شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
آیت‌الله میلانی فرمودند من در این مدت که در مشهد بودم، سختی‌های بسیاری را تحمل کردم، تا به مقصود برسم که سربلندی روحانیت و حوزه علمیه خراسان است. ایشان هرگز در عصر خودش، شناخته نشد. آیت‌الله میلانی از کسانی بود که مقام ثبوت شان از مقام اثبات شان فزون تر است.
به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله وحید خراسانی به مناسبت آیین نکوداشت مرحوم آیت‌الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی (ره) در پاسخ به چند سؤال ابعاد شخصیتی این عالم و فقیه ربانی را تشریح کرده‌اند؛ که در پی می‌آید.
آیت‌الله میلانی – رضوان الله علیه- چه ویژگی‌هایی داشتند؟
آیت‌الله وحید خراسانی: ایشان، واقعا گوهری ناشناخته بودند. چه در اعتقادات و چه در اخلاق و چه در افعال، بی گمان، در حد کمال قرار داشتند. آنچه بیش از هر خصلتی، توجه مرا به خود جلب کرده است، همانا ذوب شدن مرحوم آقای میلانی در ولایت ائمه معصومین – علیهم السلام- است. این بیت شعر که در وصیت نامه ایشان ذکر شده است، قابل تامل است: بنده‌ام، بنده، ولی بی خردم خواجه، با بی خردی می خردم
حرکت ایشان در حوزه علمیه مشهد، پس از استقرار چگونه بود؟
آیت‌الله وحید خراسانی: آیت‌الله میلانی، در دوران مرجعیت و زعامت خود، در مشهد مقدس، جهادی بزرگ کرد که بسیاری از ابعاد و آثار آن بی خبر مانده‌اند. کسانی از جریان‌های مختلف اطراف ایشان را گرفتند؛ اما نتوانستند در ایشان نفوذ کنند و ناکام ماندند. یادم می‌آید که به عیادت آیت‌الله میلانی، بیمارستان رفته بودم. شخصی از همان جریان‌ها خواست ایشان را معرفی کند. روبه او کردم و گفتم: لازم نیست که شما آیت‌الله میلانی را معرفی کنید.
اگر خاطره‌ای از آیت‌الله العظمی میلانی دارید، بفرمایید؟
آیت‌الله وحید خراسانی: همان سالی که من به دعوت ایشان از حوزه علمیه نجف برای استقرار در مشهد آمدم و ایشان منزلی برای ما اجاره کردند، روزی، ایشان را در دالان خانه دیدم که از پله‌ها بالا می‌آیند. هرگز آن خاطره را فراموش نمی‌کنم. وقتی به اتاق تشریف آوردند و نشستند، فرمودند: من جلال این بارگاه [علی بن موسی الرضا] را در این قبه‌ی طلا نمی‌بینم، بلکه در حوزه علمیه‌ای مشاهده می‌کنم که با چنین مقامی مناسب باشد. بعد فرمودند: من در این مدت که در مشهد بودم، سختی‌های بسیاری را تحمل کردم، تا به مقصود برسم که سربلندی روحانیت و حوزه علمیه خراسان است.
آیا دعوت استقرار شما در حوزه علمیه مشهد، از سوی حضرت آیت‌الله میلانی، در ارتباط با دشواری‌های یاد شده بود؟
آیت‌الله وحید خراسانی: همین طور است. معظم له به من فرمودند؛ من این همه را تنها تحمل کردم. حالا، به این شهر بیا و در کنار ما باش، تا این رشته باقی بماند. بنده، بدون اینکه بگو و مگویی کنم و حتی بدون مشورت با دیگران گفتم: قبول. اصلا بدون اراده، در محضر آیت‌الله میلانی گفتم: چشم آقا! بعد رفتیم و با حضرت آیت‌الله آقا سید ابوالقاسم خویی ملاقات کردم. فکر و ذکرم این بود که درس و بحث را به هم بزنم و بار سفر بربندم و به خراسان بازگردم.
