شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
پدر معنوی فقید اخوان المسلمین «یوسف القرضاوی» در یکی از آثار خویش به جایگاه برگه رأی در اسلام سیاسی پرداخته است و نظرات جالبی ارائه کرده است.
به گزارش شبکه اجتهاد، یوسف القرضاوی در کتاب «من فقه الدوله فی الاسلام» به مسئله جایگاه برگه رأی در اسلام سیاسی پرداخته و آورده است: وقتی که در سیستم برگزاری انتخابات و مشارکت مردم در انتخاب حاکمان دقت می‌کنیم، متوجه می‌شویم که از نظر اسلام برگه رأی نوعی گواهی و شهادت فقهی به صلاحیت کاندیدای مورد نظر است و به همین جهت کسانی که رأی می‌دهند باید از «عدالت» برخوردار باشند؛ چرا که خداوند سبحان می‌فرمایند: { وَأَشۡهِدُوا۟ ذَوَیۡ عَدۡلࣲ مِّنکُمۡ :اهل عدالت را از میان خود به شهادت بگیرید. سوره الطلاق: ۲}
اما می‌توانیم با توجه به اوضاع و احوال در مورد شرایط و اوصاف عدالت در رأی دهندگان زیاد سختگیری نکنیم و به همه شهروندان مجال و فرصت انتخاب و شهادت فقهی را بدهیم. با این اوصاف همه رای دهندگان عادلند، بجز کسانی که به خاطر اثبات جرم‌های مخل به شخصیت و کرامت انسانی در دادگاه صالح محکوم شده باشند.
پر کردن برگه رأی و انتخاب نامزدهای نالایق و ناصالح در واقع اقدام به شهادت دروغ و مستوجب جزای اخروی خواهد شد و قرآن آن را هم ردیف شرک قرار داده است و می‌فرماید: {فَٱجۡتَنِبُوا۟ ٱلرِّجۡسَ مِنَ ٱلۡأَوۡثَـٰنِ وَٱجۡتَنِبُوا۟ قَوۡلَ ٱلزُّورِ: از پلیدی‌ها یعنی بتها دوری کنید، و از سخن دروغ و افتراء پرهیز نمایید. سوره الحج: ۳۰}
همچنین کسی که برگه رای خود را تنها بخاطر روابط خویشاوندی – بدون برخورداری از اهلیت و صلاحیت – یا بخاطر منافع شخصی پر کند، بر خلاف فرمان خداوند سبحان عمل کرده است؛ زیرا خداوند متعال می‌فرماید: {وَأَقِیمُوا۟ ٱلشَّهَـٰدَهَ لِلَّهِۚ: بخاطر خدا گواهی بدهید. سوره الطلاق: ۲}
کسانی که در انتخابات شرکت نمی‌کنند، چنانچه عدم شرکت آن‌ها سبب کنار گذاشته شدن انسان‌های لایق، کاردان و پرهیزگار بشود، و افراد بدسابقه، ناآگاه و ناپرهیزگار و کسانی که از دو ویژگی «توانایی و امانت‌داری» بر خوردار نیستند – رأی بیاورند، در واقع امر و دستور خداوند را برای ادای شهادت و عدم کتمان آن را نادیده گرفته و او را نافرمانی نموده و در مورد مصالح مردم مسلمان بی‌توجهی کرده‌اند. خداوند متعال در این باب می‌فرماید: {وَلَا یَأۡبَ ٱلشُّهَدَاۤءُ إِذَا مَا دُعُوا۟: هر گاه گواهان فرا خوانده شدند از شهادت خودداری ننمایند.} و می‌فرماید: {وَلَا تَکۡتُمُوا۟ ٱلشَّهَـٰدَهَۚ وَمَن یَکۡتُمۡهَا فَإِنَّهُۥۤ ءَاثِمࣱ قَلۡبُهُۥۗ : و از خدایی که پروردگار او است پروا کند، و گواهی را پنهان نکنید و هر کس آن را پنهان دارد قلبش بزهکار است.}
این مسایل به طریق اولی در مورد برگه رای، انتخاب کاندیداها و شرایط رای دادن بدانها لازم است مراعات بشود. ما با اضافه کردن این ضوابط و ملاحظات به برگه رأی و دموکراسی در نهایت آن را سیستمی اسلامی نموده‌ایم، هر چند در اصل آن را از دیگران گرفته باشیم.
منبع: من فقه الدوله فی الاسلام، یوسف قرضاوی، دارالشروق – مسلمنا
