بایگانی برچسب: گفت‌وگو

اختصاصی شبکه اجتهاد: بانوی فرهیخته حاجیه‌خانم صدیقه مقدسی به نقل‌قولی مستقیم از بانو صفاتی پرداخت که مقام معظم رهبری‌ به من (بانو صفاتی) فرموده‌اند: «مسائل زنان را باید زنان حل کنند و زنان باید در مسائل خودشان اجتهاد کنند». برخی از مسائل زنان است که آقایان نمی‌توانند مثل زنان بر آن اشراف داشته باشند. لذا اگر منویات مقام معظم رهبری‌ جدی گرفته شود و همان در حوزه دنبال شود می‌شود به این حوزه برای خواهران امیدوار بود که بتوانیم در آینده‌ای نه چندان دور به جایی برسیم. وی معتقد است در حوزه‌های علمیه نگاه مردانه در برنامه‌ریزی درسی حاکم است. …

فقهای سنتی یا استاد ما بوده‌اند یا هم‌بحث ما هستند و با آن‌ها ارتباط داریم. نظر آن‌ها بستگی به این دارد که چه کسی عهده‌دار امور شود. اگر ببینند که هنجارهای جواهری رعایت شده، مخالفتی نمی‌کنند. البته فقهای سنّتی از ورود به این مباحث هراس دارند. می‌گویند اگر ورود ماهرانه‌ای به این کار نشود، چیزهایی سرهم‌بندی می‌شود و در فضای مجازی هم منتشر می‌شود و فقه از مسیر خودش خارج می‌شود. البته این ترس موجه هست؛ اما اگر بگوییم چون این‌گونه است، وارد نشویم و دیگران هم وارد نشوند، حرف ناموجهی است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقه هسته‌ای» اثر …

منظور من از اجتهاد شورایی این است که جمعی از فقها و مراجع ذی‌صلاح توانمند در حوزه اجتهاد و مجتهد در موضوعاتی که پیامدهای سیاسی و اجتماعی دارند، نه به شکل فردی بلکه با یک گفتگوی اجتهادی و فقهی در حوزه امر سیاسی کنار هم جمع شوند و همه در یک جایگاه حقوقی برابر قرار گیرند و آزادانه از منظر فقهی وارد بحث در حوزه امر سیاسی شوند. خروجی این اجتهاد شورایی اگر اجماعی شد و اتفاق‌نظر واقع شد که چه بهتر، در غیر این صورت رأی اکثریت مجتهدین حاضر در این اجتهاد شورایی مبنای عمل قرار بگیرد و یک …

امام زمان یک کسانی را به‌عنوان ذخیره خود نگاه داشته مانند آیت‌الله سیستانی که توانست عراق را فراگیرد و نجات دهد و عالم‌گیر شود؛ همه می‌گفتند بعد از آیت‌الله خویی حوزه نجف به اتمام رسید، اما این‌گونه نشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از واقعه‌های تاریخی و مهم تاریخ علمای شیعه فتوای مرحوم میرزای شیرازی بر تحریم تنباکو بود. سالروز صدور این فتوای تاریخی اما فرصت مناسبی برای واکاوی چرائی اقبال عمومی فراوان به آن است؛ فتوایی که صدور آن در آن زمان حساس سبب شد حتی قلیان ناصرالدین‌شاه، پادشاه ایران هم شکسته شود؛ امری که حکایت از ضریب بالای نفوذ …

مشکل این است که برنامه‌سازان، تهیه‌کنندگان و کارگردانان با زندگی روحانیت آشنا نیستند و یا مشاوره‌ای با افراد روحانی ندارند. لذا وقتی یک مشاور روحانی خبره داشته باشند و سبک و سیره زندگی روحانی را به آن‌ها معرفی کنند، در آن صورت هم شخصیت روحانی حفظ می‌شود و هم برای مردان جذابیت خواهد داشت. اختصاصی شبکه اجتهاد: نمايش دادن چهره روحانی در آثار سينمايی كشورمان همواره يكی از چالشی‌ترين موضوعات و مباحث اين عرصه بوده است، چه اينكه آشنایی داشتن با سبك زندگی و گذران زندگی يك روحانی و سير تطوری كه از طلبگی آغاز می‌شود به جایگاهی اجتماعی نظیر …

