شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
در جامعه باید خوبان بیشتر فعال باشند تا منفعل. با کناره‌گیری، جدا کردن و انفعال جامعه به دست افراد ناباب سپرده می‌شود که این کار درستی نیست امر به معروف و نهی از منکر می‌گوید هر انسانی وظیفه دارد در حد توان خود افراد ناباب را اصلاح کند و یکی از راه‌های زمینه‌ساز امر به معروف اختلاط است و تا اختلاط نباشد از کجا می‌توانیم آن فرد را اصلاح کنیم؟ بنابراین با نگاه کلی به آموزه‌های اسلام معتقدم که این‌گونه کارها در مجموع آسیب‌هایی برای جامعه نیز دارد.
اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر، موج جدیدی از مدارس مذهبی در کشور راه اندازی شده است که به مدارس مسجد محور موسوم شده اند. به مناسبت ۷ دی ماه، روز سواد آموزی، وجود این مدارس که غالب متولیان آنها نیز طلاب حوزه های علمیه هستند را به بحث گذاشتیم. استاد سید موسی صدر، پژوهشگر حوزه علمیه خراسان معتقد است مدارس عادی، از آنجا که در آنها افراد خوب و بد، هر دو یافت می شوند، از فضای بهتری نسبت به مدارس مسجدمحور برخوردار است. مشروح گفتگو با این استاد حوزه علمیه مشهد از نگاه شما می‌گذرد.
اجتهاد: آیا ثبت‌نام فرزندان در مدارس برای آموزش دروس کلاسیک واجب است یا خیر؟
صدر: وجوبی ندارد، آن چیزی که در اسلام آمده است وجوب تعلم است انسان باید علم بیاموزد و آگاهی کسب کند اما اینکه حتماً این یادگیری در قالب مدارس کلاسیک باشد ضرورتی ندارد.
اجتهاد: برخی از مقدسین از ثبت‌نام فرزندان خود در مدارس امتناع می‌کنند و علت آن را فضای آلوده اخلاقی مدارس می‌انگارند. نظر شما در این باره چیست؟
صدر: این کار از نظر فردی ممکن است مشکلی نداشته باشد چون همه دوست دارند فرزندانشان در یک فضای سالم و به نحو شایسته‌ای تربیت شوند اما از نظر اجتماعی و مخصوصاً از نظر امر به معروف و نهی از منکرامتناع اشکال دارد شاید بشود گفت ثبت‌نام لازم باشد. به دلیل اینکه شما با حضور خود در این فضا، باید آن فضا را تغییر دهید و به عنوان یک وظیفه با ثبت‌نام و حضور خود در آن مدارس باید فضا را به سمت اصلاح و ارزشها تغییر دهید. اگر شما اجتناب کنید فضا را برای حضور افراد ناباب خالی کرده‌اید و آنها در فضا جولان خواهند داد و ضد ارزشها در آن فضا رشد خواهد کرد. این موضوع یک مسئولیت شرعی دارد. به نظر من اگر جمع مقدسین بخواهند از حضور در مدارس پرهیز کند اشکال دارد.
پیشنهاد من این است باید افراد متدین به صورت انبوه در مدارس حضور پیدا کنند تا فضا را تغییر دهند. پرهیز و اجتناب راه حل نیست. البته اگر در منطقه‌ای یک نفر متدین است و مابقی ناباب هستند اگر آن فرد در آن فضا قرار گیرد ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد، در این صورت اجتناب از اسم نویسی شاید اشکال نداشته باشد اما اگر در یک منطقه‌ای مؤمنین زیاد هستند در چنین فضایی حضور متدینین درمدارس حتی به عنوان امر به معروف ونهی از منکر الزامی است.
اجتهاد: با توجه به نیازهای جامعه امروز آیا می‌توان گفت سوادآموزی واجب شرعی است یا خیر؟
صدر: در این فضا، عصر و زمانی که ما زندگی می‌کنیم، جهل و جهالت مانع رشد و کمال انسان و پیشرفت جامعه است و از همه مهم‌تر جهل و جهالت زمینه‌ساز پیاده شدن طرح‌ها و توطئه‌های دشمنان و کفار است. لذا امروز علم‌آموزی، تعلم و کسب آگاهی ضرورت بیشتر از گذشته دارد، امروز باید مسلمانان بیش از گذشته آگاه شوند و اوضاع و شرایط و توطئه‌ها را درک کنند و وظایف مسلمانی را بهتر بشناسند.
اجتهاد: مدارس مذهبی که توسط طلاب به خصوص در سالهای اخیر و به صورت مسجد محوری راه‌اندازی شده است را چطور ارزیابی می‌کنید؟
صدر: مدارس مسجد محور از یک جهت خوب و از جهتی آسیب‌زا هستند، از یک جهت که فضای سالمی را برای بچه‌ها ایجاد می‌کنند خوب است و آسیب آن این است که جامعه را به دو بخش خوب و بد تقسیم می‌کند و یک دیوار میان خوبان و بدان می‌کشد در نتیجه افراد بد، بد باقی می‌مانند در حالی که با اختلاط خوب و بد می‌توان بدها را هم به خوب تبدیل کرد. در واقع این‌گونه مدارس موجب می‌شود تا خوب‌ها در یکجا متمرکز شوند و فضا را در مدارس دیگر خالی کند اما با حضورشان این فضا تعدیل می‌شود.
اینکه در فضای مسجد مدرسه‌ای راه‌اندازی شود و آموزه‌های دین در فضای مسجد آموزش داده شود بسیار خوب و تأثیرگذاری عمیقی دارد اما آن آسیبی را که ذکر کردم نیز دارد.
در جامعه باید خوبان بیشتر فعال باشند تا منفعل. با کناره‌گیری، جدا کردن و انفعال جامعه به دست افراد ناباب سپرده می‌شود که این کار درستی نیست امر به معروف و نهی از منکر می‌گوید هر انسانی وظیفه دارد در حد توان خود افراد ناباب را اصلاح کند و یکی از راه‌های زمینه‌ساز امر به معروف اختلاط است و تا اختلاط نباشد از کجا می‌توانیم آن فرد را اصلاح کنیم؟
بنابراین با نگاه کلی به آموزه‌های اسلام معتقدم که این‌گونه کارها در مجموع آسیب‌هایی برای جامعه نیز دارد.
