شبکه اجتهاد: وقتی سخن از غدیر و مفاهیم و معارف غدیر به میان میآید، اولین پرسشی که به ذهن خطور میکند این است که چرا در این زمان باید به موضوع و مسئله غدیر پرداخت؟ اگر به خوبی ضرورت غدیر و لزوم فرهنگ غدیر در جامعه ترسیم شود، مخاطبان فرهیختهای در جستجوی دریافت حقایق غدیر برمیآیند. طبیعی است که اگر ضرورت این بحث روشن نشود، بسیاری به سادگی از کنار این موضوع خواهند گذشت، هرچند به خوبی این موضوع تقریر و تبیین شود؛ اما دریافت عمیقی از این موضوع دور از انتظار است، بنابراین تبیین ضرورت غدیر، امری بدیهی است …
توضیحات بیشتر »نسبت غدیر با وحدت اسلامی/ مهدی مسائلی
شبکه اجتهاد: بارها شنیدهایم که ترویج غدیر منافاتی با وحدت اسلامی ندارد و حتی در راستای وحدت اسلامی است. اما چگونه واقعهای که اختلاف در فهم آن، منجر به شکلگیری دو قطبِ مذهبی شیعه و سنی در دنیای اسلام شده، منافاتی با وحدت اسلامی ندارد؟! برای پاسخ به این سؤال باید بدانیم که معتقدان به عدم تنافی غدیر و وحدت اسلامی چه فهمی از این دو دارند. بنده این افراد را به سه دسته تقسیم میکنم: ۱. کسانی که وحدت اسلامی را وحدت مذهبی میپندارند، به این معنا که تشیع بر جهان اسلام غالب شود و به اصطلاح همهی مسلمانان …
توضیحات بیشتر »فقه اداره و سرپرستی جامعه به کدام روایت؟/ حیدر همتی
شبکه اجتهاد: یکی از تحولات مهم در دانش فقه توجه به اداره جامعه و مدیریت تحولات اجتماعی است که در دو سده اخیر توسط برخی از فقها و حکمای مسلمان و برخی از نواندیشان و دغدغهمندان اجتماعی و فضلای حوزوی مطرح شده است. بخشی از این نظریات در ذیل نظریه ولایتفقیه در فقه و اصول سنتی سامانیافته است اما عمده این اتفاق مهم در درون دانش فقه شکل نگرفت بلکه ریشه در مبانی فلسفی و کلامی و روششناسی برخی از فقها و حکمای پیش رو و همچنین مطالعات اجتماعی طلاب جوان پیش از انقلاب دارد که بعدها به ساخت جریانات …
توضیحات بیشتر »فتوای عدالت خواهانه!/ محمدامین رضایی
شبکه اجتهاد: مساله مسکن امروز ابرچالش کشورماست که بخش زیادی از مردم با آن دستوپنجه نرم میکنند. بر اساس آمار حدود ۴۰ درصد، ۳۲ میلیون مردم ایران مستأجر هستند که در مناطق شهری ۴۳٪ و بعضاً در شهرهای بزرگ بعضی دهکها تا ۶۰٪ درآمدشان صرف اجارهبهای مسکن میشود! میانگین انتظار خانهدار شدن حدود ۳۹ سال و در بعضی دهکها در تهران بیش از یک قرن است. اخیراً شورای سران قوا تصویب کردند که حد افزایش اجاره ۲۵٪ است و موجر حق افزایش بیش از این درصد و اخراج مستأجر را ندارد. برای این امر ضمانت قضایی نیز گذاشته شد. این …
توضیحات بیشتر »داستان ذبیح، امر الهی یا تصور ابراهیم علیهالسلام/ سیدحسین علیزاده طباطبایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بحثهای فراوانی حول داستان ابراهیم علیهالسلام و اقدام او برای ذبح فرزند از منظر تحلیل اخلاقی موضوع در بستر حسن و قبح عقلی و شناخت ماهیت امر به ابراهیم علیهالسلام بر ذبح فرزند از دیرباز تاکنون بین متفکران اسلامی و پژوهشگران حوزه فلسفه و اخلاق صورت گرفته است. دیدگاه رایج در توجیه این موضوع امتحانی (و نه واقعی) دانستن امر به قربانی کردن فرزند توسط ابراهیم علیهالسلام است. امر امتحانی طلب انشایی فاقد اراده جدّی به قصد امتحان مکلّف است. در اوامر امتحانی، هدف مولا از صدور امر این نیست که مأمور به در خارج، انجام شود، …
