شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
یکی از مهم‌ترین رسالت‌های حوزه، تربیت اخلاقی جامعه است و از آنجا که یکی از تقسیم‌بندی‌های رایج در حوزه معارف اسلامی، دسته‌بندی آنها در قالب اعتقادات، اخلاق و فقه است، صرف نظر از اشکالات یا ابهاماتی که متوجه این تقسیم‌بندی است، قدر مسلم از این تقسیم‌بندی، قرار گرفتن اخلاق در کانون تقسیم‌بندی کلان معارف اسلامی است.
اخلاق از میان سه حوزه معرفتی کلام اسلامی، یکی از آنها و مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود. این نوع نگرش به جایگاه اخلاق در منظومه معارف اسلامی، به صورت طبیعی این انتظار را پدید می‌آورد که در مقام عمل نیز، متولیان حوزه معرفت دینی، در مراحل مختلف تولید اندیشه‌های ناب اخلاقی، ارائه آنها به جامعه و فراهم کردن تمهیدات لازم برای جریان یافتن آموزه‌های اخلاقی در متن جامعه دینی، به همان اندازه اهتمام داشته باشند.
با مروری بر تاریخ تعلیم و تربیت اسلامی و با اندک نگاهی به وضع موجود نظام تعلیم و تربیت و بخش‌های مختلف آموزش، پژوهش در حوزه‌های علمیه، واقعیتی بر خلاف انتظار طبیعی به دست می‌آید و در واقع، از بزرگ‌ترین مشکلات موجود در حوزه اخلاق، نبود متولی معین در سیستم کلان حوزه‌های علمیه برای سرو سامان دادن به مسائل آموزش و پژوهش در حوزه اخلاق است.
این کم توجهی به حوزه دانش اخلاق، پیامدهای اسف‌انگیزی به دنبال داشته است که از نمونه‌های بارز آن، بی‌اعتنایی به تولیدات فکری در این بخش و عدم برخورد جدی با طرح مباحث سطحی است؛ بنابراین تبیین مفهوم فقه‌الاخلاق، اهداف فقه‌الاخلاق، ضرورت اتخاذ رویکرد فقه جواهری در عرصه اخلاق، تبیین اخلاق در منظومه معارف اسلامی و پیشنهادهای کلان و جزئی جهت تنظیم برنامه آموزشی و پژوهشی در این عرصه ضروری است.
در این ویژه‌نامه تخصصی، موضوع پراهمیت دانش فقه‌الاخلاق در سه بخش، تنظیم شده است. در بخش اول که به آشنایی با فقه‌الاخلاق اختصاص دارد ابتدا مقالاتی تحلیلی و تبیینی درباره فقه‌الاخلاق، به جامعه دانش‌پژوهان اخلاق دینی تقدیم شده و در بخش دوم مصاحبه‌هایی که با اساتید و محققان این حوزه شده در معرض مطالعه و بررسی علاقه‌مندان قرار گرفته است.
در بخش پایانی که به کتابشناسی اختصاص یافته است، داده‌هایی علمی در دو بخش آشنایی با آثار پیشگام در حوزه فقه‌الاخلاق و کتاب‌های فقه‌الاخلاقی متأخیر، ارائه شده است.
نکته در خور توجه این‌که تلاش شده مصاحبه با اندیشمندان فقه‌الاخلاق دارای محورهای مشترکی باشد و پدیدآورندگان این ویژه‌نامه اهتمام داشته‌اند تا برآیند نهایی این گفت‌وگوها، امکان مقایسه و داوری درباره محورهای اساسی مباحث فقه‌الاخلاق را برای خوانندگان این ویژه نامه فراهم کنند.
نام‌گذاری این دانش و پیش‌نیاز بودن مقوله اجتهاد و نوع نگاه به نسبت میان فقه‌الاخلاق و عقلانیت اخلاقی از محورهایی است که خواننده این ویژه‌نامه را با رویکردهای متفاوت اساتید این عرصه آشنا می‌سازد.
ویژه‌نامه تخصصی فقه‌الاخلاق با تدوین میثم قاسمی، حمیدرضا حق‌شناس و یحیی حبیبی در قطع وزیری، ۱۰۸ صفحه، شمارگان ۱۰۰ نسخه و قیمت ۵۰۰۰ تومان از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، انجمن علمی اخلاق حوزه علمیه قم و انجمن علمی دانشجویی اخلاق اسلامی دانشگاه معارف اسلامی منتشر شده است./ رسا