آیت‌الله العظمی خویی – رضوان الله علیه- چه نظرگاهی داشتند؟ آیا ایشان با مهاجرت شما موافق بودند؟
آیت‌الله وحید خراسانی: بله. آیت‌الله خویی به من فرمودند: چرا تعلل می‌کنی؟ درخواست آقای میلانی را اجابت کن و نزد ایشان برو. در همان روزها بود که آیت‌الله العظمی آقا سید محسن حکیم از دار فنا به دار بقا رفتند. بنده، تلگراف تسلیتی از عراق برای آیت‌الله العظمی میلانی فرستادم و معظم له جواب آن را فرستاد که هنوز آن را به رسم یادگاری نگه داشتم. در آخر تلگراف ایشان، این عبارت آمده است: ” منتظر قدوم”.
لطفا از ماجرای استقرار در مشهد بگویید؟
آیت‌الله وحید خراسانی: بعد از جواب تلگراف معظم له بود که با خانواده به سمت ایران حرکت کردیم. وقتی وارد مشهد شدیم، باخبر شدیم که آیت‌الله میلانی – رضوان الله علیه- برای ما منزلی تهیه کردند. منزل استیجاری به برادر مرحوم آقا شیخ حسن آشوریان تعلق داشت. واقعا آیت‌الله میلانی در حق بنده و خانواده، لطف فراوان کردند.
آیا خاطره دیگری از حضرت آیت‌الله میلانی دارید؟
آیت‌الله وحید خراسانی: ایشان هرگز در عصر خودش، شناخته نشد. آیت‌الله میلانی از کسانی بود که مقام ثبوت شان از مقام اثبات شان فزون تر است. خاطره‌ای ندارم؛ ولی خوابی که آقا سید محمد علی میلانی برای بنده نقل کرده، شنیدنی است. ایشان مرحوم آیت‌الله میلانی را در عالم رؤیا، در حدود چهل و پنج سالگی می‌بیند. آقا محاسن خیلی زیبایی دارد و قد و قامت بلند. آقا زاده معظم له گفت: در خواب، چنین به من خبر رسید که مرحوم آیت‌الله میلانی – رحمه الله علیه- از مقام مرجعیت و زعامت کناره گیری کرده است. یعنی در دنیا هستند؛ اما مرجع تقلید نیستند. چنین خوابی که آقا سید محمد علی دیده بود و برایم نقل کرده بود، خیلی برایم شگفت انگیز بود.
درباره‌ی فرزنداشان مرحوم آقا سید محمد علی میلانی بفرمایید؟
آیت‌الله وحید خراسانی: ایشان همواره حیثیت پدر بزرگوارش – چه در زمان حیات و چه بعد از وفات- حفظ کرد. واقعا آقا زاده‌ای مثل سید محمدعلی دیده نشده است که چنین وفادار به پدرش باشد و آبروی بیت والد را نگه دارد. متانت و اخلاص آقا سید محمد علی، در حد کمال بود. ایشان در مسایل شرعی، بسیار مقید بود و همیشه اهل احتیاط بود. من از نزدیک با ایشان و طرز زندگی اش آشنا بودم.
درباره آیت‌الله کمپانی، استاد بزرگ آیت‌الله میلانی، چه می‌فرمایید؟
آیت‌الله وحید خراسانی: ایشان، بعد از اینکه سکته کردند و در بیمارستان بغداد، عکسی از مغزشان برداشتند، گفتند: مغز این مرد، به قدری پیچیده است که اگر در اروپا بود، از کاشف اتم هم برتر بود. آیت‌الله میلانی، ۲۵ سال در محضر چنین استادی درس خواند و به مبانی فکری او دست یافت. رابطه این شاگرد و استاد، نشان می‌دهد که حضرت آیت‌الله العظمی میلانی، از لحاظ علمی و حوزوی، در چه مقام و منزلت والایی است. افکار آیت‌الله کمپانی در دست آیت‌الله میلانی بود./ حوزه
