تلاش‌ها برای تربیت مجتهد کافی نیست/ در معرفی مجتهدین به جوامع کوتاهی کردیم

مدیر مرکز فقهی و تبلیغی جوادالائمه (ع) با بیان اینکه حوزه‌های علمیه همچون گذشته مجتهد پرور هستند، عنوان کرد: امروز اگر به ظاهر حوزه‌ها را مجتهد پرور نمی‌بینیم، دلیلش همین است که به طور شایسته مجتهدین را به جامعه معرفی نکردیم و متاسفانه شناخته شده نیستند.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اصغر تقوی در خصوص عملکرد حوزه علمیه قم، به شفقنا گفت: حوزه علمیه قم با توجه به سالیان متمادی که از آغاز فعالیت آن می‌گذرد، بیشترین خدمات را به جامعه دینی و بشری ارائه داده است. حوزه علمیه قم قطعا یکی از درخشان‌ترین دوران تاریخ ۱۴ قرن تشیع و اسلام به شمار می آید و نمی‌توان در آن تردید داشت که توانسته در دوران فعالیت خود بخشهای عظیمی از نیازهای جامعه بشری را در رابطه با مبانی معارف دینی مرتفع کند. حوزه علمیه قم از همان ابتدا، از بالندگی ویژه و خاصی برخوردار بود و می‌توان به جرأت آن را به عنوان مکتبی حیات بخش برای حیات تشیع و بشریت دانست.

حوزه علمیه قم مکتبی حیات بخش برای تشیع و بشریت است

او در خصوص ارتباط حوزه علمیه قم با سایر حوزه‌های علمیه، گفت: آنچه که در اینجا مورد توجه می‌باشد، این است که حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف و حوزه علمیه خراسان به دلیل وجود مقدس امام علی(ع)، علی بن موسی الرضا(ع) و حضرت معصومه(س)، سه رکن و سه ستون برای معارف دینی به حساب آمده و به حساب می آیند. لذا ارتباط بین حوزه‌های علمیه قطعا ارتباط تنگاتنگی است که بدون این ارتباط هیچ کدام از این حوزه ها دوام و بقایی ندارند. قم قطعا مرتبط با نجف است و اکثریت اساتید و بزرگانی که در قم آرمیده اند بخش اعظم تحصیلاتشان را در نجف انجام داده‌اند و امروز کرسی های درسی که در قم تشکیل می شود مدرسان آن تحصیل و دانش آموختگان حوزه علمیه نجف هستند. همچنین نجف اشرف هم، اندوخته‌های بزرگ خود را به برکت حوزه علمیه خراسان و حوزه علمیه قم دارد شخصیت‌های بزرگی که در نجف، بغداد و کاظمین فعالیت علمی انجام دادند از مکتب علی بن موسی الرضا و مکتب قم کسب فیض کردند و در آنجا کرسی تدریس تشکیل دادند. قطعا این حوزه‌ها با فعالیت گسترده ای که آغاز کردند بعد از انقلاب از بالندگی و درخشندگی خاصی برخوردار شدند.

حوزه‌های علمیه بدون ارتباط با یکدیگر دوام و بقایی نخواهند داشت

تقوی با مقایسه عملکرد حوزه‌های علمیه قبل و بعد از انقلاب، اظهار کرد: فعالیت حوزه‌های علمیه قبل و بعد از انقلاب قابل مقایسه نیستند. زمینه‌هایی که برای نشر معارف دینی بعد از انقلاب فراهم شد و امکاناتی که در اختیار قرار گرفت، توانست ارتباط بین حوزه‌ها را مستحکم‌تر کند، کتابخانه های قوی با امکانات علم روز ایجاد شد، نرم افزارها و سخت افزارهای معارفی و دینی در اختیار حوزه های علمیه قرار گرفت و حوزه های علمیه اندوخته های خود را توسط این ارتباطات در اختیار جامعه جهانی قرار دادند. هر چه ما در فضاهای مجازی و غیر مجازی در عرصه های علوم روز جایگاهی را می بینیم اینها اندوخته هایی است که از حوزه علمیه قم، نجف و مشهد و از سایر حوزه ها سر برآورده و در اختیار بشریت قرار گرفته است.

مدیر مرکز فقهی و تبلیغی جوادالائمه تصریح کرد: حوزه‌های علمیه بی شک مجتهد پرور بوده و مجتهد پرور هستند؛ در گذشته مجتهدینی داشتیم که شناخته شده بودند لذا نمی‌توانیم ادعا کنیم که در صد سال اخیر و خصوصا بعد از انقلاب، حوزه‌های علمیه مجتهد پرور نبودند؛ زیرا افرادی در علوم و فنون مختلف با توجه به تسلط بر علوم روز، علوم الهی و معارفی دینی، توانسته اند تجمیعی از علوم را در حوزه ها ایجاد کنند. ما امروز شخصیتهایی را در حوزه های علمیه داریم که علاوه بر تسلط بر فقه، اصول، کلام، تفسیر و بیان معارف دینی و الهی بر بسیاری از علومی که در جوامع بشری مطرح است اشراف کامل دارند. امروز اگر به ظاهر حوزه‌ها را مجتهد پرور نمی‌بینیم، دلیلش همین است که آنطور که شایسته است مجتهدین را به جامعه معرفی نکردیم و متاسفانه شناخته شده نیستند.

