شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
در بین اخبار پیاپی و تلخ مرگ‌ومیرها امروز خبر رسید که حجت‌الاسلام مهدی پیشوایی؛ پژوهشگر سیره امامان شیعه و به‌ویژه عاشورا نیز در ایام عزاداری سالار شهیدان، در ۷۶ سالگی بر اثر ابتلا به کرونا درگذشته است.
شبکه اجتهاد: پیشوایی؛ طلبه‌ای مشکین‌شهری و عضو تحریریه مجله «درس‌هایی از مکتب اسلام» در دهه پنجاه بود که سه سال مدیریت داخلی این مجله را به عهده داشت و پس از انقلاب نیز در آن‌جا و نشریات «مبلغان»، «پیام حوزه» و «تاریخ اسلام در آینه پژوهش» قلم می‌زد. اوایل انقلاب بود که پیشوایی به منظور پالایش بخش‌های مربوط به تاریخ اسلام در کتاب‌های درسی تاریخ دبیرستان، ارتباط نزدیکی با مرحوم استاد سید جعفر مرتضی عاملی یافت. وی عضو هیأت مؤسس مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق (وابسته به آیت‌الله سبحانی) و عضو هیأت علمی گروه تاریخ مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی بود. متون درسی مرکز تدوین حوزه در زمینه تاریخ به‌دست پیشوایی تألیف یا زیر نظر وی تدوین شده است.
او درباره علاقه خود به تاریخ اسلام می‌گوید: «بنده در ایامی که به تبلیغ می‌رفتم، مانند بسیاری از مبلغان آن دوران از کتاب‌ها و مقاتل قدیمی زمان صفویه و قاجار استفاده می‌کردم، اما به مرور زمان مطالعاتم در زمینه تاریخ اسلام بیشتر شد و متوجه نادرستی بسیاری از مطالب درج شده در این کتاب‌ها و مقاتل شدم. کم‌کم اعتمادم از این کتاب‌ها سلب شد و هر چه بیشتر در مسائل تاریخ اسلام پیش می‌رفتم متوجه ضعف و سستی مطالب این کتاب‌ها می شدم و دیگر این مطالب و تذکر به روضه‌خوان‌ها مرا خسته کرده بود، تا اینکه بعد از انقلاب اسلامی کتاب‌هایی در زمینه تحریفات عاشورا نوشته شد و انتقادات وسیعی در این زمینه به وجود آمد و روشنگر‌ی‌هایی از سوی آیات عظام و علما و اندیشمندان حوزوی در جامعه صورت گرفت».
پیشوایی از همایش‌های متعدد در حوزه که حاصلی ندارد و چیزی بیش از اتلاف هزینه و وقت نیست، انتقاد می‌کرد. همچنین اعمال سلیقه در ممیزی کتاب‌ها مورد اعتراضش بود و به منظور حل مسأله، قانون را فصل‌الخطاب می‌دانست تا از آشفتگی پرهیز شود.
مشهورترین کتاب مرحوم پیشوایی «سیره پیشوایان» بود که بیش از دو دهه است به عنوان کتاب درسی طلاب حوزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو کتاب «سیر مطالعاتی تاریخ اسلام» و «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)» زیر نظر وی تهیه شده است.
می‌توان «تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)» را آخرین و البته مهم‌ترین اثر پیشوایی در تاریخ اسلام دانست که در میان کتاب‌های عاشورایی برجسته می‌شود. به گفته خودش: «از مزایای این کتاب جامعیت آن است. در این کتاب هر آنچه تصور می‌شود یک خطیب و مبلغ برای روضه‌خوانی نیاز دارد گنجانده شده و بسیار معتبر و غنی و علمی است … همچنین مباحث فرهنگی و اجتماعی قیام عاشورا، فلسفه قیام امام حسین(ع) و دیدگاه‌های مهمی که در این مورد وجود دارد را مطرح کردیم، در این کتاب دیدگاه‌های عارفان، صوفیان، مادی‌گرایان، غربی‌ها و حتی تفکرات غلط مطرح شده و دیدگاه اهل بیت(ع) نیز در پاسخ به آن‌ها مطرح گردیده است».
در نقد این اثر او گفته شده که عدم نتیجه‌گیری قطعی در برخی مباحث و ارائه آن به مخاطب را یکی دیگر از ویژگی‌های آن است: «در برخی موارد مطلبی تبیین شده است اما نتیجه‌گیری قطعی از آن به عمل نیامده، مثلاً درباره وضعیت سرهای شهدا بعد از واقعه کربلا و زمان انتقال آن‌ها به کوفه و همچنین در مورد حضرت رقیه(س) نتیجه‌گیری دقیقی صورت نگرفته است، اما در مورد اربعین حسینی که بسیاری افراد، قطعیت آن را زیر سؤال می‌برند تحقیق خوب و جامعی صورت گرفته است».
منبع: روای نیوز
