زنان و منع شرعی ورود به استادیوم/ محسن برهانی

شبکه اجتهاد: برخی مخالفان ورود زنان به ورزشگاه، این ورود را حرام می‌دانند و از منظر شرعی بر این ممانعت تاکید می‌کنند. باید دید که آیا دلیل شرعی بر حرمت ورود بانوان وجود دارد یا خیر؟

نکته مقدماتی آنکه اصل بر حلیت است و مدعی حرمت ورود، باید دلیل بیاورد و الا بانوان به حکم اولی حق ورود به ورزشگاه را دارند.

مهمترین و یا شاید بتوان گفت تنها دلیلی که بر حرمت ورود بانوان به ورزشگاه‌ها وجود دارد آن است که زن شرعاً نمی‌تواند بر آن بخش از بدن مرد که معمولاً پوشیده است، نگاه کند و چون در مسابقات فوتبال، بالای زانو و پایین ران مرد در معرض نگاه زنان است، پس این نگاه حرام است فلهذا نباید گذاشت زن وارد ورزشگاه بشود چرا که ورود مقدمه نظر است و با جلوگیری از تحقق مقدمه، نمی‌گذاریم ذی‌المقدمه که حرام است، محقق شود.

نسبت به این دلیل نکات زیر قابل طرح است:

اولاً چه کسی گفته ذی‌المقدمه حرام است؟ حکم شرعی حرمت چنین نظری، حکمی است اختلافی میان فقها برخی آن را به حکم اولی حرام می‌دانند و برخی خیر پس ما با یک حرام مسلّم و اتفاقی، مواجه نیستیم. از کجا می‌دانیم که کدامیک از خانم‌ها مقلّد کدام مرجع است تا بگوییم تو برو و تو یکی چون مقلّد فلانی هستی نرو؟

ثانیاً چه کسی اجازه داده است که از باب مقدمه، رفتارها را منع کنیم؟ مگر مقدمه حرام، حرام است؟ این هم محل اختلاف نظر است و حکم مسلّم و اجماعی نداریم. این نوع افراط در تحریم مقدمه، نوعی حرمت به استناد سد ذرایع است؛ مشابه حرمتی که وهابی‌ها در خصوص ورود زنان به قبرستان ایجاد می‌کنند که مبادا زن وارد شود و با ضجه و ناله‌اش، سبب جلب توجه نامحرم شود.

ثالثاً الان بسیاری از خانم‌ها رعایت حجاب شرعی نمی‌کنند و در خیابانها ظاهر می‌شوند. می‌توان گفت ورود مردان به خیابان‌ها حرام است چون نگاهشان به موی خانم‌ها می‌افتد و از باب حرمت مقدمه حرام، ورود مردان به خیابان را منع کنیم؟

رابعاً فاصله بین تماشگران و بازیکنان آنقدر زیاد است که در اصل تحقق مفهوم نظر به آن کمتر از یک وجب بالای زانوی بدن نامحرم، تردید جدی وجود دارد.

خامساً مشخص است کدامیک از خانم‌های حاضر در استادیوم در آن ‌فاصله به بخشی از ران بازیکنان نگاه می‌کند؟ پس همه را محروم کنیم چون ممکن است چند نفرشان به بخشی از ران مردان نگاه کنند؟

ملاحظه فرمودید که مهترین دلیل حرمت حضور زنان در ورزشگاه، با اشکالات عدیده‌ای مواجه است.

اما سایر دلایل از جمله اینکه این مصداق فساد است و باید جلوگیری کنیم تا اتفاقات بدی نیفتد یا فضا غیر اخلاقی است و بسترهای فرهنگی وجود ندارد و رفتن به ورزشگاه مصداق اختلاط زن و مرد است و تبعات اجتماعی دارد و امثال این موارد، نمی‌تواند حرمت شرعی تولید کند چون یا مبتنی است بر سد ذرایع یا استحسان یا عنوان ثانوی‌تراشی بی‌دلیل یا مداخله فقیه در موضوعی که جزء ماهیات مخترعه نیست و حاکم بر آن عرف است و … که هیچ‌کدام از اینها نمی‌تواند حرمت تولید نماید و پرداختن به آن‌ها از حوصله این مختصر خارج است.

اما؛ بهتر است برای برخی مصلحت‌سنجی‌های بیمورد، از شریعت مایه نگذاریم و با مستندات ضعیف و برخی ظنون شخصی و دل‌بخواهی، اسباب دین‌گریزی را فراهم نکنیم.

نویسنده: دکتر محسن برهانی، استاد و عضو هیات علمی حقوق جزا و فقه دانشگاه تهران و دانش‌آموخته حوزه علمیه قم