شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
حوزه باید علوم راهبردی و بینش تولید کند و دانشگاه وظیفه دارد تولید دانش داشته باشد و کارشناس تربیت کند که الان در حوزه تحولاتی معطوف به حکمت مدنی صورت می‌گیرد و قم در آینده پیشتاز حکمت سیاسی و اجتماعی خواهد بود؛ همچنین تجربه دانشگاههایی همچون دانشگاه باقرالعلوم(ع) براساس بینش حوزوی و دانش دانشگاهی بسیار کارآمد بوده است؛ تا جایی که آیت‌الله سبحانی در جایی گفتند: کاش، این تجربه حوزوی دانشگاهی بعد از مشروطیت شروع می‌شد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «کارآمدی نظام سیاسی جمهوری اسلامی» با حضور دکتر علیرضا صدرا، عضو هیأت علمی دانشگاه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، بعد از ظهر سه‌شنبه، در سالن اجتماعات دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد.
وی با اشاره به الگوی رایج کارآمدی و پیشرفت در دنیا اظهار داشت: الگوی رایج دنیا در دو شاخه لیبرالیستی و سوسیالیستی مدرنیسم است که یکی بر سرمایه داری و دیگری بر دولت سالاری تأکید دارد؛ اما هر دو بر یک مدل تأکید دارند و شاخص آنها درآمد سرانه ملی است و به آرامش روحی و ابعاد دیگر انسان، توجهی ندارند و بودیزم که تارک دنیاست و به رهبانیت تشویق می‌کند.
کارآمدی بدون الگو ممکن نیست
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با اشاره به عملکرد دولت‌ها در نظام جمهوری اسلامی یادآور شد: عملکرد دولت‌ها در نظام جمهوری اسلامی به دلیل شرایط خاص کشور و عدم نقشه راه جامع به صورت خطی و در راستای نقشه راه جامعی نبوده است، چنان که دولت آقای هاشمی رفسنجانی بر توسعه اقتصادی، دولت آقای خاتمی بر توسعه سیاسی و دولت آقای احمدی نژاد بر توسعه فرهنگی بیشتر تأکید داشته‌اند؛ از این‌رو با همه اقدامات صورت گرفته، اکنون کمبودها و نواقص زیادی وجود دارد که باید مرتفع شود.
وی داشتن الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را برای کشور ضروری خواند و تأکید کرد: کارآمدی بدون الگو ممکن نیست؛ امروز همه دنیا به دنبال جایگزین کردن مدل‌های پیشین و به دنبال کارآمدی هستند؛ چنان که با استناد به کمیسیون سازمان ملل در سال ۱۹۷۳ که به عنوان سند در سازمان ملل مطرح می‌شود: در حال حاضر فرهنگ ابزار توسعه اقتصادی شده است؛ در صورتی که باید توسعه اقتصادی در خدمت فرهنگ باشد.
نقش و جایگاه جمهوریت و اسلامیت نظام اسلامی از دیدگاه روسو
استاد دانشگاه تهران، اسلامیت و جمهوریت را برای نظام اسلامی یک مزیت دانست و افزود: روسو به عنوان پدر نظریه قرارداد اجتماعی و به تعبیر غربی‌ها پیامبر مردم‌سالاری در کتاب قرارداد اجتماعی‌اش آورده است: وقتی می‌گوییم جمهوری مسیحی، این جمله ضد و نقیض است، چون مسیحیت با مردم‌سالاری جمع نمی‌شود؛ اما یک دین وجود دارد که مردمی و مدنی است و آن اسلام است و هر وقت مسلمانان از اسلام دور شدند،(امامت، خلافت و سلطنت) کارآمدی خود را از دست دادند؛ اما ما برعکس مسلمان‌ها، هر چه به مسیحیت نزدیکتر شدیم، ناکارآمد شدیم و در این کتاب از کشیشان متعصب که حضرت محمد(ص) و دین اسلام را به عنوان یک دین تمدن ساز نمی‌پذیرند انتقاد می‌کند.
وی به چهل سالگی انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: نظام اسلامی بعد از طی چند مرحله در حال حاضر به مرحله دولت سازی رسیده است و اگر بخواهد به کارآمدی مورد نظرش برسد، باید مشکلات ساختار اجرایی را حل کند و آن را ارتقا بخشد، سیاست‌های اقتصادی و مشکلات قانونگذاری را مرتفع سازد.
