استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: امروز فقیهان ما بهویژه فقهای جوان ما باید کار کنند، اینکه یک کسی انتظار داشته باشد که چند سالی، تند چیزی بخواند و بعد هم ادعای اجتهاد کند و بعد هم برود و بر اساس آنچه به ذهنش میرسد حکمی به خدا و رسول نسبت دهد، این همان چیزی است که به التقاط منتهی میشود. شبکه اجتهاد: رهبر انقلاب اسلامی در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، نیاز حکومت اسلامی به ابزارهای مناسب از منظومهی معرفتی اسلام را تشریح نموده و بر لزوم بهروزکردنِ تفکّر اسلامی بهعنوان نرمافزار حکومت اسلامی تأکیدکرده و …
توضیحات بیشتر »چرا اندیشه «شهید صدر» نسبت به سایر اندیشمندان شیعه در جهان اسلام نفوذ کرد؟
ضربالمثل مشهوری است که میگوید؛ اندیشه در مصر تولید میشود، در لبنان چاپ میشود و در نجف خوانده میشود. ادعای درستی است، اما میگویند تنها کسی که جهت این مسیر را عوض کرد شهید صدر بود؛ یعنی در نجف نوشت، در لبنان چاپ شد و در مصر آثارش خوانده شد. شبکه اجتهاد: از میان نخبگان شیعی معاصر شخصیتهایی یافت میشوند که کتب، مقالات و مباحث آنها در میان بدنه نخبگانی و یا حتی تودههای اهل سنت نفوذ کرده و آنان را متاثر ساخته است. برجستهترین این نخبگان، شهید آیتالله سید محمدباقر صدر و دکتر علی شریعتی هستند. بررسی دلایل نفوذ …
توضیحات بیشتر »عدالت اقتصادی به مثابه فقه الاقتصاد/ هنوز در ابتدای راه فقه الاقتصادیم
عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم گفت: اگر عدالت اقتصادی به معنای عدالت رویهای محقق شود نیاز به عدالت توزیعی به حداقل خود میرسد. اگرچه اسلام، عدالت توزیعی را از همان ابتدا با تأسیس نهاد زکات به رسمیت شناخته و در احکام اولیه خود جا داده است. شاهد بر عرض بنده این است که در توصیف زمانه ظهور حضرت ولی عصر در روایات داریم که مردم چنان غنی میشوند که مؤدیان زکات میگردند نیازمندی پیدا کنند و نمیکنند. لذا عمده عدالت رویهای است و این هم چیزی نیست جز «فقه اقتصادی»؛ البته نه آنچه هماکنون از احکام اقتصادی در …
توضیحات بیشتر »ماهیت بیت کوین و بررسی ابعاد فقهی و اجتماعی
حجتالاسلام ترابی گفت: هیچ دلیل فقهی بر حرمت معامله بیت کوین وجود ندارد البته معامله باید در چهارچوب قوانین کشور صورت گیرد و روشن است که احتیاط در همه امور مستحسن است. به گزارش شبکه اجتهاد، حدود دوازده سال از عمر پولهای نسل جدید «رمز ارزها» میگذرد، گسترش جایگاه این نوع پول در اقتصاد جهانی -که ارزش بازار تنها یک نوع آن یعنی «بیتکوین» فعلا در حدود هزار میلیارد دلار است- و مورد توجه قرار گرفتن آن به عنوان وسیله تجارت و داد و ستد باعث شده است که افراد مومن پیوسته خواهان بیان حکم شرعی آن باشند، لذا به …
توضیحات بیشتر »هیچکس مانند سید یزدی به روش عرفی به تفقه نپرداخت/ سؤالات فقهی را بدون درنگ پاسخ میداد/ آقا ضیاء عراقی، صاحب عروه را اعلم از آخوندخراسانی میدانست/ نمونههایی از جرأت و جسارت در حکم و افتاء
روش فقاهت سید یزدی ویژگیهای مخصوص و ممتازی دارد که در بخش معاملات فقه اسلامی با روش اجتهادی عرف محور به نوآوریهایی دست یافته است که در مقایسه با فتاوای مشهور فقهای دیگر تفاوت روشنی دارد و میتوان گفت سنتشکنی کردهاند و جسارت فتاوای جدید بر خلاف نظر پیشینیان را به دانشپژوهان آموخته است. شبکه اجتهاد: بزرگمرد دانش و جهاد آیتالله العظمى سید محمدکاظم طباطبایی یزدى از یک سو در جبهه مبارزه با جهل و از سویى در موضعگیری در برابر اجانب سرآمد عصر خویش بود. بر فقاهتش، کتاب عروه الوثقى و بر عرفانش، مناجات نامه بستان راز و گلستان …
توضیحات بیشتر »زهره صفاتی: نیازمند مدرسه تخصصی فقه بانوان با نگاه اجتهادی هستیم
