هرچند سید احمد زنجانی را با کتاب فارسی «الکلام یجرّ الکلام» میشناسیم، اما اهتمام این مجتهد اخلاقمحور به پژوهشهای متفاوتی همچون تفاوتهای میان زن و مرد در احکام شرعی، استخراج مستثنیها در فقه شیعه، تنظیم موضوعاتی که حکم مشترکی در فقه دارند، تفاوتهای مبنایی و فتوایی سید صاحب عروه و آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی (بین السیدین) و … حاکی از روحیه محققانه و دقت و دانش گسترده او در زمینه علوم مختلف است.
شبکه اجتهاد: آیتالله العظمی سید احمد زنجانی در ۲۹ رمضان ۱۳۹۳ قمری (۵ آبان ۱۳۵۲شمسی) پس از سالها تحصیل، تدریس و تحقیق در حوزه علمیه زنجان و قم در سن ۸۳ سالگی درگذشت. وی که از سادات شبیری زنجان و متولد ۱۲۶۹ شمسی در آن دیار بود، با وجود جایگاه برجسته علمی و اجتماعیاش حاضر به پذیرش منصب مرجعیت در دهه پایانی حیات خود نشد، اگرچه چندین دهه نیز جزو علمای رده اول حوزه قم به شمار میرفت و امام جماعت محبوب و متنفذ حرم حضرت معصومه(ع) و مدرسه فیضیه بود.
وارستگی اخلاقیاش در معاشرتها و امور مالی به حدی بود که همگان بر آن متفقالقول بودند و از امام خمینی که دوست دیرینه او بود نقل شده که در عدالت آقای زنجانی تردیدی نیست و باید در عصمت او شک کرد.
فرزند ارشدش آیتالله سید موسی شبیری زنجانی همیشه درباره پدر میگوید که ایشان بر این باور بود که باید به جای کارها و آثار تکراری، به فکر کارهای بر زمین مانده بود و از همین رو چه در تألیف کتاب و چه در نقشآفرینیهای اجتماعی میکوشید که از تکرار دیگران بپرهیزد.
آثار متعددی که مرحوم آیتالله سید احمد زنجانی در علوم دینی تألیف کرده و به تدریج منتشر میشوند، علاوه بر آنکه حاکی از ذوق و قریحه او در انتخاب موضوع و نظم بخشیدن به مطالب است، بر تتبع و نوآوری گسترده ایشان نیز گواهی میدهد.
هرچند ایشان را با کتاب فارسی «الکلام یجرّ الکلام» میشناختهاند که کشکولی از مطالب متنوع دینی، تاریخی و اجتماعی است، اما اهتمام این مجتهد اخلاقمحور به پژوهشهای متفاوتی همچون تفاوتهای میان زن و مرد در احکام شرعی، استخراج مستثنیها در فقه شیعه، تنظیم موضوعاتی که حکم مشترکی در فقه دارند، تفاوتهای مبنایی و فتوایی سید صاحب عروه و آیتالله سید ابوالحسن اصفهانی (بین السیدین) و … حاکی از روحیه محققانه و دقت و دانش گسترده او در زمینه علوم مختلف است.
علاوه بر این، ایشان ارتباطات اجتماعی گستردهای داشت به حل مشکلات مردم توجه خاص داشت و به پیامدها و عواقب مواضع حوزه توجه ویژه داشت.
این روحیات سبب شد که حتی پس از رحلت آیتالله بروجردی با وجود اینکه در مظان مرجعیت قرار داشت، حاضر به تصدی این منصب خطیر نشود و گفت که به اندازه کافی، مجتهد مسلم برای تصدی این مقام دینی وجود دارد و باری بر زمین نمیماند. رویکرد او -طبق گزارش آیتالله شبیری زنجانی- اعتقاد به تکثر مراجع تقلید و تقویت علمای بلاد بود.
ایشان اعتقاد داشت که باید رابطه میان مردم و مرجع تقلیدشان مستقیم و بیواسطه یا با کمترین واسطه باشد و از همین رو به جای متمرکز کردن مجتهدان در یک یا چند شهر معدود، مردم همانند قرون سابقه به مجتهدان محلی رجوع کنند تا امور دینیشان بهتر سامان یابد.