کارکردهای هوش مصنوعی در عرصه فقه و فقاهت

مشاور مدیر حوزه‌‌‌های علمیه در هوش مصنوعی و فضای سایبر گفت: در حوزه نجف امکان بررسی اینکه کدام فقیه در مبانی اصولی خود برای رسیدن به یک حکم دچار اشتباه شده یا خیر، با استفاده از ابزارهای ماشینی در حال آماده سازی است.

به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر بهروز مینایی در سلسله نشست‌‌‌های آینده علوم اسلامی با موضوع هوش مصنوعی که در مرکز پشتیبانی از نوآفرینان حوزوی برگزار شد، عنوان کرد: چهار دوره شکار، کشاورزی، صنعت و اطلاعات در طول تاریخ طی شده و عصر پنجم عصر هوش مصنوعی خواهد بود.

وی افزود: هوش مصنوعی از سال ۱۹۵۶ به‌عنوان شاخه جدیدی از دانش در آمریکا مطرح شد و از همان زمان فناوری هوش در کامپیوتر مطرح شد که آیا‌‌‌ می‌‌تواند جای انسان بازی کند یا خیر.

رئیس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت ایران گفت: کامپیوترهای قدرتمند توانسته سلسله اعصاب انسان را شبیه سازی کند و با افزایش توان قدرت سخت افزاری و نرم افزاری کامپیوتر‌‌‌ها، کارهای مربوط به شبکه عصبی عمیق به خوبی پیش رفت.

مینایی ادامه داد: از ابتدای طرح مسئله هوش مصنوعی، این نگاه که ماشین‌‌‌ می‌‌تواند وجدان و حیات داشته باشید یا خیر، به بحث‌‌‌های فلسفی راه یافت.

وی تصریح کرد: هوش مصنوعی در تمام شئون راهبردی یک کشور اعم از کشاورزی، صنعت، صنایع دفاعی و غیره‌‌‌ می‌‌تواند کاربرد داشته باشد.

مشاور استاد اعرافی در هوش مصنوعی و فضای سایبر عنوان کرد: با پیشرفت تکنولوژی‌‌‌های ماشینی گفت و گوی بین انسان و ماشین مسائل در عمل حل شد؛ ماشین‌‌‌های خودران گوگل، ماشین‌‌‌های بدون سرنشین تسلا و غیره از نمونه‌‌‌هایی از پیشرفت شبکه عصبی عمیق بود.

مینایی یادآور شد: بیگ دیتاهایی که در الگوهای سنگین استفاده از تکنولوژی جمع شد، داده‌‌‌های تحلیلی فراوانی را در اختیار کاربران قرار داد، در این بین که تکنولوژی پیشرفت محسوسی داشت، علوم انسانی از این حرکت عقب مانده است.

وی اضافه کرد: با استفاده از هوش مصنوعی حجم داده‌‌‌های موجود با هزینه کمتر افزایش ۲۰ برابری داشته و ذخیره ابری آمازون امکانی بود که‌‌‌ می‌‌توانست تمام اطلاعات را برای کاربر ذخیره سازی کند.

مشاور مدیر حوزه‌‌‌های علمیه در هوش مصنوعی و فضای سایبر ابراز کرد: سنسورهای هوشمند اینترنتی دنیا که با هم شبکه جامع تشکیل خواهند داد، در ۲۰۵۰ چند برابر تعداد انسان‌‌‌های روی زمین خواهد بود؛ هوش مصنوعی و زنجیرهای ارتباطی نیز از دیگر ابعاد این مثلث هستند که در آینده شیوه‌‌‌های حکمرانی را تغییر خواهد داد.

مینایی ابراز کرد: در بسیاری از شبکه‌‌‌های پیام رسانی موبایلی که روی فضای اینترنت متحرک ایجاد شد، ابعاد مخاطب سنجی، مخفی کردن هویت، بازی‌‌‌های هوشمند و امکان تجارت پیشرفت بالایی داشت و علوم انسانی نتوانسته خود را به آن‌‌‌ها برساند.

رئیس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت ایران مطرح کرد: هوش مصنوعی برای ما سبک زندگی جدیدی ایجاد خواهد کرد و این سبک زندگی جدید در اخلاق و باورهای ما تاثیرگذار خواهد بود؛ حال اینکه ما چه مواجهه ای با این پدیده‌‌‌ها داشته باشیم بسیار مهم است.

