وظیفه اصلی روحانیت در دهه چهارم انقلاب، نقد آگاهانه و از روی انصاف است

استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: یکی از وجوه جدی یاری به نظام جمهوری اسلامی در کنار تبیین و طرفداری از مبانی و دستاوردهای آن، نقد منصفانه است، یعنی روحانیت اگر بخواهد وظیفه اصلی خود را در دهه چهارم انقلاب به درستی انجام دهد، نقد آگاهانه و از روی انصاف است، این امر‌‌ می‌‌‌تواند یک بار دیگر، روحانیت را به جایگاه اصیل خود رساند و نظام را به شایستگی تقویت کند.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین سیدکاظم سیدباقری درباره رسالت اصلی حوزه علمیه در شرایط فعلی جهان تشیع و ایران، اظهار کرد: وظیفه اصلی و عمده روحانیت توجه به کارکرد اصیل آن است که همانا بیان، تبیین، توضیح و توجیه آموزه‌ها‌ی دین و رسانش آموزه‌ها‌ی دین به مردم در جامعه اسلامی است. این وظیفه عمده و اساسی روحانیت باید با نگاه جامع، فراگیر و به دور از نگرش سلیقه ای، انتخابی و گزینشی انجام شود، یعنی باید همه آموزه‌ها‌ی جامع دین به مردم منتقل شود.

او به دیگر وظیفه و رسالت روحانیت اشاره و خاطرنشان کرد: طبیعی است که روحانیت گاهی اوقات‌‌ می‌‌‌تواند در برخی از مسایل یاری‌گر تمام عیاری برای نظام جمهوری اسلامی باشد، به تعبیر دیگر، پس از تبیین و توجیه، وظیفه مهم و اساسی دیگری که روحانیت با توجه به بیان آموزه‌ها‌ی دین دارد، یاری به نظام است، اما این یاری صرفاً در قالب طرفداری همه جانبه و بی چون و چرا نیست بلکه یکی از وجوه جدی یاری به نظام جمهوری اسلامی در کنار تبیین و طرفداری از مبانی و دستاوردهای آن، نقد منصفانه است، یعنی روحانیت اگر بخواهد وظیفه اصلی خود را در دهه چهارم انقلاب به درستی انجام دهد، نقد آگاهانه و از روی انصاف است، این امر‌‌ می‌‌‌تواند یک بار دیگر، روحانیت را به جایگاه اصیل خود رساند و نظام را به شایستگی تقویت کند.

او ادامه داد: همواره حوزه‌ها و روحانیون، ملجأ و مرجع خواست‌ها، تقاضاها و درخواست‌های مردم از حکومت‌ها‌ بودند، در واقع روحانیت زبان مردم‌اند، امروز هم به نظر من با نقد منصفانه، مردم حس‌‌ می‌‌‌کنند که روحانیت در کنار طرفداری از نظام سیاسی، بیان کننده خواسته‌ها‌ی آنها هم هست و این موجب نوعی هم‌ذات‌پنداری و همراهی میان مردم و روحانیت می‌شود.

سیدباقری در مورد ضرورت دوری روحانیت از سیاست زدگی تأکید کرد: متاسفانه برخی از مواقع انسان می‌بیند که بعضی از حوزویان به دام سیاست‌زدگی گرفتار می‌شوند و جذابیت‌های قدرت و فریبندگی‌ها و توانمندی‌ها‌ی بالایی که در این عرصه وجود دارد، موجب شده که رسالت‌ها‌ و وظایف روحانی اصیل ضربه بزند، اگر شخص روحانی دچار سیاست زدگی شود، آسیب زاست چرا که سیاست زدگی، امکان گفت وگو و توافق و تعامل بر سر مسایل کلان و حتی جزئی مملکت و کشور را کمرنگ‌‌ می‌‌‌شود لذا سیاست‌زدگی گاهی مسایلی که به سادگی‌‌ می‌‌‌توان آنها را حل کرد، تبدیل به بحران‌‌ می‌‌‌کند، به تعبیر دیگر سیاست زدگی یا جامعه یا حوزۀ سیاست زده، جامعه یا حوزه‌‌ای خواهد بود که همه امور به ویژه امور سیاسی را صفر و صد تحلیل‌‌ می‌‌‌کند و افراد حاضر نیستند اندکی از مواضع دگم شده خود کوتاه بیایند لذا خود را حق مطلق‌‌ می‌‌‌پندارند و طرف مقابل را در عرصه سیاسی باطل مطلق‌‌ می‌‌‌دانند. اینگونه از مسایل شأن و جایگاه روحانیت را‌‌ می‌‌‌کاهد.

استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درخصوص شأن و جایگاه روحانیت، تصریح کرد: شأن و جایگاه روحانیت این بوده که وارد مرزبندی‌ها‌ و دسته بندی‌ها‌ و گروه بندی‌ها‌ی سیاسی به معنای متعارف نشود لذا اگر کسی وارد این عرصه به این معنا شود، افراد گرفتار تک اندیشی، تک گویی و یک سویه نگری‌‌ می‌‌‌شوند و به دیگران حق اظهار نظر‌‌ نمی‌‌‌دهند.

وی افزود: سیاست زدگی به معنای ورود به سیاست و کسب قدرت به هر قیمتی است. جانبداری از یک باور و نگره سیاسی به طور مطلق، تکذیب یا تایید مطلق؛ اینها هیچ کدام در راستای وظایف حوزوی نیست. وظیفه حوزه و حوزه‌ها‌ی علمیه این است که بدون تعصب به یک فرقه یا یک جناح دیگر، تکلیف فرهنگی و مذهبی خود را به دور از باورهای تعصب آلود بیان کنند، گاه این امر در قالب نقد منصفانه، گاه با بیان دقیق آموزه‌ها‌ی الهی و گاه با بیان همه جانبه آموزه‌ها‌ی دین خداوند به دور از گزینش تک ساحتی است.

استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مورد نقاط ضعف و قوت حوزه‌ها‌ی علمیه گفت: پس یکی از ضعفهایی که می‌تواند در حوزه‌ها رخ دهد، سیاست‌زدگی است، وقتی که حوزویان، رییس حزب سیاسی شوند، وارد یک جبهه بندی خاص سیاسی گردند و تعصب آلود از جناح سیاسی خاصی دفاع کنند؛ حضرت امام خمینی(ره) تعبیری دارند و‌‌ می‌‌‌فرمایند: «امروزه حساس ترین مواقع است، ایجاد اختلاف نکنید، دسته بندی نکنید، هر کسی برای خودش نَکشد، خدا حاضر است، غفلت از او نکنید.» منظورم این است که اگر حوزه گرفتار سیاست زدگی شود؛ گرفتار اختلاف، دسته بندی، جناح بندی و گروه بندی خواهد شد و اگر چنین شد از رسالت اصلی خود دور می‌شود.

سیدباقری ادامه داد: از نقاط قوت حوزه‌ها‌ی علمیه آن است که همچنان مراجع و علمای برجسته شیعی، ملجأ و پناه مردم و زبان بیان خواسته‌ها‌ی مردم هستند و روحانیت نباید از این وظیفه فاصله بگیرد.

وی افزود: به شکرانه خداوند، به برکت مراجع بزرگ و علمای برجسته‌‌ای که در حوزه‌ها‌ حضور داشتند، روحیه غالب در حوزه‌ها‌ این بوده؛ در عین حال که تعلق به نظام داشتند، طرفدار و جانبدار بودند و وارد عرصه و حوزه سیاست شدند، اما سیاست زده نشدند لذا همواره توجه مردم را به آرمان و ارزش‌ها‌ی متعالی انقلاب جلب و جذب کردند و هشدارهای لازم را در مواقع آسیب‌ها‌ دادند. وقتی فرقه‌ای سیاسی و جریانی انحرافی به وجود آمده و کسی خواسته کاری انجام دهد که به دور از شأن نظام اسلامی و آرمان‌ها‌ و ارزش‌ها‌ی آن بوده، هشدار لازم را دادند، سیاست‌مداران را به دوری از غیبت و تهمت، آگاه کردند و البته همچنان هم باید هشدار لازم را بدهند، اما اگر فرد، تعلقات و تعصبات سیاسی خاصی را پیدا کند و سیاست زده شود، این مسئولیت فراموش خواهد شد.

سیدباقری با توجه به نقاط قوت و ضعف حوزه‌ها‌ی علمیه، در مورد آینده حوزه علمیه قم به شفقنا گفت: به نظر‌‌ می‌‌‌آید که حوزه‌ها‌ همچنان نقش سازنده خود در جامعه اسلامی را خواهند داشت؛ حوزه‌ها‌ و مرجعیت به نظر من، آن نقش سازنده و نقد منصفانه و حضور فعال در عرصه سیاسی، اجتماعی را همچنان خواهند داشت و با وضعیتی که امروز وجود دارد،‌‌ می‌‌‌توان افق روشنی برای جایگاه مرجعیت و روحانیت در نظر گرفت، تنها یک شرط دارد و آن، انجام وظیفه اصیل خویش است.