شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: گر چه بحث در مورد حوزهٔ مستقل و ویژگی‌های آن نیازمند شرح و بسط مفصلی است، ولی شاید ذکر چند نکته در این باره مفید باشد:
۱- وقتی صحبت از استقلال حوزه مطرح می‌شود، اختصاصی به حوزه‌های ایران ندارد، بلکه مقصود استقلال حوزه‌های شیعه در هر زمان و هر کشور و در هر حکومت و هر دولت است.
۲- استقلال حوزه به معنای گریز از قانون و عدم پایبندی روحانیون به مقررات و قوانین قابل قبول یک کشور نیست، بلکه آنان هم خود به برقراری نظم اجتماعی معتقدند و هم دیگران را سفارش به آن می‌کنند. بله پیشنهاد اصلاح برخی از قوانین امر دیگری است.
۳- استقلال حوزه هیچ منافاتی با برخورداری و بهره‌برداری طلاب عزیز و روحانیون گران‌قدر از مزایایی (مثل خدمات بیمه) که دیگر شهروندان محترم هم به نوعی از آن‌ها بهره می‌برند، ندارد. آن‌چه مذموم است ویژه خواری برخی به نام حوزه است، آن‌چه برای حوزویان عزت‌مند ناپسند است، تعبید و تحقیر است.
۴- استقلال حوزه هرگز به معنای استبداد به رأی و عدم مراجعه به متخصصان در رشته‌های گوناگون علوم و فنون نیست. لذا هر مطلبی که حوزه بخواهد به نحوی ورود در آن کند و نیازمند مشاوره و کسب نظر از متخصصان غیر حوزوی باشد، مسلما تعامل زیبای حوزویان با دیگر صاحب نظران راه‌گشا خواهد بود. همان‌طور که در این تعامل سازنده باید مواضع حوزه نیز مورد نقادی فرهیختگان دیگر قرار گیرد.
۵- استقلال حوزه یعنی: نظارت دقیق، نصیحت خالصانه، نقد منصفانه و امر به معروف و نهی از منکر عالمانهٔ حکومت، چه این‌که امر به معروف و نهی از منکر غیر از آن‌که واجبی همگانی است وظیفهٔ تخصصی دانشمندان نیز هست.
۶- استقلال حوزه یعنی عدم دخالت حکومت‌ها در هر آن‌چه وظیفهٔ اصلی و اختصاصی حوزه است (مثل معرفی مراجع تقلید و …) البته گفته شد این مطلب هرگز به معنای عدم مشورت حوزه با متخصصان غیرحوزوی در امور محوله به حوزه نیست.
۷- حوزهٔ مستقل با این‌که کارهای مثبت و زیبا را از متولیان امور می‌بیند و تشویق و ترغیب هم می‌کند، اما هرگز رو به سوی تملّق و چاپلوسی نمی‌آورد و هرگز توجیه‌گر زشتی‌ها نیست.
۸- در طول تاریخ، حوزویان مستقل، همواره پناهگاه امن مردم بوده‌اند و لذا مراجع بزرگوار تقلید همواره رنج و درد جان‌کاه مردم را منکر بزرگ حکومت‌ها می‌دانند و به صورت آشکار یا پنهان از این منکر قطعی نهی می‌کنند.
۹- حوزهٔ مستقل یعنی حوزه‌ای که بتواند با هرگونه ربا، ریا، فقر، فساد، دروغ، دورویی، ظلم، اختلاس و ارتشا از طرف هر مسئول حکومتی مقابله کند و آزادانه و بدون لکنت و ملاحظه، اعتراض به حق خود را بیان کند.
۱۰- اگر چه هر روحانی به عنوان یک شهروند همچون دیگران حق اظهار نظر و ورود در احزاب و جناح‌های سیاسی را دارد، ولی حوزهٔ مستقل در تصمیمات خود فراحزبی و فراجناحی است و وامدار هیچ شخص و هیچ جریان و جناحی نیست.
۱۱- تعامل حوزهٔ مستقل با حکومت‌ها و دولت‌ها تا وقتی است که به اعانهٔ بر اثم و تقویت شوکت ظاهری ستمگران نینجامد.
۱۲- طبیعی است که مطالبه‌گری مستمر حوزهٔ مستقل و نقد دقیق و نصیحت خالصانهٔ حاکمان، خوشایند برخی از قلدران قدرت پرست و نیز چابلوسان چپاولگر نیست؛ اما عالمان مجاهد به این پیام قرآن کریم پایبندند که: «الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَکَفَى بِاللَّهِ حَسِیبًا»
همان کسانى که پیامهاى خدا را ابلاغ مى‌کنند و از او مى‌ترسند و از هیچ کس جز خدا بیم ندارند و خدا براى حسابرسى کفایت مىکند.