اگر فقهی که می‌گویند به معنای اعم از اصول و فقه باشد، حرف‌شان درست است که فقه نظام‌ساز است. به این صورت بحث شود که آیا کلاً دستگاه تشریع دین می‌تواند نظام‌ساز باشد؟ در جواب می‌گوییم بله می‌تواند نظام‌ساز باشد؛ اما برای پاسخ به این پرسش که آیا خصوص فقه، نظام‌ساز است یا نه، باید ابتدا واژه نظام را معنا کرد. به نظر من فقه، نظام‌ساز هست. دین به سه قسم: اخلاق، اعتقاد و احکام تقسیم می‌شود. حوزه فروع دین، تقریباً بستر فقه است. اشکال من این است که تقسیم فقه، به فقه حداقلی و حداکثری، و متفرع بر این …

هر ساله، اوّل و آخر ماه مبارک رمضان به‌جهت رؤیت هلال ماه، در ایران غوغا برپا می‌شود. هر کسی در فضای مجازی، عکسی منتشر و ادّعا می‌کند هلال ماه را دیده‌است! بعضاً هم شنیده می‌شود که اعلام رؤیت هلال، بیشتر سیاسی است تا فقهی! از طرفی، برخی دیگر می‌گویند نوع اعلام رؤیت هلال، صرفاً به‌دلیل مسائل فقهی است و هیچ ارتباطی با سیاست و اختلاف نظر با دیگر کشورهای اسلامی ندارد. نوک این حملات و انتقادات، بیشتر به سوی «ستاد استهلال» است؛ یعنی دستگاهی که حجّت‌الاسلام و المسلمین علیرضا موحّدنژاد ریاست کمیتۀ علمی آن را بر عهده دارد. به گزارش …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مسابقه «برنده باش» و حاشیه‌های تعطیلی‌اش، هرچند رو به پایان گذاشته است، اما نظرات مختلف فقها در رابطه با آن، نیازمند بحث جدی است تا در موارد مشابه با آن، این اختلافات کمرنگ‌تر شود. از یک‌سو، یک فقیه قم، حکم به حرمت و قمار بودنِ این مسابقه می‌دهد و از سوی دیگر، مرجع نجف، با بیانِ خروج مسابقات علمی از مصداق قمار، آن را بی‌اشکال می‌انگارد. استاد محمد قائنی اما هم نجف را درک کرده است و هم قم. با او از چرائی فتوای این دو فقیه پرسیدیم. او معتقد است راه‌های شرعی فراوانی برای تصحیح این‌گونه …

اما در رابطه با بازیهای فکری، از آنجا که تحرک عضلانی در آنها صورت نمی‌پذیرد، عنوان «لعب» از اساس صادق نیست، بلکه به قول عربها، «ترفیه» (از ماده رفاه) یا «تسلیه» (از ماده آسایش) است. من در بحث «فقه بازیهای رایانه‌ای» نتوانستم این مطلب را بپذیرم، ولی به هر حال، اگر کسانی این مطلب را بپذیرند، مسابقات علمی، از معنای قمار خارج خواهد شد. اختصاصی شبکه اجتهاد: مسابقه «برنده باش» با فتوای یک مرجع تقلید و سخنان رهبر معظم انقلاب، به محاق تعطیلی رفت. در فتوای آیت‌الله مکارم، بر روی قمار بودنِ آن تأکید شده بود و در سخنان رهبری، …

اگر دولت را به‌عنوان شخصیت حقوقی لحاظ کنیم، حکومت در قبال واقعه قابل‌کنترل ضامن است؛ اما اشخاص، یعنی کارگزاران ضامن نیستند؛ اما اگر حکومت را به‌عنوان شخصیت حقیقی تحلیل کنیم، شخص حاکم ضامن است و اگر ارتباط بین کارگزاران را با حاکم تفویض ولایت از ناحیه حاکم بر اساس سلسله‌مراتب حکومتی به این‌ها بدانیم و هر پست و موقعیتی از یک حدی از ولایت برخوردار باشد و حکومت هم شخصی باشد، آن فرد در حوزه‌ای که عمل می‌کرده است، ضامن است اما اگر غیرقابل‌کنترل بوده باشد، یا دولت دارای امکانات کافی نبوده و درعین‌حال هم نمی‌توانسته آن را تأمین کند. …

