شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
دفتر آیت‌الله سیستانی در نجف اشرف به ۲۰ استفتاء از سوی فدراسیون جهانی خوجه‌های اثنی عشری پاسخ داد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، فدراسیون جهانی خوجه‌های اثنی عشری(۱)به‌تازگی در قالب نامه‌ای پرسش‌هایی را از محضر آیت‌الله سیستانی داشته و دفتر معظم‌له به آن‌ها پاسخ داده است. متن این پرسش و پاسخ بدین شرح است:
۱. با شیوع ویروس کرونا، وظیفه مؤمنین در این باره چیست؟
پاسخ: اول: دعا و تضرع به درگاه خداوند متعال جهت رفع این بلا از همگان، امید است ادعیه مؤمنین مورد اجابت حضرت حق تعالی واقع گردد. دوم: رعایت اصول بهداشتی در حد امکان. سوم: سعی در کمک به دیگران جهت در امان بودن از این بیماری، و در صورت امکان رسیدگی به مبتلایان به آن برای بهبودی حالشان. البته بعضی از مراتب دو امر اخیر در موارد و حالاتی واجب خواهد بود.
۲. در چه مواردی برگزاری نمازهای جماعت یومیه و جمعه مستحب و یا واجب نخواهد بود؟
پاسخ: در هر جایی که به منظور جلوگیری از انتشار بیماری یاد شده اینگونه تجمعات ممنوع است باید این منع جدّی گرفته شود، و در صورت عدم منع با رعایت اصول بهداشتنی اشکال ندارد. البته هر شخصی که خوف آن را دارد که در اثر حضور در تجمعات مردم مبتلا به این بیماری شده و آسیب شدیدی ببیند و یا منجر به مرگش شود باید از این امر اجتناب کند.
۳. اگر توصیه پزشکان به حفظ فاصله ۱ الی ۲ متر از هم باشد، آِیا برگزاری نماز جماعت با این فاصله مجاز است؟
پاسخ: با فاصله یک متر و مانند آن بی‌مانع است، و اما اگر فاصله بن نمازگزاران در یک صف و یا بین جای پای صف جلو و جای مهر صف عقب دو متر یا مانند آن باشد انعقاد جماعت محل اشکال است.
۴. اگر مؤمنی برای دیدار تشریف بیاورد، آیا راه ندادنش در منزل به مجرد احتمال عقلایی دارا بودن ویروس کرونا مجاز است؟
پاسخ: اشکال ندارد ولی باید برخورد با او اهانت آمیز نباشد و موجب هتک حرمت طرف نشود.
۵. اگر کسی رعایت نکات احتیاطی بهداشتی نکند، آیا این فعل گناه محسوب می‌شود؟ و در صورت مبتلی کردن دیگری، آیا ضامن مخارج درمان وی می‌گردد؟ و در صورت منجر شدن به مرگ طرف (خدای نکرده) آیا مستلزم دیه می‌شود؟ و آیا از کار و کسبی انداختن آن فرد مبتلی موجب ضمان است (که جبران کند)؟
پاسخ: رعایت اصول بهداشتی نسبت به خود شخص در صورتی که خوف ابتلا به ویروس را داشته باشد و احتمال جدّی بدهد که در فرض ابتلا منجر به مرگ و یا آسیب شدید شود حتما لازم است. و چنانچه رعایت نکند و آنچه را احتمال می‌داده محقق شود شرعا معذور نخواهد بود. و اگر شخص مبتلا به این بیماری است و در تماس با دیگران اصول بهداشتی را رعایت نکند و طرف بی‌اطلاع باشد ضامن آسیبی است که به او وارد می‌شود، و اگر منجر به مرگش شود دیه ثابت خواهد بود. و اگر کارگری است که از راه کار ارتزاق می‌کند بعید نیست در دوران معالجه و عجز از کار کردن اجره المثل او را ضامن باشد.
۶. رهنمون حضرت آقا برای رفتن به اماکن زیارت مستحبی در عراق، ایران و سوریه، و به عمره مستحبی و یا در آینده برای حج واجب و یا مستحبی چیست؟
پاسخ: در هر جایی که به منظور جلوگیری از انتشار بیماری یاد شده اینگونه تجمعات ممنوع است باید این منع جدّی گرفته شود، و در صورت عدم منع با رعایت اصول بهداشتنی اشکال ندارد. البته هر شخصی که خوف آن را دارد که در اثر حضور در تجمعات مردم مبتلا به این بیماری شده و آسیب شدیدی ببیند و یا منجر به مرگش شود باید از این امر اجتناب کند.