بانو زهره صفاتی از اساتید حوزه علمیه خواهران گفت: حوزه فقاهت پیچیدگیهای خاص خود را دارد، به همین دلیل نیازمند کار کردن بر روی نیروهای کارآمد هستیم، چون مراتب اجتهاد نیازمند تمهیدات علمی خاص و ویژه است. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از پیروزی شکوهمند و پربرکت انقلاب اسلامی با تدبیر هوشمندانه امام راحل(ره) زمینه تعلیم و تربیت بانوان به عنوان قشری تأثیرگذار، در حوزههای علمیه فراهم شد و تاکنون بانوان زیادی از این مرکز علمی و فرهنگی فارغ التحصیل شدهاند. بانو زهره صفاتی استاد و مدرس حوزه برای بررسی این مسأله گفتوگویی داشته که در ادامه آن را میخوانید: …
توضیحات بیشتر »نوآوریهای علمی در کتاب جایگاه قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه
حجتالاسلام رضا اسلامی، عضو هئیت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی هدف خود از تالیف کتاب «جایگاه قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه» را، بالا بردن کارایی قواعد در حل مسائل عنوان کرد و گفت: در این کتاب نشان داده شده است که برای حل مسائل دنیای امروز چگونه فقها از ظرفیت قواعد اصولی استفاده میکنند، مخصوصاً از قواعدی که مربوط به دلالت شناسی منابع نقلی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین رضا اسلامی، نویسنده و پژوهشگر برتر حوزه و همچنین دریافت کننده جایزه کتاب حائز رتبه تشویق در جشنواره امسال کتاب سال حوزه رفته و در گفت و …
توضیحات بیشتر »پاپ برای احیای مسیحیت به عراق سفر میکند/ هیچ تقابلی بین حوزه قم و نجف نیست/ ایران شناخت تشیع را برای واتیکان ایجاد کرد/ مواضع آیتالله سیستانی درست و متین است
سفر پاپ به عراق را آوردهای برای جهان اسلام و جهان تشیع میدانیم و آن را یک نقطه مثبت قلمداد میکنیم. معتقدیم کار بسیار خوب، مثبت، سازنده، ارزنده و ارزشمندی است و هیچ نگاه منفی به آن نداریم و آن را به نفع دین در جهان میدانیم اما سفر پاپ به عراق برای دیدار با حضرت آیتالله سیستانی نیست بلکه در این میان، تشکیلات واتیکان هوشمندانه عمل کرده و از این فرصت استفاده کرده است. او میخواهد برای احیای مسیحیت در عراق، به عراق سفر کند و بگوید مسیحیت در عراق نمرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، پاپ فرانسیس قرار است …
توضیحات بیشتر »دوگانه ناموفق: مقبولیت – مشروعیت/ حوزه همسایهی خوبی برای انقلاب است!
بحث مقبولیت و مشروعیت را عمدتاً آقای مصباح و آقای جوادی آملی طرح میکنند که به نظر من این دوگانه، دوگانهی موفق و درستی برای تبیین نسبت ولیّ و امت نیست. فرض اولیه این است که ما یک مردم داریم و یک ولیّ که میخواهند ببینند چه نسبتی با همدیگر دارند. گویا نظام سیاسی را مثل یک هرم ببینیم. یک مثلث که مدیران نظام در رأس آن هستند و مردم هم در قاعده قرار دارند. ظاهراً چنین شکلیً مفروض است؛ درحالی که میشود جامعه، دایرهای در نظر گرفته شود که ولیّ در نقطهی ثقلش قرار دارد. وجه امتیاز این ولیّ …
توضیحات بیشتر »فلسفه شبکه وکالت امام جواد(ع) چه بود؟
شبکهی وکالت از دوران امام صادق علیهالسلام به این طرف تشکیل شد. البته قبلاً زمینهی آن وجود نداشت، نه اینکه دیگر ائمه علیهمالسلام ارادهی تشکیل آن را نداشته باشند، بلکه تشیع به قدر کافی گسترده نبود. در عصر امام باقر علیهالسلام با حرکت فرهنگی آن حضرت کمکم این حرکت ثمر داد و امام صادق علیهالسلام وکلایی را در کوفه، مدینه، خراسان و … نصب کردند که اینها آغاز شبکهی وکالت بود. امام کاظم علیهالسلام نیز آن را رشد دادند در حدی که وقتی امام شهید شدند، دهها هزار دینار از وجوه شرعی شیعیان نزد آنها بود. حضرت امام جواد علیهالسلام …