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی فیلترینگ و پیشینه فقهی آن/ هادی عجمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: امروزه زیستبوم افراد بسیاری، در ساعات مهمی از زندگی، اینترنت و فضای مجازی شده است؛ درنتیجه مسئلهای فیلترینگ که تأثیر مستقیم در این استفاده مردم از این فضا دارد، از اهمیت ویژهای برخوردار شده است. دراینباره، از جهات مختلف و در فرهنگهای مختلف بحث میشود؛ اما آنچه در کشور ما به دلیل حاکمیت فقه و ولایت فقیه بر آن اهمیت دارد، بررسی فقهی مسئله فیلترینگ و سخن از پیشینه فقه آن است. تبیین عنوان فیلترینگ دارای دو بعد محتوایی و فنی ـ مهندسی است که هر دو بعد بایسته بررسی است؛ اما آنچه در بررسی فقهی اهمیت …
توضیحات بیشتر »بررسی ورود فقها در موضوعشناسی با نظر به متاورس/ عبدالمجید رستگاری
شبکه اجتهاد: این روزها صحبتهای زیادی درباره «متاورس» مطرح میشود؛ کلیدواژهای که در طول سالها شکل گرفته و همانند کلیدواژههای اینترنت و شبکههای مجازی و پلتفرمها جایگاهی در زندگی مردم پیدا خواهد کرد، اما حوزههای علمیه در قبال موضوعهای جدید رویکردهایی را اتخاذ کرده که گاهی اتخاذ آن رویکردها موجی از جریانهای منفی را بهسوی حوزههای علمیه روانه کرده است. برای نمونه میتوان به فتوای بعضی از مراجع تقلید در خصوص حرمت استفاده از تماس تصویری اپراتور رایتل اشاره کرد. مسئله متاورس نیز از آن دسته موضوعاتی است که بهدلیل عدم شناخت آن، واکنشهای عجیبی را برانگیخته است. بهتازگی دو …
توضیحات بیشتر »چقدر به امام محمدباقر علیهالسلام نزدیکیم؟/ مجتبی الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: سالیانی است این پرسش در ذهنم ریشه دوانده که آیا ما حوزویان در کار و معیشت و تلاش مادّی و تأمین خانواده، در نقطه بایسته هستیم، یا در نقطه میانی و در فاصله میان زهد و دنیاطلبی؟ یا غالباً بین افراط و تفریط به یک طرف افتادهایم: برخی به «دنیاطلبی» و «ثروتاندوزی» روی آوردهایم و برخی «سرمایه دنیا» و «تولید ثروت» را وانهادهایم؟
توضیحات بیشتر »تربیت یافتگان مکتب امام باقر(ع)/ محمدجعفر طبسی
شبکه اجتهاد: هفتم ذیحجه سالروز شهادت امام پنجم شیعیان باقر علم النبیین است. آن حضرت در سال ۱۱۴ قمری به شهادت رسید. (شیخ مفید، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۱۷۹). آن امام همام شاگردان فراوانی داشت که علوم را از ایشان اخذ کرده و به نسلهای بعدی منتقل کردند. در این نوشتار کوتاه مروری بر احوالات ۹ تربیت یافته مکتب امام باقر (ع) میشود. ۱. جابر بن یزید جعفی (م ۱۲۸ ق) ذهبی او را از بزرگترین علمای شیعه برشمرده است. (الکاشف، ج ۱، ص ۱۳۱) وکیع بن الجراح که دانشمند معروف اهل سنت است …
