تأثیر کرونا بر اشخاص در اماکن مقدس، در کشاکش انگاره اثبات و انکار

به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پاسخ به سؤال جمعی از دانشجویان و طلاب در مورد تاثیر ویروس کرونا در اماکن مقدس و آیا این اماکن مانع از ابتلا به بیماری می‌شوند، ضمن بیان دو نظر متضاد در این زمینه، به تشریح میزان صحت فرضیات موجود پرداخته است که متن آن به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم، اللهم صل علی محمد و آله الطاهرین

برخی از دانشجویان و طلاب سؤالی را مطرح کرده‌اند؛ سوال این است که در مورد تاثیر کرونا در اماکن مقدس دو نظر ضد هم ابراز شده است؛ و جالب این است که هر دو نظر هم به دین نسبت داده شده است.

نظر اول این که برخی گفته‌اند: برای کرونا زمان و مکان تفاوتی نمی‌کند. او شعوری ندارد؛ برایش حرم امام رضا یا حرم امام حسین علیهما السلام یا اماکن مقدس با غیر این مکانها تفاوتی نمی‌کند. و لذا باید ما مسائل بهداشتی و آن چه را که متخصصان گفته‌اند در این مکانها رعایت کنیم.

نظر دومی که برخی دیگر ابراز کرده‌اند، و به گروه اول هم به شدت حمله کرده‌اند؛ گفته‌اند که مکان تاثیر گذار است؛ ائمه ما صاحب ولایت وصاحب کرامت‌اند؛ و در مکانهایی که به اینها منسوب است، کرونا اثر نمی‌گذارد. و حتی شنیدم که در برخی هیأت‌ها هم نوشته‌اند که «لطفا بدون ماسک وارد شوید»!! کربلای معلی و یا اربعین امسال عراق را و برخی شواهد دیگر را به عنوان شاهد مثال بیان می‌کنند.

سؤال شده از این دو نظر واقعا کدام درست است و تکلیف ما در این باره چیست؟

پاسخ به این سوال سخت نیست؛ می‌توان پاسخ کوتاه داد و از مسلمات دین هم استفاده کرد، که قابل خدشه و بحث و گفتگو هم نباشد … با بیان چند امر پاسخ را عرض می‌کنم.

نکته اول: ما به عنوان شیعه معتقدیم دعا و توسل و اولیای خدا می‌توانند کارهایی را انجام دهند؛ دعا و توسل اثر گذار است … ما شیعیان معتقدیم که ائمه معصومین صاحب کرامت‌اند، صاحب ولایت‌اند و کارهایی را می‌توانند انجام دهند که دیگران نمی‌توانند انجام دهند و این قضیه حتی اولیای خدا را هم شامل می‌شود که کارهایی را انجام می‌دهند که ما آنها را «کرامت» می‌نامیم. مطالب در این باره به حد تواتر است که جای تردید باقی نمی‌گذارد. و حتی خود بنده دو مورد را به چشم خودم بدون واسطه دیده‌ام با همه این احوال باز هم ممکن است که عده‌ای بخواهند قبول نکنند و رد کنند!

