شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
«امروزه پس از گذشت سال‌ها از آرزوی تحقّق حکومت دینی، در حدود سه دهه است که حکومت اسلامی در کشور ایران شکل گرفته است. مسلماً یکی از بزرگترین نیازمندی‌های امروزه حکومت اسلامی، سامان‌دهی حکومت در عرصه اقتصاد است. بر اساس نظر کارشناسان، بانک‌ها یکی از ارکان این نظام اقتصادی به شمار می‌روند. بانک‌ها علاوه بر تأمین مالی تولیدی و اثرگذاری بر توزیع درآمد جامعه، باید ندادهندگان کار خیر بوده و تنها با دیدگاه بانکداری صرفاً غربی اقدام نکنند. بنابراین بدون هیچ تردیدی باید یکی از رسالت‌های اصلی و حقیقی حکومت اسلامی، بحث اسلامی‌کردن بانک‌ها باشد؛ امروزه بانکداری اسلامی به علّت تجربه موفقی که در دوره‌ای کوتاه در بسیاری از کشورها داشته است، به سرعت در کشورهای مسلمان و حتّی در کشورهای غیر مسلمان در حال گسترش می‌باشد. اگرچه صنعت نوپای بانکداری اسلامی در شرایط مختلف، پیشرفت‌ها و تجربیات زیادی داشته و در ایران هم بسیار پیشرفت کرده است، امّا متأسفانه بر خلاف پیشرفت سریع نظام بانکی ایران و حرکت این نظام به سمت جلو، تا به‌حال شاهد تحقّق این هدف بسیار مهم نبوده‌ایم. به نظر می‌رسد این مسئله علل مختلف و قابل بحثی داشته باشد، امّا قطعاً یکی از علل اصلی آن را می‌توان، عدم تحقیق نظری و کاربردی و الگوسازی در این زمینه دانست. همچنین قوانین موجود درباره بانکداری اسلامی و بررسی عملکرد مسئولین امر در این زمینه، نقش مهمی خواهند داشت. لذا کتاب حاضر می‌کوشد تا قدمی در تحقّق این هدف برداشته و بخشی از متون درسی دانشجویان و علاقه‌مندان در این زمینه را فراهم سازد.
کتاب حاضر با نگاه به این مسئله؛ از چند زاویه سعی می‌کند تا درک صحیحی را از اوضاع ایران و قوانین موجود درباره بانکداری اسلامی به خواننده منتقل کند. لذا کتاب حاضر با موضوعاتی درباره بانکداری اسلامی، در ده فصل به نگارش درآمده است. امید است که پیاده‌سازی بانکداری اسلامی با تلاش محقّقان و مسئولان امر، بیشتر تحقّق یابد و زمینه پیشرفت مادی و معنوی را بیش از پیش فراهم کند. این کتاب دارای موضوعات مختلفی است که عمدتاً از کتاب‌ها و مقاله‌های علمی مربوط، جمع‌آوری گردیده است و برای سهولت در رسیدن به درکی صحیح، در پایان هر فصل یک جمع‌بندی از کل فصل وجود دارد.
فصل اول از کتاب حاضر با عنوان «تجربه بانکداری اسلامی در کشورهای اسلامی» به بررسی تجربه بانکداری اسلامی در کشورهای مختلف اسلامی پرداخته است و در پایان یک نگاه کلی نیز به وضعیت بانکداری اسلامی در کل دنیا خواهد داشت.
فصل دوم با عنوان «تجربه بانکداری اسلامی در کشورهای غیر اسلامی» به بررسی تجربه بانکداری اسلامی در کشورهای مختلف غربی و غیر مسلمان می‌پردازد و مطالب قابل توجهی را از پیشرفت این نظام و موفقیت‌های آن در کشورهای اروپایی بیان می‌دارد.
در فصل سوم با عنوان «تاریخچه بانکداری اسلامی در ایران»، به بررسی تفصیلی تاریخچه این صنعت مهم، سیر تفکر بانکداری اسلامی، و بررسی نظرات متفکران اسلامی درباره بانک و همچنین نظریه‌های معاصر در این زمینه خواهیم پرداخت.
در فصل چهارم با عنوان «مبانی و اصول بانکداری اسلامی»، از زوایای مختلف، به بررسی اصول اسلامی و از جمله یکی از مهمترین آنها، یعنی اصل تحریم ربا خواهیم پرداخت. در این فصل علل حرمت ربا، انواع ربا و نظرات مکاتب مختلف درباره آن، و همچنین زوایای مختلف آن را بررسی خواهیم کرد.
در فصل پنجم با عنوان «تبیین قانون عملیات بانکی بدون ربا در ایران»، ابتدا به بررسی الگوی فعلی بانکداری بدون ربای ایران می‌پردازیم؛ در این بخش به بررسی تجهیز و تخصیص منابع پولی و بررسی عقدهای مختلفی که در این زمینه به‌کار گرفته شده است و همچنین سیاست‌های بانک مرکزی در این زمینه خواهیم پرداخت.
در فصل ششم با عنوان «بررسی عملکرد بانکداری بدون ربا»، به عملکرد این نظام در سه بخش تجهیز منابع پولی و پرداخت سود سپرده‌ها، رشد سپرده‌های بانکی و بخش اعطای تسهیلات خواهیم پرداخت؛ در این فصل برخی نتایج بانکداری اسلامی به خصوص در ایران، و حقیقت نظام بهرهای بانک‌ها تبیین خواهد شد.
در فصل هفتم با عنوان «اشکالات و نارسایی‌های قانون عملیات بانکی بدون ربا»، به انتقاد از نظام بانکی در راستای پیاده‌سازی حقیقی نظام بانکداری اسلامی خواهیم پرداخت. در این فصل به مشکلات کلی جایگزینی نظام بر پایه بهره، مشکلات مربوط به مجریان قانون بانکداری بدون ربا و مشکلات مراجعه‌کنندگان و در نهایت مشکلات محتوایی این نظام خواهیم پرداخت.
در فصل هشتم با عنوان «محصولات بانکداری اسلامی»، به بررسی تفصیلی محصولات بانکداری اسلامی در سطوح خرد و کلان، و همچنین در کشورهای مختلف خواهیم پرداخت.
در فصل نهم با عنوان «تأمین مالی خرد»، به بررسی تفصیلی این نوع تأمین مالی می‌پردازیم. لذا در این فصل، ابتدا این نوع تأمین مالی، تعریف و تبیین شده و پس از آن به نتایج و شیوه‌های ابتکاری این نوع تأمین مالی و الگوهای آن پرداخته، و نتایج آن‌را در برخی کشورها بررسی خواهیم کرد.
در نهایت در فصل دهم که تحت عنوان «بحران‌های مالی و بانکداری اسلامی» آمده است، به بررسی رابطه این دو مسئله خواهیم پرداخت. در این فصل ابتدا به بررسی تاریخچه بحران‌های مالی در جهان و علّت کلی آنها، و سپس به بررسی ماهیت و علل آن از دیدگاه اقتصاد اسلامی خواهیم پرداخت».
شایان ذکر است این کتاب با قیمت ۲۴ هزار تومان روانه بازار شده است. علاقمندان می‌توانند جهت تهیه این کتاب به این نشانی مراجعه نمایند.