توضیحات بیشتر »نهاوندی: مؤلفههای حکمرانی مطلوب فقهی در متاورس ترسیم شود/ اسماعیلی: جوهره متاورس، فرافقه است/ اکبری: ضمانت اجرایی در فضای متاورس وجود ندارد
حجتالاسلام نهاوندی با بیان اینکه لازم است مولفههای کلید الگوی حکمرانی مطلوب فقهی در متاورس، توسط حوزه با کمک مسئولین متولی نظام ترسیم شود و پیشدستی در بررسی ضوابط و مباحث متاورس تا حدودی سیطره مخالفان را میکاهد، اظهار کرد: حل مسائل فقهی متاورس به صورت نگاه خرد و جزءنگر که تکلیف فردی را مشخص میکند، پاسخگوی همه ابعاد فقهی متاورس نخواهد بود و به دلیل تاثیرات زیاد این فناوری، و سرعت زیاد ترویج آن، دروس خارج باید به این مبحث بپردازند. به گزارش شبکه اجتهاد، انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزههای علمیه، هشتمی کرسی علمی ترویجی خود را با …
توضیحات بیشتر »مروری بر اندیشههای سیاسی فیرحی و طباطبایی/ حسن اجرایی
شبکه اجتهاد: در اولین سالگرد درگذشت داود فیرحی، سلسله یادداشتهایی از سید جواد طباطبایی در کانال تلگرامی وی انتشار یافت که در تداوم لحن تند و عتابآلود طباطبایی، حاوی انتقادها و اتهامزنیهایی به فیرحی بود. پیش از آن نیز کتابی با عنوان «سکولاریسم پنهان»، حاوی گفتارها و نوشتارهایی از حججاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، حمید پارسانیا، عبدالحسین خسروپناه و عدهای دیگر، از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در نقد اندیشههای حجتالاسلام والمسلمین داود فیرحی انتشار یافته بود. مواجهه انتقادی، تند و گاه عاری از اخلاق حرفهای با اندیشه داود فیرحی، از دو سوی ناهمگون -که یکی او را …
توضیحات بیشتر »ضمان تصدی بیش از یک شغل و نقش آن در تولید دانش بنیان اشتغال آفرین/ علیاصغر صائمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از عوامل مهم و تأثیر گذار در «تولید دانش بنیان اشتغال آفرین» اینست که هر کارگر و کارمندی متمرکز و متخصص در یک کار باشد و به بیش از یک شغل نپردازد؛ زیرا هر چند در نگاه بدوی و به حکم اولی تصدی بیش از شغل منعی ندارد، اما اگر شغل دوم سبب ضعف در یکی از آن دو اشتغال بشود که نوعاً چنین است، در این فرض تصدی بیش از یک شغل جایز نخواهد بود، بلکه فرد شاغل، در مقابل نقص کمی و کیفی بوجود آمدۀ در شغل اول و یا دوم ضامن و مسئول …
توضیحات بیشتر »حوزه و پدیدههای نوظهور مجازی؛ متاورس/ احمد اولیایی
شبکه اجتهاد: متاورس هنوز یک فرضیه است و بهعنوان پدیدهای غالب بر جوامع شناخته نمیشود. تمام اتفاقاتی که ما اکنون در فضای مجازی به آن دسترسی داریم، مسیری را در فیلمها و رمانها طی کرده است؛ خودِ اینترنت در بسیاری از فیلمها و داستانهای علمی-تخیلی به تصویر کشیده شد و بعدها وارد جامعه شد. متاورس اولین بار در سال ۱۹۹۹ در رمان «سقوط برف» توسط «اِستِفِنسون» استفاده شد که معمولاً رمانهای علمی-تخیلی او در جهان، خوب ترجمه و خوانده میشود. او کلمه «متاورس» را برای سرزمینی خیالی که توسط آواتارها مدیریت میشود و انسانها با آواتار و شخصیتِ شبیهسازیِ خودشان …
توضیحات بیشتر »جریان شناسی فقه نظام ساز؛ اسلام سنّتی یا اسلام سیاسی؟/ سیدعلی بطحائی