وی خاطرنشان کرد: در آینده نزدیک دارنده‌‌‌های تکنولوژی هوش مصنوعی حکمرانان مهم دنیا خواهند بود و این پدیده در پیشرفت و چگونگی کار علوم انسانی نیز تاثیرگذار خواهد بود.

مینایی ادامه داد: امروز دیگر حافظه قوی داشتن چندان مطرح نیست، چرا که مجموعه اطلاعات در بسته‌‌‌های مختلف با قالب‌‌‌های متفاوت جمع شده و مقدمات دسترسی آسان تر به این اطلاعات در حال فراهم شدن است.

مشاور استاد اعرافی در هوش مصنوعی و فضای سایبر اضافه کرد: شئون یک فقیه مباحث آموزش، پژوهش، تبلیغ، افتاء و قضاوت بوده و هوش مصنوعی در همه این ابعاد‌‌‌ می‌‌تواند تحول ایجاد کند.

مینایی افزود: اگر طلاب را به ابزار لاگینی و منابع دیجیتالی متصل کنیم، ماشین‌‌‌ می‌‌تواند الگوهای ثابت که به نتایج مشخص منتج‌‌‌ می‌‌شود را ثبت کند تا در تحقیقات مشابه دیگر نیز مورداستفاده قرار گیرد.

وی تصریح کرد: در حوزه نجف امکان بررسی اینکه کدام فقیه در مبانی اصولی خود برای رسیدن به یک حکم دچار اشتباه شده یا خیر، با استفاده از ابزارهای ماشینی در حال آماده سازی است و اگر در حوزه قم هم این کار انجام شود،‌‌‌ می‌‌توان با استفاده از ماشین به‌صورت منظم و سریع انجام شود.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: علت اینکه سینمای ما از دنیا عقب افتاده است، این است که کارگردانان ما به موضوع گیم یا بازی توجهی نداشته اند، اما کارگردانان غربی به این پدیده توجه کردند و پیشرفت‌‌‌های خوبی برای آن‌‌‌ها حاصل شد.

مینایی گفت: طبق یکی از نظریه‌‌‌ها، ماشین‌‌‌ها یک روزی از انسان‌‌‌ها برتر خواهند شد، من نسبت این پدیده بدبین هستم، البته فوبیای ایجاد فساد نسبت به آن نداریم، اما واقعیتی که وجود دارد این است که کاربرد تجاری آن به قدری بالا است که گریزناپذیر است؛ باید روی این تکنولوژی‌‌‌ها سوار شویم تا بتوانیم اهداف خود را با آن‌‌‌ها دنبال کنیم.

وی خاطرنشان کرد: فقیه برای فتوا دادن نسبت به پدیده‌‌‌های نو، باید سازوکار آن را به طور دقیق بفهمد، برای این کار لازم است استاد هوش مصنوع در کنار استاد فقهی به‌صورت ترکیبی فعالیت کنند.

مشاور استاد اعرافی اضافه کرد: اینکه ماشین چه تحولاتی را در شیوه تبلیغی دین اسلام ایجاد خواهد کرد، باید به دقت بررسی شود؛ با پیوندهایی که توسط ماشین ایجاد‌‌‌ می‌‌شود، اصطلاحات مفهومی در بین متخصصان حوزوی به راحتی‌‌‌ می‌‌تواند قابل رصد کردن باشد و امکان داوری بهتری درباره سخنان دقیق در اختیار ما قرار‌‌‌ می‌‌دهد.

وی اظهار داشت: یکی از الزامات حوزه این است که درس‌‌‌های خارج فقه هوش مصنوعی در حوزه راه اندازی شود، حتی از بعد اخلاقی هم باید بررسی‌‌‌های لازم صورت گیرد.

بنابر گزارش حوزه، دکتر مینایی با بیان اینکه باید تلاش کنیم که معرفت فدای حجم انبوه اطلاعات هوش مصنوعی نشود، در پایان تاکید کرد: امکانات جدید باید در بخش‌‌‌های مختلف تبلیغی اعم از منبر و دیگر صورت‌‌‌ها راه یابد؛ چرا که به رغم توجه بالای رهبر انقلاب به هنر و رسانه، فقها کمتر به این موضوع توجه‌‌‌ می‌‌کنند.