۷. بنا بر مسئله ۶۵۶+۷ در توضیح المسائل جامع، واجبات و مستحبات نسبت به محتضر، آیا در صورت منع پزشک از دست زدن به بیمار مبتلی به ویروس کرونا، چه حکمی دارد؟
پاسخ: با خوف ضرر آنچه واجب است ساقط می‌شود و آنچه مستحب و یا مکروه است در صورت خوف ضرر شدید لازم الاجتناب است، و در غیر این صورت می‌توان آن را انجام داد.
۸. بنا بر مساله ۶۶۲ در توضیح المسائل جامع، آیا استحباب انتقال دادن محتضر (مبتلی به ویروس کرونا) به محل نمازش در حال سختی جان کندن، به کراهت و یا حرمت تبدیل خواهد شد؟
پاسخ: با خوف ضرر آنچه واجب است ساقط می‌شود و آنچه مستحب و یا مکروه است در صورت خوف ضرر شدید لازم الاجتناب است، و در غیر این صورت می‌توان آن را انجام داد.
۹. آیا کراهت تنها گذاشتن فردی در حال احتضار (مبتلی به ویروس کرونا) برداشته می‌شود؟
پاسخ: با خوف ضرر آنچه واجب است ساقط می‌شود و آنچه مستحب و یا مکروه است در صورت خوف ضرر شدید لازم الاجتناب است، و در غیر این صورت می‌توان آن را انجام داد.
۱۰. بنا بر مساله ۶۶۴ در توضیح المسائل جامع، آیا استحباب بستن چشم و دهان میت، دچار ویروس کرونا، شامل می‌شود؟
پاسخ: با خوف ضرر آنچه واجب است ساقط می‌شود و آنچه مستحب و یا مکروه است در صورت خوف ضرر شدید لازم الاجتناب است، و در غیر این صورت می‌توان آن را انجام داد.
۱۱. بنا بر مساله ۷۰۶ در توضیح المسائل جامع، آیا شستن میت (مبتلی به کرونا) برای غاسل خطر داشته باشد، در این صورت می‌شود تیمم کرد؟
پاسخ: بله اگر وسیله‌‌ای برای غسل دادن بی‌خطر نباشد نوبت به تیمم می‌رسد.
۱۲. در هر صورت، چه تیمم دادن به میت (مبتلی به کرونا) به دست میمم و یا با دست خود میت ضرر داشته باشد، در این حالت تیمم آن چه طور خواهد بود؟
پاسخ: تیمم میت باید با دست‌های تیمم دهنده باشد، و در صورتی که بی‌دستکش خطر داشته باشد با دستکش اشکال ندارد.
۱۳. اگر تیمم بر میت (مبتلی به کرونا) در صورت امکان آن واجب باشد، اما بخاطر امکان بالای سرایت ویروس، آیا دفن کردن میت بدون غسل و تیمم جایز هست؟
پاسخ: در فرض خوف ضرر از اجرای غسل و تیمم مطلقا، میت بدون غسل و تیمم دفن می‌شود.
۱۴. بنا بر مساله ۷۲۸ در توضیح المسائل جامع، اگر نشود حنوط واجب به میت مبتلی به کرونا داد، ترک آن جایز است و یا جایگزین دارد؟
پاسخ: در صورت خوف ضرر ساقط می‌شود و جایگزین ندارد.
۱۵. بنا بر مساله ۷۵۵ و ۷۵۷ در توضیح المسائل جامع، اگر دفن در تابوت مجاز نباشد مگر در شرایط خاص، آیا می‌شود بدن مبتلی به کرونا دفن در تابوت نمود؟
پاسخ: گذاشتن میت در تابوت اشکال ندارد اگر تابوت در زمین دفن شود، البته باید میت را در تابوت به پهلوی راست بخوابانند به نحوی که جلوی بدن او رو به قبله باشد.
۱۶. بنا بر مساله ۷۵۶ در توضیح المسائل جامع، اگر نگهداری میت بنا بر احتیاط واجب در سردخانه مجاز نیست، افرادی که دچار ویروس کرونا می‌شوند، اجازه نگهداری در سردخانه را داریم تا زمانی که ایمن برای دفن باشد؟
پاسخ: اگر تجهیز نمودن میت به نحو واجب نگه داشتن او را در سرد خانه برای مدت نسبتا طولانی اقتضا داشته باشد اشکال ندارد بلکه لازم است.