شبکه اجتهاد: چندصباحی است که در مجامع علمی، نظریه جدیدی با عنوان «فقه نظام ساز» مطرح و نشستهایی پیرامون ماهیت و چیستی آن برگزار میشود. گزافه نیست اگر ادّعا شود که یکی از زیربناییترین مباحث در فرآیند نظریه پردازی پیرامون ماهیت فقه نظام ساز، تعیین دقیق تیپ شناسی این نظریه است. بنظر میرسد تا تکلیف خود را نسبت به طیف شناسی این نظریه روشن نکنیم و مُوشکافی جدی در مورد سنخ شناسی آن انجام نشود؛ نه میتوان به دالّ مرکزی این نظریه نزدیک شد و نه میتوان منابع و روش شناسی دقیقی از آن را ارائه کرد. از این رو …
توضیحات بیشتر »مشروعیت مُسکنِ تعدیل قیمت حقوقی_قضائی برای اجاره بهاء مَسکن/ محسن قنبریان
شبکه اجتهاد: سوء استفاده از ناچاری مردم به مسکن، مجاز است به افزایش نامتعارف اجاره بهاء بیانجامد؟! اگر قیمتهای نامتعارف موجب حرج مستاجرین باشد، آن مازادِ قیمت، آیا شرعاً مجاز است و صاحب ملک مالک آن میشود؟(۱) پاسخ اجمالی: مشهور فقهاء قیمت بیشتر از ثمن المثل در معاملات با مضطرین را مخلّ به رضایت او نمیدانند و حکم به جواز میکنند؛ اما در بین قدماء شیخ طوسی و از متاخرین امام خمینی چنین حکمی را بشکل مطلق قبول ندارند. امام (ره) در معامله با مضطر، افزایش قیمت را فقط تا مبلغی که موجب حرج (تنگی و سختی زیاد) نباشد، مشروع …
توضیحات بیشتر »انقلابیهایِ ضد وحدتی!/ مهدی مسائلی
شبکه اجتهاد: ضرورت پیگیری لوازم وحدت اسلامی و اجتناب از تفرقهافکنی از مبانی تخلفناپذیر انقلاب اسلامی ایران است که امام خمینی و آیتالله خامنهای بارها بر آن تاکید داشتهاند. بر این اساس جریانهای فرقهگرا و متعصب مذهبی معمولا میانهی خوشی با انقلاب نداشتهاند و به تعبیر امام خمینی در پیام منشور روحانیت: «به روحانیون عزیز و شریفی که برای اسلام آنهمه زجر و آوارگی و زندان و تبعید کشیدند تهمت وهابیت و بدتر از وهابیت زدند…و حسرت ولایت دوران شاه را میخورند!» اما افراد و جریانهایی وجود دارند که علیه انقلاب اسلامی موضعگیری ندارند یا حتی به صراحت از آن …
توضیحات بیشتر »حق بر شهرت؛ حقوق و الزامات متقابل سینماگران و حاکمیت دینی
فرض مقاله این است که حکومت دینی چون از بیتالمال برای شهرت سینماگران استفاده کرده است، بنابراین سهمی در شهرت آنان دارد، و یا چون این سینماگران در جامعهی دینی به شهرت رسیدهاند و هواداران آنها را به شهرت رساندهاند، در این صورت این حاکمیت دینی به نمایندگی از مردم، سهمی در شهرت سینماگران دارد و یا باید شهرت آنها را مدیریت کند تا تعارضی با مصالح عامه و منافع عمومی رخ ندهد. اما ناقدان معتقدند چالشهای میان حاکمیت و سینماگران با عنوان قراردادی بودن حل نمیشود و ما باید برای «عالَم سینما» فکری بکنیم، نه سینمای برآمده از حاکمیت. …
توضیحات بیشتر »حکمرانی دانش برای جهتدهیِ تحقیقات اسلامی به سوی مسائل فضای مجازی