مجتهدین را آنطور که شایسته است به جامعه معرفی نکردیم

او در ادامه افزود: در گوشه و کنار این مملکت و حوزه‌های علمیه، شخصیت‌های بزرگ علمی مشغول فعالیتهای دینی و تبلیغی هستند. اگر قرار باشد مقایسه ای بین مجتهدین امروزی و مجتهدین گذشته داشته باشیم و اگر قرار باشد مجتهد پروری حوزه های علمیه امروز را با قرون گذشته قیاس کنیم، قطعا امروز حوزه حرف فراوانی برای گفتن دارد اگر چه نمی‌توان این را دور از ذهن داشت که توقعات بسیار بالا است. با وجود اینکه در پرورش مجتهدین و اجتهاد تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد اما کافی نیست و دلیل کمبود آن هم، تقاضای فراوان برای پاسخگویی به مسایل دینی است. درخواستی که امروزه مردم از حوزه‌های علمیه دارند، مدیریت بر اوضاع جهانی است که اقتصاد در آن وضعیت مطلوبی ندارد؛ امروز مردم در هر گوشه از جهان، از حوزه های علمیه انتظاراتی دارند و حوزه‌ها هم باید پاسخگوی نیازهای آنها باشند.

تلاش‌ها برای تربیت مجتهد کافی نیست

تقوی بیان کرد: در این ۵۰ سال اخیر حوزه‌ها به شدت به علوم مختلف گرایش پیدا کردند و در دنیا تقریبا علومی را نداریم که حوزه‌ها در آن ورود پیدا نکرده باشند. وقتی حوزه‌های علمیه علوم و فنون جهانی را به چالش می‌کشند به این به این معنا است که حوزه‌ی فعالیت و میدان کاری روحانیت بالا رفته است. امروز جامعه جهانی به روحانیت توجه ویژه دارد و روحانیت شیعه و حوزه‌های علمیه تنها پاسخگوی نیاز اسلام نیستند بلکه باید بر سایر مذاهب و ادیان هم تسلط داشته باشد لذا نیاز است ادیان شناسی در حوزه‌ها رشد کند که تا حدودی هم این اتفاق افتاده است.

ادیان شناسی در حوزه‌های علمیه رشد کند

او در ادامه افزود: از سوی دیگر وقتی حوزه‌های علمیه ادعاهایی دارند مانند اینکه سبک زندگی اسلامی بهترین سبک و سیاق برای اداره جهان است، قوانین اسلام بهترین قوانینی است که می‌تواند جوامع بشری را به رشد و کمال برساند، وقتی مدعی می‌شوند که در رابطه با سبک زندگی بهترین حرف را برای گفتن دارد، برای روابط اجتماعی و علوم انسانی بهترین تفکر حاکم را دارند و … پس اندیشمندان حوزه‌های علمیه باید در این مسیر تلاش فراوانی بکنند و حوزه‌های علمیه به خوبی توانسته‌اند نسبت به امکاناتی که در اختیار داشته اند انجام وظیفه کنند.

حوزه‌های علمیه در مسیر تحقق ادعاهایی که دارند تلاش بیشتری داشته باشند

مدیر مرکز فقهی و تبلیغی جوادالائمه در خصوص بودجه حوزه‌های علمیه اظهار کرد: اگر هزینه‌‌ها و مراجعات حوزه‌های علمیه را با سایر نهادهای علمی کشور مقایسه کنیم می بینیم که حوزه‌های علمیه با حداقل امکانات توانسته اند بیشترین پاسخگویی ها را به جوامع بشری داشته باشند. حوزه علمیه نجف با کمترین امکانات و با سخت‌ترین شرایط، بهترین خدمات را به جوامع بشری و جوامع دینی ارائه داده است. لذا در این چهل سالی که از انقلاب گذشته است مشکلات، شبهات و گرفتاری‌ها به دست بزرگان و متفکرینی اداره شد که توسط حوزه علمیه تربیت شدند.

حوزه‌های علمیه با حداقل امکانات توانسته‌اند بیشترین پاسخگویی‌ها را به جوامع بشری داشته باشند

تقوی در پایان خاطرنشان کرد: حوزه‌های علمیه توانستند خدمات شایانی به تشیع ارائه دهند. به عنوان نمونه بخش زیادی از کتب‌ ما به وسیله نرم افزارها در اختیار جوامع بشری قرار گرفته است. امروز مردم جهان در مقایسه با یک قرن قبل آیا به یک اندازه معصومین (ع) را می شناسند؟ آیا می توانیم ادعا کنیم شناخت جوامع از ائمه علیهم السلام نسبت به ۱۰۰ سال قبل با امروز یکسان است؟ قطعا بی انصافی است اگر چنین ادعایی بکنیم. حوزه های علمیه تلاش موفقی داشته اند تا سیره معصومین (ع) و تفسیر واقعی قرآن را به جهانیان معرفی کنند و این از برکات وجودی خدمات ۱۰۰ ساله حوزه‌های علمیه قم، نجف وخراسان بوده و به جرات می توان ادعا کرد که مکتب قم مکتبی است که امروز خوش درخشیده است.