حجت‌الاسلام احمد مروارید گفت: مدعیان طب اسلامی بر این باورند اساس اینکه رشته‌ای به نام طب سنتی توسط وزرات بهداشت پایه‌گذاری و اجرا شده است به این هدف است که طب اسلامی را کنار بگذارند؛ درحالی‌که این نوع بینش اشتباه است که انسان تنها خود را حق مطلق ببینند و عملکرد دیگران را توطئه بینگارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال‌های گذشته عده‌ای با نام متخصص «طب اسلامی» به درمان مردم پرداخته‌اند و ضمن نفی طب جدید و تمامی دستاوردهای بشری به استناد برخی روایات طبی داروها و شیوه‌های درمانی متفاوتی را به عنوان جایگزین پزشکی مدرن برای مراجعان خود توصیه …

اگر بتوانیم از روایات علت را بیابیم و فرض کنیم علت، رواج تندرستی و حفظ دین و جامعه و مصالحی از این قبیل است، می‌توان این نوع قمار را جایز دانست؛ اما بنابر نظر مرحوم نائینی و خویی که علل احکام برای ما دست‌نیافتنی است و شارع باید به‌صورت صریح و قطعی علت را بیان کند. در غیر این صورت این علت تراشی است و همان قیاس استنباطی است و در فقه ما جایگاهی ندارد. البته مقاصد شریعت می‌تواند دلیلی بر این امر باشد چون مقصد شریعت رشد و تعالی جامعه است و این‌گونه مسابقات می‌تواند از مقاصد شریعت باشد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا حق‌پناه، دارای دکترای علوم قرآنی و حدیث و استادیار این گروه در دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌باشد. ایشان ضمن تدریس در مدارس و مراکز حوزوی و دانشگاهی، به‌صورت اختصاصی، مدرس «درس خارج فقه زنان» در مدرسه اسلام‌شناسی حضرت زهرا‌سلام‌الله‌علیها مشهد می‌باشند. استاد حق‌پناه، ریاست کمیسیون فرهنگ و اخلاق شورای عالی حوزه علمیه خراسان را نیز به‌عهده دارد. از نظر حجت‌الاسلام حق‌پناه، تلاش زنان در جمع بین امر تحصیل و وظیفه خانه‌داری و تربیت فرزند، جهادی مضاعف محسوب می‌شود. او معتقد است حوزه علمیه خواهران به نسبت جمعیت‌شان، خروجی‌های علمی خوب و موثری داشته …

آیا فقیهی پیدا می‌شود که بگوید سیلی که در شهر جاری‌شده، نجس است و تمام زندگی‌ها نجس شده است؟ ما نمی‌توانیم برای مردم یک تکلیف شاقی را پدید بیاوریم و مردم را ملزم کنیم. بله تا جایی که یقین به نجاست دارند، حکم به وجوب تطهیر می‌کنیم ولی سیلی که در جریان است و وارد خانه می‌شود و از خانه بیرون می‌آید و این‌طرف و آن‌طرف می‌رود، نمی‌توان برای مردم تکلیف شاقی پدید آورد که حکم به وجوب طهارت کنیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: سیل‌های شدید و بی‌سابقه اخیر کشور، وظایف فراوانی را متوجه قشرهای مختلف جامعه نمود. در این میان، …

به نظر می‌رسد که مورد قاعده عدل و انصاف در حوزه دادرسی و مورد دعوا و اختلاف باشد. گرچه در ابواب مختلف نیز این قاعده جاری می‌شود ولی عمدتاً مورد قاعده، طرفینی است نسبت به یک حقی، نزاع می‌کنند. در مورد این سؤال باید گفت آن مالی که پیدا می‌شود چگونه است؟ آیا محل نزاع است یا نه؟ اگر محل نزاع باشد که نسبت به یک وسیله، دو نفر مدعی هستند، در اینجا گاهی خود آن مال، قابلیت تبعض دارد که می‌توان از قاعده عدل و انصاف استفاده کرد؛ اما گاهی این‌طور نیست. در اینجا می‌توان از قواعد دیگری مثل …

