شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
پنجمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی گروه فقه بین‌الملل موسسه فتوح اندیشه با موضوع «نسبت‌شناسی فقه روابط بین‌الملل با دانش‌های همگون» با ارائه حجت‌الاسلام رسول حکمی و به دبیری حجت‌الاسلام محسن افروغ، در قالب «حضوری ـ وبیناری» برگزار گردید.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام رسول حکمی، دانشجوی دکتری موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، با اشاره به مقدماتی از قبیل؛ «جایگاه نسبت شناسی در علم»، «امکان دانش فقه روابط بین‌الملل در قالب تبیین معیارهای تمایز علوم» و «ماهیت فقه روابط بین‌الملل» به بررسی نسبت‌شناسی فقه روابط بین‌الملل با دانش‌های همگون در دو بخش «نسبت سنجی با دانش‌های بین‌المللی همگون» و «نسبت سنجی با دانش‌های فقهی همگون» پرداخت.
وی در ابتدای نشست، با مفروض گرفتن معیار تمایز علم فقه روابط بین‌الملل با سایر دانش‌ها، در «مفهوم شناسی»، «موضوع شناسی»، «روش‌شناسی» و «غایت شناسی» به سراغ نسبت سنجی این دانش با «دانش روابط بین‌الملل موجود» در قالب تفاوت مفهومی و موضوعی رفته و موضوع فقه روابط بین‌الملل را برخلاف دانش روابط بین‌الملل که ماهیت جنگ و صلحی دارد؛ رفتار بین‌المللی مکلفین معرفی نمود. همچنین تمایز فقه روابط بین‌الملل را در روش اجتهادی آن و غایت «گسترش حاکمیت الله» و «کسب سعادتی دنیوی و اخروی برای تمام انسان‌ها» دانست.
ارائه دهنده در ادامه بخش اول، به نسبت سنجی فقه روابط بین‌الملل با «دانش حقوق بین‌الملل» پرداخته و با در نظر گرفتن ماهیت قانون محوری و قاعده‌مندی حقوق بین‌الملل، منابع حقوق بین‌الملل را عرف، اصول کلی حقوقی و قواعد آمره دانست درحالی‌که منابع فقه روابط بین‌الملل، منابع چهارگانه اجتهاد می‌باشد. وی در پایان بخش اول به تبیین تمایزات غایت فقه روابط بین‌الملل با حقوق بین‌الملل پرداخت.
حکمی در بخش دوم نشست، به تبیین تمایزات «فقه روابط بین‌الملل» با دو مقوله «فقه سیاسی» و «فقه حکومتی» پرداخته و مفهوم شناسی این دو دانش را از پایگاه «فقه عمومی»، «پایگاه فقه سیاسی» و از «پایگاه روابط بین‌الملل» تشریح نمود.
این پژوهشگر فقه سیاسی در انتهای نشست، نسبت فقه روابط بین‌الملل با «فقه سیاسی» را عموم و خصوص مطلق دانسته و فقه سیاسی را به دو بخش «فقه روابط بین‌الملل یا فقه سیاست خارجی» و «فقه سیاست داخلی» تقسیم کرد.
وی همچنین رابطه دانش فقه روابط بین‌الملل با فقه حکومتی را با توجه به معانی مختلف فقه حکومتی منحصر در «عموم خصوص من وجه» با ماهیت انشائی فقه حکومتی و «عموم خصوص مطلق» با ماهیت اخباری فقه حکومتی و ماهیت بینشی به مثابه تعریف سوم دانست.
گفتنی است، در پایان جلسه سؤالاتی توسط اساتید و پژوهشگران حاضر در نشست مطرح گردید که به برخی از پرسش‌ها توسط حجت‌الاسلام حکمی، پاسخ مقتضی داده شد.
