شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
نوشتار حاضر درصدد بازگویی مبانی و اصول مکتب طبی انبیاء و ائمه هدی (علیهم‌السلام) می‌باشد که انگیزه تدوین این نوشتار را در ذیل می‌خوانید.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، هر علمی در مرحله مبانی و اصول خود را به همگان می‌شناساند و اگر این مبانی و اصول به عنوان خط کش و معیار مکتب طبی اسلام روشن نشود جامع بودن افراد و مانعیت اغیار آن علم گسسته شده، بسیاری از مسائلی که جزء این مکتب است به دیگران نسبت داده می‌شود و بسیاری از بافته‌های نامعقول بشری، جزء این طب به‌حساب می‌آید و این مکتب طبی غنی را لکه‌دار می‌کند.
درآمد:
نوشتار مستقلی در تبیین این مبانی و اصول در لابلای کتب طب اسلامی به چشم نمی‌خورد و بیشتر کتب طبی، متکفل بازگویی مسائل این علم بودند. بنابراین وجود کتابی در مبانی و اصول طب اسلامی باعث جلوه‌گر شدن، شفاف‌تر شدن و آسانی تعریف صحیح از مکتب طبی اسلام و دفاع از آن است. چرا که از مهم‌ترین مبادی تصوری هر علم، تعریف درست آن علم است که با بیان مبانی و اصول طب اسلامی این تعریف آشکار می‌گردد.
به تعبیر دیگر، دانش مبانی و اصول مکتب طب اسلامی باعث می‌شود، بتوانیم دیگر مکاتب طبی را محک بزنیم و از آن چه مطابق با مبانی و اصول طب اسلامی است بهره برده، ناخالصی‌ها و اشتباه‌های مکاتب طبی دیگر را به‌خوبی بشناسیم و دوری کنیم.
از این رو، کتاب «مبانی و اصول طب اسلامی در آینه قرآن و روایات معصومین (ع)» توسط سید محمدحسن آیت به نگارش درآمد. این کتاب در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول به «مبانی طب اسلامی» و بخش دوم به «اصول طب اسلامی» می‌پردازد.
بخش‌ها و فصول کتاب:
نگارنده در بخش اول، مبانی را در دو مقام مبانی نظری و مبانی عملی بازگو کرده است. مبانی نظری، خود در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول مبانی نظری هستی شناسانه؛ فصل دوم مبانی نظری معرفت شناسانه و فصل سوم مبانی نظری انسان شناسانه. در مقام دوم سه مبنای مهم از مبانی عملی طب اسلامی بازگو شده است.
در بخش دوم کتاب، چهارده اصل از مهم‌ترین اصول طب اسلامی، مطرح گردیده است. تعداد مبانی و اصول نامبرده براساس یافته‌های استقرایی بوده است و نویسنده ادعایی ندارد که کل مبانی و اصول طب اسلام همین موارد یاد شده می‌باشد. این اصل‌ها عبارتنداز:
۱- اصل تقدم طب مأثور بر طب تجربی مورد تأیید دین؛ ۲- اصل تقدم پیشگیری بر درمان راه‌کارهای پیشگیری بر بیماری؛ ۳- اصل لزوم درمان و نهی از رها کردن مداوا به‌صورت کلی؛ ۴- اصل درمان داشتن هر درد؛ ۵- اصل از طرف خدا بودن درد و درمان؛ ۶- اصل عدم انحصار درمان به داروهای خوراکی؛ ۷- اصل حرمت مداوا با حرام؛ ۸- اصل اجتناب از دارو تا حد امکان؛ ۹- اصل تأثیر موجودات نامرئی؛ ۱۰- اصل تقدم تغذیه سالم و بهداشت بر درمان؛ ۱۱- اصل درمان به ضد حس؛ ۱۲- اصل رعایت اخلاق اسلامی در نظام پزشکی؛ ۱۳- اصل اولویت حفظ سلامتی و درمان با کمترین ضریب خطا؛ ۱۴- التزام عملی به مبانی و اصول طب اسلامی.
رویکرد کتاب:
نویسنده اثر سعی کرده است تا رویکرد کتاب، قرآنی و روایی باشد و مقایسه‌‌ای اجمالی با طب غربی و طب ایرانی داشته باشد تا اشتباه‌های دیگر مکاتب طبی به‌ویژه طب غرب شفاف‌تر شود، البته این به معنای نقد همه دانش غرب یا پزشکی غربی نبوده، چراکه در جای خود، بعضی از طب غرب هم پسندیده است و حتی آن چه از دانش پزشکی غرب که مطابق با مبانی و اصول طب اسلامی باشد، مورد تأیید اسلام، بلکه برگرفته شده از دانش الهی است، هرچند منسوب به طب اسلامی نباشد.
مؤلف تصریح دارد: مبانی و اصول طب اسلامی ثابت است و دچار دگرگونی نمی‌شود، اما مسائل این دانش می‌تواند تغییر کرده و رشد کند و در این رشد غیرمسلمانان هم می‌توانند سهیم باشند بلکه در برخی موارد اگر ما کوتاهی کنیم، آنان پیش رو خواهند بود.
هدف تألیف:
سید محمدحسن آیت، هدف تألیف خود را بیان می‌کند: به مسلمانان، مبانی و اصول طب غنی اسلام را بشناسانیم تا آن را سرلوحه زندگی خود قرار دهند و تا جایی که ممکن است از طب وحیانی انبیاء و اهل‌بیت (ع) استفاده کنند. همچنین از دیگر مکاتب طبی، آن چه نزدیک‌تر با مبانی و اصول طب اسلامی است، بهره ببرند و اگر در مواردی، ضرورت اقتضا کرد که با روشی غیر از طب اسلام درمان شوند، هوشمندانه بهره درست برده، چشم بسته به کل آن طب اعتماد نکنند، چراکه آنان که دربست اعتماد کرده‌اند، زیان‌های جبران ناپذیری را متحمل شده‌اند.
نگارنده تلاش کرده تا از توضیحات بسیار صرف نظر کند و برای تنظیم ابواب و تبیین مباحث از کتب معتبر و مقالات بهره بگیرد. البته بحث مبانی و اصول از منظرهای گوناگون قابل بررسی است که در کتاب حاضر، بیشتر قرآن و روایات مد نظر نویسنده بوده است.
کتاب‌شناسی:
نام کتاب: مبانی و اصول طب اسلامی در آینه قرآن و روایات معصومین علیهم‌السلام؛ زبان کتاب: فارسی؛ نام نویسنده: سید محمدحسن آیت؛ نام انتشارات: دلیل ما؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ نوبت چاپ: ۲؛ جلد کتاب: شومیز؛ قطع: رقعی؛ تعداد صفحات: ۲۸۰ صفحه؛ قیمت: ۲۰۰,۰۰۰ریال.