توضیحات بیشتر »پاسخ آیتالله سبحانی به پرسشهای مهدی گلشنی درباره رابطه علم و دین
آیتالله جعفر سبحانی به پرسشهایی درباره رابطه علم و دین که از سوی مهدی گلشنی، استاد دانشگاه صنعتی شریف مطرح شده، پاسخ داد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر مهدی گلشنی، استاد دانشگاه صنعتی شریف پرسشهایی پیرامون «علم و دین» مطرح کرده و از دانشمندان الهیدان در کشورهای مختلف خواستار جواب شده است. این سؤالات همچنین برای چهار حکیم مسلمان معاصر، حضرات آیات جوادی آملی، حسنزاده آملی، سبحانی و مصباح یزدی هم ارسال شده است؛ آیتالله جعفر سبحانی ضمن تقدیر از این شخصیت علمی، به پرسشهای مهدی گشنی پاسخ داده است که متن پرسشها و پاسخهای آیتالله سبحانی به شرح زیر …
توضیحات بیشتر »مساله ارتداد نیازمند حکم حاکم شرع است/ مبانی فقهی حکم ارتداد سلمان رشدی نویسنده آیات شیطانی
حجتالاسلام غفوری گفت: گاهی انسان یک گناه کبیرهای مرتکب میشود اما آن گناه را علنی نمیکند در این صورت هیچ فقیهی نمیآید درباره چنین انسانی حکم صادر کند اما زمانی که فرد گناه کبیرهای را علنی میکند فقیه در برابر این اقدام، احکام اسلام را جاری میسازد؛ سلمان رشدی ارتداد خودش را علنی کرد حتی به علنی کردن آن اکتفا نکرد بلکه به ترویج کفر خود اقدام کرد بر همین اساس او محارب اسلام، قرآن و پیامبر اکرم (ص) است. حتی محاربه سلمان رشدی تنها این نبود که مسألهای را در احکام اسلامی انکار کند و یا به اصل و …
توضیحات بیشتر »گذار از فقه فردی به فقه نظام، رمز تحقق دولتسازی اسلامی/ درباره موانع نظری تحقق عدالت
ما تاکنون نگاه فردی به مسائل داشتهایم، در حالی که ما امروز باید یک نگاه ساختاری به مسائل داشته باشیم، از موضع حکمرانی به مسائل نگاه کنیم نه از موضع یک تجویز شخصی. متاسفانه باید بگویم ما فعلا در زمینه «فقه نظام» که بتواند از یک موضع فقهی، شاخص تعیین مصادیق عدالت و ناعدالتی باشد، دچار فقر تئوریک هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگویی به بررسی موانع نظری تحقق عدالت پرداخت که در ادامه متن آن را ملاحظه میکنید؛ آقای دکتر! قبل از اینکه به موضوع اصلی گفتوگو یعنی جایگاه عدالت …
توضیحات بیشتر »آیتالله گلپایگانی در فتوا به قول مشهور اهمیت میداد/ خلاف شرع را میدید بازگو میکرد/ بیشترین تأیید را از نظام داشت و بیشترین کمک را به امام (ره) کرد
آنچه در درس آیتالله گلپایگانی نمود داشت، گاهی مسئلهای را دنبال میکرد و پس از بررسی اقوال و ادله، نظرش بهجایی منتهی میشد، منتهی میگفت این قول، خلاف مشهور است. چون رأی خود را خلاف مشهور میدید، خیلی برایش مشکل بود که خلاف آن فتوا بدهد، لذا احتیاط میکرد. از این جهت احتیاطهایی که در حاشیه عروه و وسیله النجاه مرحوم سید میبینید، منشأ آن توجه به قول مشهور است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید محمدرضا گلپایگانی، از علمای بزرگ شیعه و از مراجع تقلید در عصر معاصر بود که پس از درگذشت آیتالله بروجردی به مرجعیت رسید. علوم دینی …
توضیحات بیشتر »چرا دفتر فقه معاصر راهاندازی شد؟
دفتر فقه معاصر به دنبال این است که مسائل مورد ابتلاء در عصر حاضر که با زندگی بشر عجین شده است را در کتب درسی حوزه بگنجاند تا طلاب و دانش پژوهان در مرحله سطح با آنها و فروعات و ادله آنها آشنا شوند و پس از آن خود به خود در درسهای خارج هم مطرح میشود، زیرا بسیاری از دروس خارج هم براساس کتب سطح خواهد بود. شبکه اجتهاد: دفتر فقه معاصر حوزههای علمیه با مسئولیت آیتالله محمدمهدی شب زندهدار از اساتید بنام حوزه علمیه قم، عضو شورای عالی حوزههای علمیه همچنین عضو فقهای شورای نگهبان، با هدف پرداختن …
