دریافت مالیات از خانه‌های خالی با بحث مالکیت خصوصی در اسلام تعارض ندارد/مصلحت جامعه اسلامی اولی بر منافع شخصی است

دریافت مالیات از خانه‌های خالی با بحث مالکیت خصوصی هیچ تعارضی ندارد؛ همانطور که خمس و زکات از مالکیت خصوصی اخذ می‌شود مالیات هم بر همین شکل است.

به گزاررش شبکه اجتهاد، چندماهی است که پس از افزایش افسارگسیخته قیمت مسکن و اجاره بها در کشور بحث دریافت مالیات از خانه‌های خالی نقل محافل شده و هم دولت و هم مجلس آنگونه که به نظر می رسد براجرای این قانون مصر هستند. کارشناسان امر هم تأکید دارند که دریافت مالیات از خانه‌های خالی می‌تواند بر کاهش بهای مسکن و اجاره تاثیر بالایی داشته باشد و از فشار سنگینی که در حال حاضر بر مستأجران تحمیل شده است بکاهد. همانطور که دریافت مالیات در بیشتر جوامع یک منبع درآمد مهم برای دولت‌ها به شمار می رود، در کشور ما نیز که یک کشور و جامعه اسلامی است حاکم شرع به دولت اجازه دریافت مالیات از درآمدها را داده و هرچند نمونه‌هایی از فرار مالیاتی مشاهده می‌شود اما در هرصورت منبع درآمد مهمی برای اداره کشور محسوب می شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، استاد حوزه و دانشگاه در ارتباط با جایگاه مالیات در اقتصاد اسلامی در گفت‌وگویی بیان کرد: مالیات یک مفهوم جدیدی است که در نظام اقتصادی مدرن برای اداره کشور دریافت و استفاده می‌کنند که در واقع درصدی از درآمدهایی که افراد یا سازمان‌ها کسب می‌کنند در اختیار دولت باید قرار گیرد و این درآمدها برای اداره کشور بسیار کمک کننده است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، افزود: در دوره حکومت‌های اسلامی قطعاً این اصطلاح وجود نداشت اما در نظام مالی حاکمان اسلامی مفاهیمی شبیه همین مالیات وجود داشته و به عنوان مثال از اهل کتاب جزیه دریافت می‌شد یا مثلاً در دوره امام علی(ع) از اسب‌هایی که مردم داشتند مبلغی دریافت می‌شد و توجیه دریافت مبلغ این بود که چون حاکم اسلامی مسئولیت‌هایی مانند حفظ کیان اسلام را برعهده دارد و این رسیدگی ها خرج دارد طبیعتا آنهایی که از منافع عمومی بهره می‌برند باید در هزینه‌های آن مشارکت داشته باشند لذا یک درصدی از اموال خود را به عنوان بخشی از بیت المال در اختیار حکومت قرار می دادند.

وی توضیح داد: این مبالغ دریافتی مبالغ ثابتی نبود و مثلاً در روایتی از امام باقر(ع) آمده است که در زمان پیامبر به برنج مالیات تعلق می گرفت و یا در زمان امیرالمؤمنین(ع) به انواع اسب‌ها و زمین‌ها مالیات تعلق می‌گرفت. در واقع مالیات در حوزه حکم حکومتی قرار دارد و شارع مقدس به حاکم اسلامی این اختیار را داده است تا برای اداره جامعه از افرادی که درآمد دارند مالیات بگیرد.

رئیس سابق مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه در ادامه به مقایسه زکات و مالیات پرداخت و تصریح کرد: زکات حکم اولی است؛ احکام اسلامی یا حکم الهی هستند یا حکم حکومتی که خود این احکام الهی یا اولی هستند یا ثانوی. مثلاً حکم زکات و خمس جزو احکام اولی هستند اما اگر کسی مانعی دارد و نمی‌تواند خمس و زکاتی را که برعهده اوست پرداخت کند، براساس حکم ثانوی می‌تواند این مبلغ را پرداخت نکند و ارتباطی با مالیات ندارد چراکه مالیات یک حکم حکومتی است. البته این بدان معنا نیست که زکات و خمس در قلمروی حکم حکومتی قرار نمی‌گیرد.

خسرو پناه با تأکید براینکه در واقع زکات حکمی الهی است که می‌تواند موارد مصرف آن را حکم حکومتی تعیین کند، اما مالیات رأساً یک حکم حکومتی برای اداره کشور است در ادامه به موارد مصرف مالیات در حکومت اسلامی پرداخت و گفت: مالیات بخشی از بیت‌المال برای رفع نیازهای عمومی جامعه مانند نیازهای بهداشتی و پزشکی، تعلیم و تربیت، نیازهای امنیتی، پروژه های عمرانی و….

وی با اشاره به قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی و بحث مالکیت خصوصی تصریح کرد: دریافت مالیات از خانه‌های خالی با بحث مالکیت خصوصی هیچ تعارضی ندارد؛ همانطور که خمس و زکات از مالکیت خصوصی اخذ می‌شود مالیات هم بر همین شکل است و بخشی از درآمدی را که فرد به عنوان مالک خصوص در اختیار دارد، باید به دولت پرداخت کند.

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: اما اینکه آیا مالیات به خانه‌های خالی تعلق می‌گیرد یا خیر، جزو مواردی است که بنا بر مصلحت اسلام و مسلمین باید عمل شود. یعنی در واقع چون اکنون افرادی وجود دارند که خانه‌های خالی زیادی دارند و این خانه‌ها را در اختیار مستأجران نمی‌گذارند و این اتفاق موجب افزایش غیرقابل قبول اجاره بها شده و به منافع عمومی مردم آسیب وارد کرده است، مصلحت جامعه اسلامی ایجاب می‌کند تا از خانه‌های خالی مالیات دریافت شود و از این طریق مالکان به اجاره دادن خانه‌های خود ترغیب و در اجاره بها توازن ایجاد شود. بنابراین دریافت مالیات یک راهکار حکومتی است برای کاهش فشار اقتصادی و حل معضلی که مردم با آن درگیر هستند.

حجت‌الاسلام خسروپناه در پایان با ذکر مثال از موارد مشابه دریافت مالیات در کشورهای دیگر گفت: در آمریکا هرکس خانه‌ای را می خرد باید یک درصد از ارزش آن خانه را به عنوان مالیات پرداخت کند و اگر دو خانه داشت مبلغ این مالیات افزایش پیدا می‌کند و هرچه تعداد خانه‌های فرد افزایش یابد مبلغ دریافت مالیات هم افزایش می‌یابد. در اروپا هم قوانینی مشابه  وجود دارد و برای ایجاد توازن در قیمت مسکن و اجاره بها از مالکان خانه‌های خالی و سرمایه گذار در حوزه مسکن مالیات دریافت می‌شود. / قدس