شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
برخی با کنار نهادن دوگزاره، حجاب یک امر عبادی است و نمی‌توان به امور عبادی الزام کرد، نتیجه گرفته‌اند که حکومت نمی‌تواند امر به حجاب بکند، در صورتی که امر عبادی، عملی است که قصد قربت در آن لازم دارد حال آنکه در حجاب کسی قائل به قصد قربت نیست.
به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی آموزشی با موضوع «حکومت اسلامی و حکم حجاب» با حضور حجت‌الاسلام داود مهدوی‌زادگان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی، به همت دفتر برنامه‌ریزی آموزش‌های تخصصی و تعامل سازنده بسیج و شورای امر به معروف و نهی از منکر سازمان تبلیغات اسلامی در سالن اجتماعات معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد.
بنابراین گزارش، حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در ابتدا، هدف اصلی این نشست را پاسخ بدین سؤال دانست که آیا حکومت می‌تواند الزام به حکم شرعی حجاب کند؟ وی در پاسخ به این سؤال از دو منظر فلسفه سیاسی و فقه سیاسی به بیان پاسخ پرداخت.
الزام به حجاب از منظر فلسفه سیاسی
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان الزام را برخلاف نظر برخی که از لوازم حکومت می‌دانند، محتوای حکومت و عین حکومت تعریف کرد و حکومت بدون الزام را بدون معنا دانست.
وی در ادامه با بیان اینکه قلمرو الزامات حکومت محدوده قانون و شریعت اسلامی است و از آنجا که شریعت حجاب را جزء احکام شرعی قرار داده چنین نتیجه گرفت که حکومت می‌تواند اتباع خود را ملزم به حجاب کند.
الزام به حجاب از منظر فقه سیاسی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی تصریح کرد: با توجه به اینکه فقه سیاسی از احکام تکلیفی حکومت بحث می‌کند باید ببینیم در آیات قرآن یا در سیره پیامبر اکرم(ص) یا معصومان(ع) امر به حجاب شده است یا خیر؟ و با اشاره به بیان مفصل این نصوص و ادله در کتاب خود چنین نتیجه گیری کرد که از این منظر نیز حاکم و حکومت اسلامی می‌تواند الزام به حجاب کند و این الزام به دلیل ادله و نصوص موجود مشروعیت دارد.
شبهات موجود در زمینه عدم الزام حکومت به حجاب
مؤلف کتاب حکومت اسلامی و حکم حجاب با اشاره به فراوانی مطالب موجود در سایت‌ها و نشریات در مورد عدم الزام به حکومت به حجاب گفت موضوع الزام حکومت به حجاب کمتر مورد بحث قرار گرفته است.
وی افزود: از جمله شبهات مطرح در این زمینه آن است که برخی با کنار نهادن دوگزاره، حجاب یک امر عبادی است و نمی‌توان به امور عبادی الزام کرد، نتیجه گرفته‌اند که حکومت نمی‌تواند امر به حجاب بکند، در صورتی که امر عبادی، عملی است که قصد قربت در آن لازم دارد حال آنکه در حجاب کسی قائل به قصد قربت نیست و در مورد گزاره دوم نیز امر به امور عبادی از جهت عقلی و نقلی محال نیست چنانکه شارع در بسیاری از امور مانند صیام و نماز و… امر کرده است و عقل نیز آن را پذیرفته است..
حجاب امری فردی است؟
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در ادامه گفت: از دیگر شبهات موجود این است که مطرح می‌شود حجاب امری فردی است نه اجتماعی و لذا امور فردی در قلمرو حکومت وارد نمی‌شود و حکومت نمی‌تواند به امور فردی الزام بکند و در پاسخ باید گفت که امر فردی عملی است که ارتباط با دیگری پیدا نمی‌کند بر خلاف امر اجتماعی که با وجود دیگری تحقق پیدا می‌کند و شکل می‌گیرد، لذا در اینجا نیز حجاب زمانی واجب می‌شود که در ارتباط با دیگری باشد و به تعبیر فقهی در مقابل نامحرم معنا پیدا می‌کند و لذا حجاب امر اجتماعی است و طبق مبنای ایشان اگر حجاب امر اجتماعی شد، حکومت می‌تواند الزام کند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی افزود: اشکال بعدی که به این موضوع وارد می‌شود، بحث از حوزه خصوصی و عمومی است و اینکه حکومت حق ورود به حوزه خصوصی را ندارد، در مورد مفهوم حوزه خصوصی و عمومی اختلاف نظر وجود دارد، حتی در کشورهای مدرن نیز دخالت در حوزه خصوصی افراد انجام می‌شود و خود دولت‌ها به تفسیر و تعیین حوزه خصوصی می‌پردازند، لذا در این اشکال نیز اصل تقسیم‌بندی محل بحث است و با توجه به اینکه حجاب در حوزه عمومی معنا پیدا می‌کند و در حوزه خصوصی حکومت الزامی ندارد حکومت می‌تواند الزام به حجاب کند.
حجاب مانع رشد و پیشرفت جوامع و افراد انسانی است؟
وی با بیان اینکه برخی حجاب را مانع رشد و پیشرفت جوامع و افراد انسانی می‌دانند، گفت: امروزه عملاً انقلاب اسلامی نشان داد که حجاب هیچ‌گونه ممانعتی با رشد و ترقی و پیشرفت ندارد.
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در پایان با انتقاد از انفعالی عمل کردن کارگزاران و کارشناسان فرهنگی در حوزه فرهنگی یادآور شد: در موضوعات و مسائل فرهنگی باید از موضع برتر و فعال مباحث را دنبال شود، چنانکه این اشکال در حوزه برنامه‌های فرهنگی در حوزه حجاب نیز مشهود است و عمده فعالیت کارشناسان در این حوزه حجاب مصروف اثبات حجاب می‌شود که اگر چه این کار امر معقولی است اما در موضع انفعال است و باید مباحث حوزه حجاب از موضع فعالانه دنبال شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی در پایان افزود: وقتی چیزی در جامعه عمومی می‌شود و با اقبال عمومی مواجه می‌شود که امری عقلانی باشد و سایر امور غیر عقلانی ناخودآگاه از حوزه عمومی خارج می‌شود، لذا اگر کسی بتواند دلایل عقلانی بی‌حجابی خود را مطرح کند جامعه و حوزه عمومی جامعه آن را خواهد پذیرفت، حال آنکه بدون شک ما در موضوع بی‌حجابی به هیچ دلیل عقلانی نخواهیم رسید./ کانون خبرنگاران نبأ
