این کتاب به بررسی پدیدهی افزودهنویسی در منابع حدیثی متقدم شیعه میپردازد و میکوشد تا راههای شناسایی، انگیزهها و پیامدهای این پدیده را تحلیل و واکاوی کند. این افزودهها ممکن است توسط مؤلفان، نسخهبرداران یا دیگر افراد به متن اصلی اضافه شده باشند و در برخی موارد باعث بروز ابهام در اعتبار و انتساب کتابها و روایات شدهاند.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از دغدغههای مباحث نسخهپژوهی در تراث حدیثی دستیابی به متن اصیل حدیث است. متون روایات و کتب حدیثی امامیه در طول تاریخ با پایش مداوم از سوی بزرگان مذهب به نسلهای بعد انتقال یافته است و این پایش تا بدانجا بوده که اکثر قریب به اتفاق منابع روایی و نیز روایات شیعه از هرگونه افزوده، دسّ و تحریف در امان مانده و به نسل امروز انتقال یافتهاند.
اما، برخی از احادیث در فرایند نقل و انتقال با عوارضی روبرو شده که ثمرهی آن پدید آمدن افزودههایی بر متن این احادیث بوده است. این مطلب دستمایه برخی برای ایجاد شبهه در اصالت کتب حدیثی بوده و در برخی موارد هم ابهاماتی در جهت فهم منبع حدیث و اعتبار و متن صحیح آن پدید آورده است.
پژوهش حاضر با عنوان «افزودهنویسی در منابع متقدم حدیثی شیعه» در پی ارائه راهحلهایی در مواجهه با این مسئله برآمده و ضمن بررسی گونههای مختلف افزودهنویسی در نسخههای تراث حدیثی، به تبیین راههای شناسایی این پدیده، انگیزههای درج این زیادتها و پیامدهای آن پرداخته است.
موضوع اصلی کتاب، بررسی افزودههایی است که در دورههای متقدم تا قرن ششم هجری به منابع حدیثی شیعه راه یافتهاند. نویسنده در این اثر سه پرسش کلیدی را محور پژوهش خود قرار داده است: نخست، افزودهنویسی در روایات به چه معناست و با چه انگیزههایی صورت گرفته است؟ دوم، چه راههایی برای شناسایی این افزودهها در متون حدیثی وجود دارد؟ و سوم، افزودهنویسی چه پیامدهایی بر اعتبار روایات و منابع حدیثی بر جای گذاشته است؟
کتاب در سه بخش اصلی سامان یافته است: بخش نخست «کلیات و مفهومشناسی»، به تعریف افزودهنویسی، انواع آن و عوامل شکلگیری این پدیده میپردازد؛ بخش دوم «راههای شناسایی و ارزشگذاری افزودهها»، به بررسی روشهای تشخیص افزودهها در کتب و روایات حدیثی و ارزیابی اعتبار آنها اختصاص دارد؛ و بخش سوم، «انگیزهها و پیامدهای افزودهنویسی»، به تحلیل انگیزههای گوناگون این پدیده و آثار آن بر کتابها و روایات حدیثی میپردازد.
بر پایه این گزارش، اثر حاضر میتواند منبعی سودمند برای پژوهشگران و دانشجویان حوزهی علوم حدیث، تاریخ حدیث و مطالعات اسلامی باشد؛ بهویژه آن دسته از محققانی که در زمینهی نسخهپژوهی و بررسی اصالت منابع روایی فعالیت میکنند. همچنین برای علاقهمندان به تحولات تاریخی متون حدیثی نیز خواندنی و ارزشمند خواهد بود.
علاقهمندان برای تهیهی کتاب «افزودهنویسی در منابع متقدم حدیثی شیعه» تألیف حجتالاسلام مجتبی پورموسی، میتوانند به فروشگاه «کتاب ما» واقع در قم، خیابان معلم، مجتمع ناشران، طبقه همکف، پلاک ۱۱ مراجعه کرده یا با شماره تلفن ۰۲۵۳۷۸۴۲۴۴۳ تماس حاصل فرمایند.