شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
یکی از مهمترین ابواب اصول، مباحث الفاظ است و نقش بسزایی در اجتهاد دارد. این پژوهش باهدف آشنایی با نظرات اصولی علامه، در خصوص مباحث الفاظ و تبلور آن‌‌ها در نظریات فقهی ایشان با محوریت کتاب ارزنده تذکره الفقهاء صورت گرفته است.
به گزارش شبکه اجتهاد، پایان‌نامه سطح سه فرزانه اکبری با عنوان «اندیشههای اصولی علامه حلی(ره) در باب مباحث الفاظ با تأکید بر تذکره الفقهاء» با ارزیابی حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی در مقام استاد داور، در مرکز مدیریت به‌صورت مجازی برگزار شد.
خانم اکبری، تدوینگر این پایان‌نامه نیز در بخش دفاعیه از موضوعات بکار رفته در پژوهش حاضر، گفت: استنباط احکام شرعی بر پایه محکم و استوار مبانی اصولی قرار دارد و بدون آن، استنباط احکام امکان ندارد.
وی با اشاره به اینکه مسائل خطیری هم چون کیفیت استفاده از نصوص، چگونگی برخورد با نصوص متعارض و موارد فقدان نص بر عهده دانش اصول می‌‌باشد تا آنجا که علم اصول به‌عنوان روش تحقیق فقه و منطق فقه معرفی‌شده است، ازاین‌رو نظرات فقهی هر فقیهی مبتنی بر مبانی وی در علم اصول می‌‌باشد، افزود: علامه حلی(ره) یکی از علماء بی‌‌نظیر امامیه است که در عالم مرجعیت تشیع درخشید و بحث‌‌های گسترده و مستدلی در فقه مطرح نمود و به‌نقد و تحلیل‌‌های تازه‌‌ای در آن پرداخت و تحولی بنیادین در نظریه‌‌های اصولی و روش‌‌های کاربردی فقه به وجود آورد.
طلبه سطح سه حوزه علمیه خراسان با اشاره به اینکه علامه حلی(ره) علاوه بر تألیفات بسیاری که در زمینه‌‌های مختلف علوم عقلی، کلام و سایر علوم دارد، آثار و تألیفات قابل‌توجهی در فقه و اصول نیز از وی به چشم می‌‌خورد، ادامه داد: علامه در کتاب ارزنده «تذکره الفقهاء»، نخست مسئله را دقیقاً مطرح کرده سپس دلایل فقیهان مسلمان را بازگو می‌‌نماید، آنگاه این ادله را نقد و بررسی نموده و در پایان قول صحیح را با ذکر ادله آن انتخاب می‌‌کند. این کتاب به حدی پربار است که هیچ فقیه و مجتهدی از آن بی‌‌نیاز نیست.
وی با ابراز تأسف از اینکه در بین تألیفات مختلف علامه، اندیشههای اصولی و تبلور آن‌‌ها در نظرات فقهی ایشان کمتر موردتوجه قرارگرفته است، افزود: یکی از مهمترین ابواب اصول، مباحث الفاظ است و نقش بسزایی در اجتهاد دارد. این پژوهش باهدف آشنایی با نظرات اصولی علامه، در خصوص مباحث الفاظ و تبلور آن‌‌ها در نظریات فقهی ایشان با محوریت کتاب ارزنده تذکره الفقهاء صورت گرفته است.
اکبری گفت: گستردگی مباحث اصولی و محدود بودن گستره این تحقیق، نویسنده را بر این داشت که از بین بحث‌‌های اصولی تنها به اندیشههای اصولی علامه حلی(ره)، در باب مباحث الفاظ بپردازد، ازاین‌رو این پژوهش در دو بخش اصلی تنظیم‌شده و پس از کلیات به بررسی نظرات اصولی علامه و در بحث مشتق، اوامر و نواهی، عام و مطلق و مجمل و مبین که از مباحث مهم در باب الفاظ است، می‌‌پردازد و در پایان هر بحث، نحوه تطبیق مبانی اصولی علامه(ره) بر نظرات فقهی ایشان در تذکره الفقهاء مورد واکاوی قرار می‌‌گیرد.
وی در پایان اضافه کرد: در بررسی اندیشههای اصولی علامه حلی(ره)، به کتب اصولی ایشان مانند مبادی الوصول، تهذیب الوصول و نهایه الوصول رجوع شده و ضمن طرح مسئله و بررسی نظرات برخی معاصرین، نظر و دلیل علامه(ره) بیان‌شده و سپس به تطبیقات فقهی همان بحث، از کتاب تذکره الفقهاء پرداخته‌شده است. می‌‌توان گفت تقریباً در همه موارد علامه حلی(ره) در فقه به مبانی اصولی خود تکیه کرده و به‌مقتضای نظرات اصولی خود، احکام شرعی را استنباط کرده است.
استاد داور در این جلسه دفاعیه، در دو بخش ساختاری و محتوایی به ارزیابی پرداخت و گفت: یکی از مهمترین بخش‌های یک پایان‌نامه، نتیجه‌گیری آن است که دستاوردهای کار پژوهشی محقق در آن بیان می‌شود، لذا از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی خاطرنشان کرد: محققان باید در تدوین و نگارش پایان‌نامه و رساله‌ها به شیوه‌های استاندارد ساختاری آن توجه ویژه داشته باشند و در توزیع مناسب صفحات بخش‌ها و فصل‌ها، رعایت عدالت را در نظر بگیرند.
حجت‌الاسلام رحمانی با اشاره به موضوع این پایان‌نامه، ابراز کرد: موضوع بسیار خوبی است اما، کار در این زمینه باید بیشتر انجام شود.
گفتنی است، تدوینگر این پایان‌نامه از هدایت و راهنمایی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن قاسمی در مقام استاد راهنما و حجت‌الاسلام والمسلمین محمد امامی در مقام استاد مشاور، بهره برده است.
منبع: حوزه علمیه خراسان