نکته دوم: آن چه راجع به ائمه علیهم‌السلام گفته می‌شود یا اثر تضرع و توسل بیان می‌شود یا در مورد اثر اماکن مقدس گفته می‌شود، اینها همه در حد اقتضا است. یعنی هیچکس نمی‌تواند ادعا کند که وقتی مریض داخل حرم امام رضا علیه السلام برده شد، قطعا شفا پیدا می‌کند. و یا اینکه  درخواست ما قطعا اثر گذار است، … البته که اینجوری نیست و نمی‌توانیم در این خصوص به صورت قطعی ادعا کنیم. واقع امر این است که توسل ما ممکن است اثر گذار باشد و از طرفی هم ممکن است اثر گذار نباشد! این که گفته شود برخی ویروس‌ها در برخی مکانها اثر خود را از دست می‌دهند را می‌توان ادعا کرد اما در حد اقتضا اما این مطلب که قطعا ویروس در فلان مکان اثر نمی‌گذارد، این را باورهای دینی ما تایید نمی‌کند. آنهایی که قاطع ادعا میکنند، براساس موازین ادعا نمی‌کنند. در حد اقتضا است. ما اگر به اهل بیت علیهم السلام توسل بجوییم، اگر از اهل بیت تبعیت کنیم، قطعا نجات پیدا می‌کنیم. اما معنوی؛ اما آیا دیگر مریض نمی‌شویم؟! آیا سم در وجود ما اثر نمی‌گذارد؟ آیا مکان اثر را قطعا خنثی می‌کند؟ ما نمی‌توانیم به اینها پاسخ مثبت دهیم؛ اینجا است که افرادی که معتقدند و به توسل هم معتقدند می‌گویند که ممکن است ما به خاطر توسل چیزی را بگیریم که اگر تمام پزشکان عالم هم جمع شوند، نتوانیم از آنها بگیریم. اما ادعای قطع به نحو علت تام، کسی این گونه ادعا نمی‌کند.

به همین خاطر اگر کسی از هر مرجعی یا عالمی سوال کند، و بگوید من فرزندم، مریض است و تمام داروها را کنار گذاشتم، و به هیچ پزشکی مراجعه نمی‌کنم و فقط فرزندم را به حرم امام رضا علیه السلام می‌برم، و فقط شفای فرزند را از ایشان می‌خواهم، البته که در جواب خواهند گفت که کار شما کار درستی نیست. این  که به اذن الله از امام رضا علیه‌السلام شفای فرزندت را می‌خواهی اشکال ندارد؛ اما از این جهت که اسباب طبیعی را کنار میگذاری، کار خطایی می‌کنی.

این که بیاییم ادعا کنیم کرونایی که در بیرون مؤثر است، در اماکن مقدس (حرم امام رضا علیه‌السلام) بی اثر است، البته که امکانش هست؛ اما این که کسی بیاید انکار کند، انکار او «لا عن علم» هست. اما این که بگوید حتما این طور هست، کسانی که می‌روند حرم امام رضا علیه السلام ماسک را بردارند و نیاز نیست که رعایت کنند، صحیح نیست.

نتیجه می‌گیریم: انکار این که ممکن است مکان اثر گذار باشد، و اثر را خنثی کند، یا فلان مکان با فلان مکان ممکن است تفاوت داشته باشد، بحثی نیست؛ اما این که بخواهیم قاطعانه ادعا کنیم و اگر دیگری غیر از این گفت، به او حمله کنیم، و هر چه بر زبانمان جاری شد به او نسبت دهیم، قطعا کار اخلاقی و کار علمی و درستی  نیست.

همین جا من عرض کنم بزرگوارانی که گاهی اوقات اظهار نظر می‌کنند، سعی کنند اظهار نظر را در این مورد به اهلش واگذار کنند. گاهی اوقات انسان از یک طلبه از یک دانشجو یا مبلغ یا یک هیأتی اظهار نظری را در موضوعی امثال چنین موضوعات و مسائل می‌شنود که متوجه می‌شود روی موازین نیست. همچنین دیگران هم که می‌خواهند دین را بگیرند باید از اهلش بگیرند؛ در این خصوص باید ببینیم که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف مسلمانان و شیعیان خود را به چه کسانی حواله داده‌اند … از همان‌ها اعتقاداتمان را بگیریم.

نکته سوم: سوگمندانه، سوگمندانه، گاهی اختلاف نظرهایی هست، حتی برخی غیر متخصصانه اظهار نظر می‌کنند؛ اما چنان به طرف مقابل حمله می‌کنند که گویا در مسند خدای متعال نشسته‌اند و مسلط بر آبروی انسان‌ها هستند، خدای متعال هم با بندگانش چنین کاری نمی‌کند. بالاخره این حوادث می‌گذرد اما اثر بداخلاقی‌ها می‌ماند.

الحمد لله رب العالمین