شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت: حدیث مادر علوم اسلامی است و آسیای علم فقه که از مهمترین علوم اسلامی است، بر حدیث و حجیت خبر واحد می‌چرخد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی سجادی زاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، در نشست دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث که به همت گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برگزار می‌شود با بیان این که حدیث هویّت واسطه‌‌ای دارد، گفت: نقش احادیث الهام گرفتن از یک سو و استدلال کردن از سوی دیگر است.
وی ادامه داد: حدیث مادر علوم اسلامی است و آسیای علم فقه که از مهمترین علوم اسلامی است، بر حدیث و حجیت خبر واحد می‌چرخد. اگرچه در قرآن بیش از صد آیه مربوط به نماز آورده شده است ولی بیشتر آنها در بیان به کلیات بوده و احکام نماز و جزئیات آن بیان نشده است.
عضو هیئت علمی گروه رجال پژوهی با بیان اینکه در بین علوم اسلامی علم فقه رایج‌ترین دانش در بین مسلمانان بوده است، گفت: وقتی مسائل فقهی مهم ترین واجب و عبادت اسلامی یعنی نماز را نمی‌توانیم از قرآن ثابت کنیم، جایگاه و نقش کلیدی حدیث در علوم اسلامی روشن می‌شود .
وی با اشاره به نقش بارز خبر واحد در علوم اسلامی بلکه علوم ادبی مانند ادبیات فارسی اظهار کرد: با وجود اهتمام بسیار مسلمانان به دانش فقه و احادیث فقهی، هیچ فقیهی در عمل نمی‌تواند به اخبار متواتر و قطعی حتی در مسائل مهمی مثل نماز اکتفا کند بلکه از اخبار واحد استفاده خواهد کرد، بنابرین در نیاز به خبر واحد در سایر دانش‌های اسلامی مانند کلام و اخلاق اسلامی نمی‌توان تردید کرد.
سجادی زاده با اشاره به نقش حدیث در علوم قرآن و تفسیر گفت: باید در قرآن تدبر کنید و مفاهیم و مبانی آن را نیز تفسیر نموده و بر این اساس به پیش بروید؛ در همین راستا نقش حدیث مشخص می‌شود چراکه در تفسیر آیات باید از احادیث نیز استفاده کرد و با قرار دادن قرآن و حدیث در کنار هم از مفاهیم قرآن استفاده نمود و اساساً در بسیاری از مواقع امکان آن وجود ندارد که تفسیر قران به قران کرد و باید اینجا به سوی سنت رفت.
تبیین اصطلاحات عام و خاص علوم حدیثی
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین شانه چی، از اساتید گروه رجال پژوهی، در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث گروه رجال پژوهی حوزه علمیه خراسان به تبیین دوره‌های مختلف پیدایش حدیث در طول تاریخ اسلام پرداخت و تفاوت اصطلاحات عام و خاص علوم حدیثی را مورد نقد قرار داد.
وی ضمن تبیین واژه‌های روایت، حدیث، خبر، اثر و سنت تصریح کرد: روایت در اصطلاح علوم حدیث نیز به هر منقولی گفته می‌شود و این واژه به عنوان عام ترین واژه در این حوزه شناخته می‌شود.
این استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه با بیان این که به هر منقول یا کلامی که حاکی از قول، فعل یا تقریر از معصوم یا غیر معصوم باشد حدیث گفته می‌شود، عنوان کرد: کتب بسیاری وجود دارد که ممکن است حدیثی از ائمه در آن نباشد اما به آنها کتب روایی گفته می‌شود که نمونه آن تاریخ طبری است که به عنوان تاریخی روایی ذکر می‌شود.
وی با بیان این که از سوی دیگر معنای اصلی حدیث جدید بوده و به آن کلام جدید نیز می‌گویند چون واژگان جدیدی احداث می‌شود، تصریح کرد: در اصطلاح حدیث به کلام حاکی از قول، فعل و تقریر معصوم گفته می‌شود و از همین جهت به قرآن که قول و کلام خالق است و از جانب خداوند متعال می‌باشد، کلام قدیم می‌گویند.
شانه چی با بیان این که اختلاف ما با اهل تسنّن در واژه معصوم است، عنوان کرد: معصوم در نزد ما چهارده نفر و نزد اهل تسنّن یک نفر هستند؛ همچنین حدیث لزوما به سخنان اهل بیت (علهیم السلام) گفته می‌شود و اگر کلام دیگری در این زمینه وجود دارد به واسطه اهل بیت بوده و هیچ کلام مستقیمی از انبیا الهی وجود ندارد مگر اینکه یکی از ائمه نقل کرده باشد.
وی با بیان این که هیچ کلامی از انبیا حجیت ندارد مگر از سوی اهل بیت نقل شده باشد، بیان کرد: معصوم در علوم حدیث نزد ما ۱۴ نفر و در اهل سنت یک نفرند و حتی گفتار برخی امامزادگان که امکان اثبات عصمت آنها هم وجود دارد، در علوم حدیث حدیث حجت دانسته نمی‌شوند و از علوم حدیث به شمار نمی‌آیند و یک فقیه فقط می‌تواند به کلام اینان استشهاد کند و امکان صدور فتوا ممکن نیست.
گفتنی است؛ گروه رجال پژوهی حوزه علمیه خراسان به منظور تربیت پژوهشگران حرفه‌‌ای در علوم حدیث و رجال، دوره تربیت پژوهشگر در علوم حدیث برگزار می‌کند و از مقالات علمی پژوهشی همه پژوهشگران علاقمند، جهت چاپ در دوفصلنامه مطالعات اعتبار سنجی حدیث حمایت می‌کند و پژوهشگران می‌توانند آثار خود را در سامانه این مجله به آدرس vsh.journals.hozehkh.com ارسال فرمایند.