اگر بگوییم جهان آینده را، البته نه آینده دور بلکه آینده نزدیک را هوش مصنوعی اداره خواهد کرد و بالتبع، هر کشوری که در فناوری هوش مصنوعی پیشرفتهتر باشد، به یک ابرقدرت جهانی تبدیل خواهد شد، سخن مبالغهآمیزی نگفتهایم؛ وقتی مجتهدی که دغدغه یافتن پاسخ اسلام به مسائل مهم حیات بشر را دارد، از این امور و از کاربردها و کارکردهای گسترده و شگفتآور هوش مصنوعی و نقش محوری آن آگاهی یابد، بیمعطلی، یکی از اولویتهای علمی و تحقیقیِ خویش را کار بر روی این مسأله از منظر اسلام در نظر میگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دفتر مطالعات اسلامی و …
توضیحات بیشتر »گزارش مدیر حوزههای علمیه و هیات همراه از سفر خود به واتیکان/ بیان ۱۰ چالش مهم جهان و انسان معاصر در دیدار با پاپ
استاد اعرافی گفت: آقای پاپ فرانسیس بیان کرد؛ «برای ایران از ۳ جهت احترام قائلم؛ اول اینکه تاریخ و گذشته ادوار پیشین شما را خوانده و به پیشینه غنی شما باور دارم و برای آن احترام قائلم؛ دوم: گرچه با مشکلات و سختیهای زیادی مواجه است، ولی تنها مکان در عالم هستید که نظام دینی دارید و سوم: به عنوان یک آمریکای لاتینی، شجاعت، دلیری، نترسیدن شما در مباحث مختلف جهانی را میپسندم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه در جلسه شورای معاونین مرکز مدیریت حوزههای علمیه، با ارائه گزارشی از سفر خود به واتیکان، هویّت …
توضیحات بیشتر »بخاری و تقطیع عامدانۀ حدیث/ سیدمحمد طباطبایی یزدی
شبکه اجتهاد: شاید برای بسیاری چون نگارندهٔ این سطور، سؤال باشد که صحیح بخاری چگونه این جایگاه را بین اهل سنت یافته است که آن را به تعبیر خودشان (تالی تلو قرآن) میدانند! به نظر برخی محققان که شاید در نظر دیگران نگاهی بدبینانه تلقی شود، یک وجه عمدهٔ آن، عدم التفات بخاری به اهل بیت و روایت از آن بزرگواران است. چه از امام صادق (ع) با آن کثرت حدیث حتی یک روایت هم نقل نکرده است. فراتر از این، بخاری از کسانی همچون عمران بن حطان و عکرمه نقل روایت میکند که اولی ناصبی و دومی از خوارج …
توضیحات بیشتر »از نجف تا قم؛ بایستههای گسترش مناسبات اسلامی شیعی و جهان مسیحیت
متأسفانه جناح شیعی اسلامی برخلاف جناح غیرشیعی، دارای ارتباطات تأثیرگذار و عمیقی با مسیحیت و بهویژه با واتیکان نیست. دیدارهای بسیار کوتاه و غالباً تشریفاتی، فاقد روند ثابت از تعاملات بین ادیان و بهویژه بین تشیع و واتیکان است؛ در نتیجه ارتباط رسمیتر و جدیتری بین عالمان و یا نمایندگان حوزه علمیه قم با پاپ یک ضرورت بوده است و این دیدار میتواند آغاز پرکردن یک خلأ جدی در این رابطه تلقی شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه در راستای گسترش و تعمیق تعامل با واتیکان، برای دیدار با پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان به همراه …
توضیحات بیشتر »توقف پخش فیلم تفرقهافکن «بانوی بهشت» در انگلیس