اگر بخواهیم از دید منابع فقهی، مسئله را بررسی کنیم، در گذشته مفهوم دولت به معنای امروزی مطرح نبوده است. هم از حیث مسئولیتهای مختلفی که دولت دارد و هم از حیث اختیارات و هم از حیث خدمات و کارهایی که باید انجام بدهد. آنچه ما در منابع دینی داریم (به غیر از اطلاقات و عمومات ادله ضمان که شامل اشخاص حقوقی مثل دولت هم می‎شود)، عمدتاً در بحث قضا، در مورد خطای حاکم قاضی، برخی روایات مطرح‌شده است که اگر قاضی در تشخیص موضوع یا در حکم یا در تطبیق، خطا کند و از ناحیه خطای او خسارت و …

این شعار، امر مولوی ولی امر و حکم حکومتی است. البته به شکل حکم صادر نشده است و خواستند یک جلوه کلی و فراگیر تحت عنوان شعار سال پیدا کند و الا به نظر من حکم حکومتی است و لذا مطالبه می‌کنند. مخاطب شعار امسال که رونق تولید ملی است، آحاد ملت اعم از تولیدکننده و مصرف‌کننده و مسئولین هستند، لذا هر طیفی از مکلفین یک تکلیف در رابطه با این حکم حکومتی دارند. حکم حکومتی چه حکم اولیه باشد که مرحوم امام می‌فرمودند و چه حکم ثانویه باشد که مشهور می‌گویند، واجب الاطاعه است و دلیل آن‌هم آیه شریفه …

بعضی از این اموال لقطه و بعضی از آن‌ها مجهول‌المالک است. چون ملاک لقطه در بعضی از آن‌ها است و ملاک مجهول‌المالک در بعضی دیگر. نمی‌شود گفت همه آن‌ها لقطه است یا همه آن‌ها مجهول‌المالک است. پس بعد از یافتن این اموال چون شخص علم دارد اجمالاً به اینکه یا لقطه است یا مجهول‌المالک باید در مکان امن و در دست امینی گذاشته شود و تعریف شود و اعلام شود تا صاحبان آن‌ها به آنجا و آن شخص مراجعه کنند. اختصاصی شبکه اجتهاد: سیلهای اخیر کشور، علاوه بر وظیفه امدادرسانی که متوجه تمام مردم کشور از جمله روحانیون و طلاب …

کمک‌های دولتی خارج از ضمان پیش‌گفته باید مطابق با قوانین مصوّب و اختیارات مدیران باشد و البته آن‌ها نیز تابعی از مصالح و منافع عمومی هستند که خارج از آن‌ها نمی‌توان کاری کرد و اما کمک‌های مردمی حکم هدایا و صدقات را خواهد داشت و باید دقیقاً بر اساس نیّت و تصمیم آن‌ها عمل شود چه نیتی که بر زبان آورده‌اند و یا قراین قطعی بر آن دلالت می‌کند. البته شایسته است مجریان امور از صاحبان صدقات وکالت تامه بگیرند و به صلاحدید خود عمل کنند. اختصاصی شبکه اجتهاد: سیل‌های شدید و بی‌سابقه اخیر کشور، وظایف فراوانی را متوجه قشرهای …

به نظر من تصویر قصور و تقصیر در دولت روشن نیست. به نظر من قصور دولت‌ها مثل تقصیر است. لذا به‌راحتی نمی‌توان در رابطه با دولت تقسیم کرد که بخشی قصور است که ضمانتی نیست و بخشی تقصیر است که ضمان دارد. به نظر من این تقسیم‌بندی در حوزه‌های مدیریتی و حکومتی، تفکیک قابل دفاعی نیست و اگر احتیاط نکنیم می‌توان گفت قصور دولت مثل تقصیر است. به‌هرحال دولت‌ها وظایفی دارند و این وظایف وقتی به‌صورت کلی، عملی و انجام نمی‌شود یا کمترین فضا برای سوءبرداشت از این قدرت حکومتی باز می‌شود، شما نمی‌توانید در این موارد تعبیر به قصور …