۱۷. بنا بر مساله ۷۵۸ در توضیح المسائل جامع، کسی که در کشتی فوت کند می‌شود تدفین آن را به تاخیر انداخت با به خشکی (زمین) برسد. پس تاخیر انداختن در مراسم تجهیز و دفن میت کرونایی به امید کشف درمان و ایمن سازی مجهز آن میت تا چه مدت زمانی مجاز می‌باشد؟
پاسخ: تا زمانی که جسد او فاسد نمی‌شود و بودن او در سردخانه بی‌مانع است اشکال ندارد.
۱۸. وظیفه ما نسبت به غیر مسلمانان که دچار ویروس کرونا شدهاند در سطح محلی و یا بین المللی چیست؟
پاسخ: کمک به آنان برای درمان و بهبودی شان کار پسندیده‌‌ای است.
۱۹. اعتقاد ما نسبت به تقدیر الهی در این جور بلایا چه باید باشد؟
پاسخ: باید معتقد بود که تمام آنچه از مصایب و بلایا واقع می‌شود حکمتی دارد هر چند ما از آن آگاه نیستیم.
۲۰. حضرت آقا چه دستورعمل معنوی برای برطرف کردن این بلا را توصیه می‌فرمایند؟
پاسخ: به خواندن قرآن مجید و ادعیه وارد از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام توصیه می‌شود.
أبعدالله عن الجمیع کل سوء وبلاء والسلام علیکم وعلى سائر المؤمنین والمؤمنات ورحمه الله وبرکاته. ۱۳ رجب ۱۴۴۱ هـ.
———————————-
۱- خوجه‌ها گروهی از مسلمانان هستند که ۶۰۰ سال پیش از ترکیب عقاید دین هندو با عقاید مذهب اسماعیلیه در هند پا گرفتند. به تدریج پیروان این کیش به چند گروه منشعب شدند؛ گروهی از آن‌ها مذهب تشیع اثنی‌عشری را پذیرفتند. شیعیان خوجه اثنی عشری اقلیت بسیار کوچک و در عین حال بسیار منظم و منسجمی به شمار می‌روند، آنان با وجود جمعیت اندک قریب به یکصد و چهل هزار نفری، از نظم و انضباط قابل توجهی برخوردارند، می‌توان نظم و تشکّلات آنان را به یک سیستم دولت و حکومت کشوری کوچک تشبیه کرد و اگر تعبیر صحیحی باشد می‌توان گفت حکومت شیعیان خوجه اثنی عشری، در حال حاضر در پنج قاره آفریقا، اروپا، آمریکا، آسیا و استرالیا وجود داشته و در هر کشوری که حضور دارند دارای جماعات و تشکلات مستقلی هستند و همه این تشکلات منطقه‌ای زیر مجموعه فدراسیون جهانی خوجه به حساب آمده و همگی فرامین خود را از این مرکز جهانی دریافت می‌کنند.
فدراسیون جهانی شیعیان خوجه اثنی عشری، عالی‌ترین نهاد هماهنگ‌کننده فعالیت‌های جماعات خوجه‌ها در سراسر جهان است و همه فدراسیون‌های منطقه‌ای (قاره‌ای) و جماعات مختلف در شهرهای کشورهای محل اقامت آنان زیر نظر این سازمان قرار دارد. پیشینه تأسیس فدراسیون جهانی به اوایل دهه ۱۹۷۰ باز می‌گردد.
پس از تأسیس فدراسیون آفریقا و جماعت‌های خوجه در کشورهای گوناگون جهان از جمله اروپا و آمریکا خلأ سازمانی که همه جماعات را پوشش دهد، کاملاً احساس می‌شد، سال ۱۹۷۵ میلادی رؤسای برخی جماعات خوجه طی یک گردهمایی در لندن درباره تأسیس فدراسیون جهانی به بحث و بررسی پرداختند، در این گردهمایی مقرر شد کمیته‌ای برای تهیه پیش‌نویس قانون اساسی این سازمان تشکیل شود، یک سال بعد در همایشی به نام قانون اساسی در شهر لندن جماعات گوناگون پیش نویس یاد شده را تصویب کردند و فدراسیون جهانی فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد، این سازمان در همان سال نیز به منزله انجمن خیریه مذهبی در کشور انگلستان ثبت شد، فدراسیون جهانی خوجه‌های اثنی عشری بنابر قانون اساسی خود سازمانی مستقل است که رئیس و اعضای هیئت رئیسه طی انتخابات عمومی به مدت سه سال انتخاب می‌شوند، خط مشی این سازمان طی گردهمایی‌هایی که هر سه سال یک‌بار برگزار می‌شود، ترسیم می‌گردد، دبیرخانه آن نیز در مرکز اسلامی «استانمور» لندن واقع شده است.