مجموعه سینمایی «Cineworld Group»، اکرانکننده فیلم تفرقهافکن بانوی بهشت با محوریت داستان زندگی دختر رسول خدا (ص)، اعلام کرد بهدنبال اعتراض مسلمانان به ساخت این فیلم، نمایش آن را در انگلیس متوقف میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، سینماهای زنجیرهای انگلیس نمایش فیلم «بانوی بهشت» را پس از اعتراضات مسلمانان لغو کردند در روزهای گذشته شمار زیادی از مسلمانان مقیم انگلیس در شهرهایی نظیر لندن، بیرمنگام، بردفورد، بولتون و شفیلد به خیابانها آمده و با اعتراض به محتوای فیلم «بانوی بهشت»، آن را توهین به مقدسات خود دانستند. در پی این اعتراضات شرکت سینیو ورلد که اصلیترین پخشکننده فیلم در سطح …
توضیحات بیشتر »حفظ اسلام، چهره دین و نظام دینداری، مهمترین نگرانی امام خمینی/ سیدضیاء مرتضوی
شبکه اجتهاد: حفظ اساس اسلام و نظام دینداری و در راستای آن، حفظ کیان جامعه اسلامی از خطر نابودی و اضمحلال با هجوم نظامی و غیر نظامی، یکی از مفاهیم مهم و پرکاربرد در فقه اسلامی است؛ چنانکه امامخمینی بارها از آن به عنوان «بزرگترین» وظیفه شرعی نام برده و حفظ نظام جمهوری اسلامی ایران و چگونگی عملکرد آن را در راستای حفظ دین و چهره اسلام شمرده و از این منظر نیز بر اهمیت حفظ نظام اسلامی به عنوان «یکی از مهمترین» واجبها تاکید کرده است. ایشان حفظ دین و نظام اسلام را بالاترین فریضه شمرده و با این …
توضیحات بیشتر »معانی نوساختهی تمدنیِ امام خمینی/ حبیبالله بابایی
شبکه اجتهاد: انقلاب اسلامی در ایران، صرفا نه انقلاب در ساختار، بلکه مهمتر از آن انقلاب در مفاهیم و معانی جدید و اصیلی بود که رهبران انقلاب مخصوصا امام خمینی (ره) به مثابه یک مجتهد عالم به زمانه ارائه کرد. معانی که امام خمینی (ره) مطرح کردند ایران را با تمامی کاستیها و ضعفهایش، وارد الگوی جدیدی از معانی و دنیای مفاهیم نو کرد. انسان انقلابی با همان مفاهیم اصیل و جدید دوران دفاع مقدس را طی کرد، و سپس دوران سازندگی، دوران پرآشوب اصلاحات، و سپس دورانهای آشفته بعدی را از سرگذراند. معانی و مفاهیمی که در دوره تأسیس …
توضیحات بیشتر »گزارشی از جزئیات و دیدار مهم مدیر حوزههای علمیه با پاپ فرانسیس
استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه در راستای گسترش و تعمیق تعامل با واتیکان، در اولین رابطه رسمی بین حوزه علمیه قم و مسیحیت کاتولیک، برای دیدار با پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان به همراه، حججاسلام مقیمیحاجی، معاون پژوهش حوزه و حسینیکوهساری، رئیس مرکز ارتباطات و بینالملل حوزه به کشور ایتالیا سفر کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد اعرافی پس از سخنرانی در مراسم بزرگداشت امام خمینی(ره) که در شهر رم با حضور جمعی از مسلمانان، شیعیان و علاقهمندان به اسلام و انقلاب برگزار شد، به دیدار پاپ فرانسیس رفت و با استقبال گرم و صمیمانه رهبر کاتولیکهای جهان روبرو …
توضیحات بیشتر »نامه آیتالله مکارم شیرازی به مدیر حوزه پیش از دیدار با پاپ
آیتالله مکارم شیرازی در نامهای به مدیر حوزههای علمیه نکاتی را درباره دیدار با پاپ بیان کردند. به گزراش شبکه اجتهاد، آیتالله ناصر مکارم شیرازی از مراجع معظم تقلید در نامهای به مدیر حوزههای علمیه، نکاتی را پیرامون دیدار استاد علیرضا اعرافی و پاپ بیان کردند. متن نامه آیتالله مکارم شیرازی به این شرح است: جناب مستطاب آیتالله اعرافی (دامت تاییداته) با اهداء سلام و تحیت؛ مطلع شدم عازم سفر به واتیکان و دیدار جناب پاپ هستید. لازم دیدم نکاتی را در این زمینه بیان کنم: اولا: شما را شایسته برای چنین سفر و ملاقاتی میدانم و امیدوارم مسئولین واتیکان …