باید مشکلات قانون گذاری و خلأها در این زمینه برطرف شود
دکتر صدرا افزود: غیر از مشکلات اجرایی و بحث دولت سازی در نظام اسلامی باید مشکلات قانون گذاری و خلأها در این زمینه برطرف شود؛ به عنوان مثال دولت فرانسه از سال ۱۷۸۹ تا به امروز، حدود دو هزار قانون وضع کرده است؛ در صورتی که وضع قانون در نهادهای مختلف نظام اسلامی مثل مجلس بسیار بیشتر از این مقدار است و این خود موجب سوء استفاده است و کارآمدی را با مشکل مواجه خواهد کرد.
وی مشکلات کشور را ناشی از ضعف در سیاست‌گذاری‌ها خواند و تصریح کرد: اگر امروز مشکل رکود و تورم در کشور وجود دارد، چون نقدینگی در کشور زیاد است و این نقدینگی باید مدیریت شود، به عنوان مثال نظام اسلامی در ساخت مسکن موفق بوده و الان نزدیک سه میلیون مسکن ساخته شده بلااستفاده وجود دارد؛ از این جهت مسکن تبدیل به کالای سرمایه‌ای شده است که اگر دولت برای آنها مالیات وضع کند؛ مشکل برطرف می‌شود؛ در صورتی که دولت مالیات بر ارزش افزوده و بر کسانی وضع می‌کند که تولید کننده هستند.
عضو هیأت عملی دانشگاه تهران از سیاست‌های تولید اشتغال در کشور انتقاد کرد و افزود: برای تولید شغل و برطرف کردن مشکل بیکاری سه میلیون نفر و همچنین دو میلیون بیکاری پنهانی که وجود دارد نیازی به هزینه‌های گزاف و احداث کارخانه و شهرک صنعتی جدید نیست؛ دنیا این مشکل را با اضافه کردن شیفت کاری در شهرک‌های صنعتی و کارخانه‌ها حل کرده است.
وی یادآور شد: هر وقت که مردم و مسؤولان یک مسأله را در اولویت قرار دادند و به صورت جدی و با اعتقاد کامل تلاش کردند، مشکل برطرف شده و نظام اسلامی در آن زمینه به کارآمدی رسیده است، به عنوان مثال انقلاب، جنگ، امنیت، زیرساخت‌ها و تولید اقلام اصلی کشور که بانک جهانی اعلام کرد ایران نمی‌تواند، اما امروز مشکل صادرات در این زمینه وجود دارد.
قم پیشتاز حکمت سیاسی و اجتماعی در کشور است
دکتر صدرا به تحولات حوزه و دانشگاه در نظام اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: حوزه باید علوم راهبردی و بینش تولید کند و دانشگاه وظیفه دارد تولید دانش داشته باشد و کارشناس تربیت کند که الان در حوزه تحولاتی معطوف به حکمت مدنی صورت می‌گیرد و قم در آینده پیشتاز حکمت سیاسی و اجتماعی خواهد بود؛ همچنین تجربه دانشگاههایی همچون دانشگاه باقرالعلوم(ع) براساس بینش حوزوی و دانش دانشگاهی بسیار کارآمد بوده است؛ تا جایی که آیت‌الله سبحانی در جایی گفتند: کاش، این تجربه حوزوی دانشگاهی بعد از مشروطیت شروع می‌شد.
عضو هیأت عملی دانشگاه تهران به تحریم‌های دشمنان علیه نظام اسلامی اشاره و تصریح کرد: اگر نظام اسلامی کارآمد نبود، تحریم نمی‌شد؛ گرچه کمبودها و ضعف‌ها ناشی از سوء مدیریتها است و دشمن نیز از این خلأ استفاده کرد، تا خودش را در این میان مؤثر جلوه دهد؛ بنابراین باید گفتمان سازی‌ها، مطالبه‌گری از مسؤولان برای ارائه برنامه و اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت وجود داشته باشد، تا مشکلات برطرف شود.
دکتر صدرا در پایان، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را نقشه راه کارآمدی نظام اسلامی خواند و تأکید کرد: هفت سال به طول انجامید که این نظریات تولید شود و میان حوزویان و دانشگاهیان یک نوع اجماع و توافقی برای تولید الگوی پیشرفت به وجود آید و اکنون که رهبر معظم انقلاب آن را به نهادهای مختلف جهت اصلاح، تکمیل و ارتقابخشی ارجاع داده‌اند، تا در نهایت از سوی ایشان به عنوان یک سندبالادستی و نقشه راه جامع کشور ابلاغ شود.