توضیحات بیشتر »توصیه به دخالت ندادن فلسفه در فقه منطقی نیست
استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران با بیان اینکه توصیه به دخالت ندادن فلسفه در فقه منطقی نیست، گفت: تمام دانشهایی که در علم اصول دخالت دارند با واسطه در فقه نیز دخالت دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، مطلبی در شبکههای اجتماعی نشر یافته است که دیدگاه فقیهی را در باب تأثیر فلسفه در فقه منعکس میکند که «فلسفه برای فهم فقه اگر مضر نباشد نافع نیست. با فلسفه آشنا شوید ولی در فقه دخالتش ندهید»، البته در نقل این گفته دلیلی برای آن سخن نیامده بود. این سخن را بهانه کردهایم تا در گفتگو با حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی عبداللهی، استاد …
توضیحات بیشتر »نواندیش دینی و نوآوری فقهی
استاد سطوح عالی فقه و اصول حوزه علمیه قم معتقد است: نواندیش دینی و نوآور فقهی، اسلامشناس توانمند، زمانشناس و نوپردازی است که میان «اصل» و «عصر» جمع میکند؛ آن هم جمعی از نوع سالم و نه مکسّر. در عین حالی که عصر و زمانه را در نظر میگیرد از اصول اساسی نیز تخطّی نمیکند و سعی میکند بر اساس آن اصول به صورتی درست، منطقی، ضابطهمند و روشمند، فتوایی متناسب با زمان و مکان حاضر، صادر نماید. این به معنای برقرار نمودن توازن و تعادل بین اصالت و معاصرت و به معنای رعایت کامل اعتدال در عرصه تئوریپردازی و …
توضیحات بیشتر »پژوهشکده اسلام تمدنی در حوزه «فقه شهر و شهرنشینی» پیشرو و جلودار است/ دوفصلنامه «الهیات شهر» منتشر میشود
شورای علمی گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی، قوی، فعال و پویا است تا جایی که میتوان گفت در حوزه «فقه شهر و شهرنشینی» پیشرو و جلودار بوده است و بناست اولین شماره «دو فصلنامه الهیات شهر» در سال آینده منتشر شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: «پژوهشکده اسلام تمدنی» از پژوهشکدههای پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است که از سال ۱۳۹۵ با تصویب پژوهشگاه و تأیید هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با این عنوان مذکور و با تعریف مأموریت جدید فعالیت خود را آغاز کرد. این نهاد پژوهشی، پیش از این، از سال ۱۳۶۸ در قالب معاونت پژوهشی …
توضیحات بیشتر »مرتد کسی است که انگیزه سیاسی یا قصد استهزاء دارد/ برای مقابله با کتب ضلال، باید حکم به جواز نشر آنها داد!
کسی که عالمانه و عامدانه میداند دین حق است و انکار میکند چنین کسی هست که مرتد و کافر شده و الا هرکسی که بر اساس عقیدهی خودش، شبههای برای خودش پیدا شده و برگشت، این مصداق مرتد نمیشود. خب قاعدتاً در آن چیزی که بهعنوان «مجازات مرتد» ذکر شده، مرتد در کنار تغییر عقیده، یک چیز اضافهای هم دارد، حالا یا با انگیزهی تضعیف مجموعههای دینی است یا به خاطر انکار از روی علم. لذا برای کسانی که صرفاً آزادی عقیده بخواهند داشته باشند و یا بخواهند عقیده خود را بیان کنند آن عنوان مجازات صدق نمیکند. اختصاصی شبکه …
توضیحات بیشتر »حضرت فاطمه(س) سنگ بنای وحدت یا بهانهای برای تفرقه امت؟
سالهاست که همچنان مناسبت شهادت بزرگ بانوی اسلام موضوعات مهم تاریخ اسلام و مسائل اختلافی بین شیعه و اهل تسنن را طرح میکند. این پرسش مطرح است که آیا حضرت زهرا(س) و سیره آن بزرگوار و اهل بیت عصمت و طهارت میتواند مبنای وحدت جامعه اسلامی قرار بگیرد یا محوری برای تفرقه شود؟ شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم تأکید دارد حضرت زهرا (س) میتواند بستر وحدت در جامعه اسلامی باشد. او بیان دارد: «حضرت فاطمه زهرا(س) در عین این که میکوشید امام علی(ع) را به عنوان مبنای حق و امام جامعه …
توضیحات بیشتر »