real Time Web Analytics