توضیحات بیشتر »فقه گزینش سیاسی/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: گزینش سیاسی یکی از محورهای مهم و اصلی جامعه شناسی سیاسی به شمار میرود. از سوی دیگر مسئله گزینش سیاسی در چارچوب فقه دولت سازی -که به دنبال طراحی و ارائه نرمافزار اداره جامعه توسط ولی امر است- نیز از جایگاه مهمی برخوردار است، به گونهای که یکی از سه موضوع اصلی فقه دولت، یعنی «فقه کارگزار» را، در کنار دو موضوع دیگر آن، یعنی «فقه تقنین» و «فقه تشکیلات» به خود اختصاص داده است. یادداشت حاضر با تمرکز بر ماهیت و ساختار گزینش سیاسی در فقه دولت سازی، با محوریت روایات کتاب القضاء وسائل الشیعه به …
توضیحات بیشتر »«مظلومیتِ مستمرِ فقهِ امام صادق(ع)/ هادی سروش
شبکه اجتهاد: بعد از گلایه از فقیهانِ اهل سنت که نگاهی به فقه امام صادق (ع) ندارند، گلایهای از خودیها هم هست که امروز در برخی مسائل یا سخت گیریهای شدیدی میشود مانند قصه رویت هلال و یا در «فقه سیاسی» تصمیماتی اتخاذ میشود و گرچه با فقه توجیه میشود ولی دلنشین نبوده و پاسخگویِ نیازها و شبهات نیست و برای فرار از پاسخ؛ تمسک به ادعاهایی چون حقِ اِعمال ولایت و یا ادعای اتصال حاکمان به عالَم غیب و مانند آن میشود و نتیجهای جز «فقه گریزی» نخواهد داشت! فقه اهلبیت؛ فقه امام صادق(ع) فقه شیعه به عنوان فقه …
توضیحات بیشتر »حق ثبت مهریه، طرحی نادرست و ناسازگار با کرامت انسانی!/ سیدضیاء مرتضوی
شبکه اجتهاد: در خبرها آمده است که براساس مصوبه کمیسیون قضایی مجلس مهریههای بیش از ۱۴ سکه مشمول حق ثبت میشوند. بر این اساس و به گفته رئیس کمیسیون، مهریههای بین ۱۴ تا ۱۰۰ سکه، چهار دهم درصد قیمت سکهها، بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ سکه، دو درصد و ۲۰۰ سکه به بالا مشمول حق ثبت به اندازه ۱۵ درصد قیمت آنها میگردند و به صورت نصف از دو طرف عقد گرفته میشود و درآمد حاصل از آن نیز به صندوقی به نام «صندوق تهیه جهیزیه» برای افراد نیازمند در بودجه سالانه واریز خواهد شد! البته در این گزارش روشن نیست …
توضیحات بیشتر »مفهومشناسی «ضروری الدین» و پاسخ به یک نقد/ مهدی نریمانپور
اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی قبل به مناسبت سخنان استاد فاضل لنکرانی، مبنی بر عدم امکان اجتهاد در حجاب، مطالبی میان فضلاء مطرح شد؛ مطالبی که بحث را به ماهیت ضروریات دین و امکان اجتهاد یا عدم اجتهاد در ضرویات دین کشاند. نگارنده در اینجا بر تعریف ضروری الدین تمرکز دارد؛ چراکه در صورت تبیین ماهیت آن قابل اجتهادی بودن و یا غیر قابل اجتهادی بودن آن روشن خواهد شد؛ لذا این نوشته در دو قسمت ارائه خواهد شد: قسمت یکم در تبیین ماهیت ضروری دین و قسمت دوم در قابلیت اجتهاد در ضروری دین. تعریف ضروری الدین: فقها تعاریف متعددی از …
توضیحات بیشتر »