شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
اختصاصی شبکه اجتهاد: سرزمین مصر از همان قرون اولیه، محل زندگی بسیاری از دوستداران خاندان رسالت بوده است. با روی کار آمدن فاطمیان، بستر رشد محبت اهل بیت در دل مصریان فراهم تر شد. این عرض ارادت‌ها تاکنون در این سرزمین باستانی به وفور مشاهده می‌شود.
پیرامون محبت ساکنان این دیار به حضرت زینب علیها السلام سخن زیاد است. وجود مقبره ایشان در قاهره بنا بر اعتقاد ساکنین آن بلاد، مانع از خاموش شدن یاد «سیده زینب» است. اما توجه به نمود این محبت در میان بانوان فرهیختۀ اهل سنت مصری، لطف دیگری دارد.
عایشه عبد الرحمن بنت الشاطی (۱۹۱۳-۱۹۹۸ م) را بیشتر با تالیفاتش در حوزۀ ادبیات عرب و علوم قرآن و کتاب «التفسیرالبیانی للقرآن الکریم»می شناسیم. او که در الازهر تحصیلات دینی خود را می‌گذراند، با وجود مخالفت پدرش در دانشگاه قاهره به تحصیلات غیر دینی نیز اشتغال ورزید. عایشه برای مخفی ماندن این ماجرا از پدر، از نام مستعار بنت الشاطی (دختر ساحل) در تالیفاتش استفاده می‌کرد.
توجه عایشه به احیاء جایگاه زن در جامعه، سبب تالیفاتی در این عرصه از جانب وی شد. او مکتوباتی در حوزۀ اهمیت نقش زن در جامعه با نگاه اسلامی و البته ضد فمینیستی دارد. این نگاه در کنار ارادت وافرش به سیده زینب سلام الله علیها، سبب تالیف اثری پیرامون آن بانوی بزرگ اسلام گردید.
بنت الشاطی در کتابش با عنوان «تراجم سیدات بیت النبوه» به شکلی مفصل به بیان جایگاه تاریخی حضرت زینب سلام الله علیها پرداخته است. او در این کتاب از زندگی مادر رسول خدا آغاز می‌کند و پس از گزارشات زیبا از زندگی زنان و دختران پیامبر صلی الله علیه و آله، به زندگی سیده زینب می‌پردازد. بیان ادیبانۀ او در کنار مراجعات تاریخی‌اش زیر نظر دانشمند مطرحی مانند امین الخولی که همسرش نیز بود، اثری ماندگار را پیرامون دختر بزرگوار امیرالمومنین پدید آورد.
عایشه عبدالرحمن، سختی‌ها و مشکلات طاقت فرسای زندگانی ام المصائب علیها السلام را با ادبیاتی شگفت انگیز به قلم درمی‌آورد به گونه‌ای که خوانندگان عرب مسلمان را به تحسین واداشته است.
این بانوی اسلام شناس اهل سنت، حضرت زینب را با القابی مانند: سیده زینب، عقیله بنی‌هاشم، قهرمان کربلا و مانند آن یاد می‌کند که نشان از ارادتش به ایشان دارد.
اوج کار عایشه بنت الشاطی، به هنگام بیان نقش آفرینی حضرت زینب در روز عاشورا و روزهای اسارت است. پیوند دادن میان نقش حماسی و سیاسی ایشان از سویی و رنج و محنت ایشان از سوی دیگر، از زیبایی‌های وصف ناپذیر این اثر است.
این کتاب در جهان عرب به کرّات به چاپ رسیده است. در ایران نیز ترجمه بخش مربوط به حضرت زینب توسط مرحوم سید جعفر شهیدی در سال ۱۳۳۲شمسی منتشر شد. این ترجمه تحت عنوان «شیر زن کربلا» به دفعات به چاپ رسیده است. البته مرحوم شهیدی به درستی متذکر می‌شود عایشه عبدالرحمن با وجود ارادت به سیده زینب، از گروه شیعیان نیست و شافعی است و در نتیجه در برخی فرازها آن چنان که باید به حق وصف حضرت زینب علیها السلام نائل نشده. نیز تذکر داده که کتاب از برخی جهات تاریخی خالی از ضعف نیست.
در کنار این کتاب، به کتاب «الدر المنثور فی طبقات ربات الخدور» اثر بانوی لبنانی-مصری یعنی زینب فواز (۱۸۶۰-۱۹۱۴ م) اشاره می‌کنیم. او که نیمۀ دوم عمرش را در مصر گذراند، مانند بنت الشاطی و البته چندین سال پیش از او، در بخشی از کتاب خودش به سرگذشت افتخارآمیز زینب بنت علی علیهما السلام اشاره می‌کند و ایشان را از بانوان تاثیرگذار تاریخ بر می‌شمارد.
اثرگذاریِ کنش‌های عاطفی، سیاسی و اجتماعی حضرت زینب در ذهن و فکر این دو بانوی ارادتمند به خاندان رسالت، سبب ساز این تالیفات گشته. عایشه عبدالرحمن و زینب فوار، در مسیر آزادی حقوق زنان تلاش می‌کردند و می‌نوشتند اما پیوسته سعی می‌کردند با الگو قرار دادن بانوانی تاریخ ساز مانند زینب سلام الله علیها (در اندازۀ خودشان) اسیر جریان‌های فمینیستی که در مصر آن دوره به اوج رسیده بود نشوند.
بررسی جایگاه حضرت زینب در میان آثار ادیبان و کنش‌گران اجتماعی مصری، امری است که نیاز به مطالعات بیشتر از سوی پژوهشگران دارد.
