حجتالاسلام والمسلمین رفیعی از اساتید حوزه علمیه قم در نشست گفت وگوی دوستانه با موضوع موسیقی که در دنیای کتاب قم برگزار شد، به بررسی ابعاد فقهی موسیقی در دین اسلام پرداخت و از کم کاری صورت گرفته در خصوص عدم ورود به بحث موسیقی انتقاد کرد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ناصر رفیعی در گفت و گویی صمیمی با جوانان در ارتباط با مسئله موسیقی که در «دنیای کتاب» برگزار شد، اظهار کرد: یکی از ضعفهای صدا و سیما عدم ورود به بحث موسیقی است در حالی که برنامههای دینی و مذهبی تکراری بسیاری از صدا و سیما پخش میشود و هم پوشانی دارند.
وی با بیان اینکه انتقاد جدی به صدا و سیما وارد است که برنامهای با موضوع بررسی مسائل مربوط به موسیقی ندارد، گفت: میتوان کارشناس فن موسیقی و کارشناس مذهبی در یک برنامه دعوت کرد و این مسئله را بررسی کرد و اگر در این راستا مسوولین صدا و سیما نگران هستند تولید چنین برنامهای با مشکل ممیزی روبرو شود میتوانند برنامه را ضبط کرده و پخش کند حتما لازم نیست برنامه زنده باشد.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه پرداختن به مسئله موسیقی بسیار حساس است، تصریح کرد: مسئله غنا و موسیقی مانند شراب و ربا شفاف نیست و به آسانی نمیتوان آن را مورد قضاوت قرار داد.
وی با تاکید براینکه غنا در لغت به معنی آواز خوانی است، تصریح کرد: غنا مصادیق خاصی دارد و میتواند با موسیقی، بدون موسیقی، تک خوانی زن، تک خوانی مرد و یا گروهی باشد و اگر آوازی مصادیق خاص را داشته باشد، غنا محسوب شده و حرام است.
رفیعی با تاکید براینکه اگر آوازی همراه با لهو، لعب و لغو باشد و تهییج شهوت باشد حرام است، عنوان کرد: گاهی ممکن است اشعار لغو باشد و به توصیف روابط جنسی، توهین، تهمت و جسارت به انبیا و ائمه بپردازد که مصداق غنا دارد و حرام است زیرا که این اشعار دارای ابتذال اخلاقی است.
این کارشناس دین اضافه کرد: گاهی خود موسیقی و یا اشعار حرام غنا نیست اما با اروتیک همراه است که این اروتیک در هنر نقاشی و مجسمه سازی و رقص دیده میشود و حرام است. همچنین گاهی یک موسیقی چنان هیجان دارد که شنونده را گمراه میکند و هر شخصی که این موسیقی را میشنود ابتذال آن را تایید میکند.
اگر هر موسیقی به شهوترانی ختم شود حرام است
این کارشناس مذهبی عنوان کرد: اگر خوانندگان کشورمان اشعار مولانا را بخوانند و از آلات موسیقی بهره ببرند این آواز مصداق غنا را ندارد و لهو ایجاد نمیکند و این نوع اجرای موسیقی حلال است.
وی بیان کرد: اگر غنا و موسیقی جلسات لهو و اظلال نداشته باشد حلال است و در این راستا علما غنا را تعریف کردند که اگر هر موسیقی به شهوترانی ختم شود حرام است و اگر این چنین نباشد غنا نبوده و حرام نیست.
رفیعی در پاسخ به سوالی که اگر خوانندهای که با نظام اسلامی ایران زاویه دارد، شنیدن موسیقی آنان حرام میشود؟ یا خیر؟ گفت: تفاوتی بین خواننده ایرانی که در خارج از کشور میخواند و نظام مشکل دارد و خوانندهای که در مسیر دفاع از نظام است وجود ندارد هریک از اینان اگر با غنا بخوانند حرام است و ربطی به نظام ندارد و این مسئله و احکام فقهی است.
وی با عنوان اینکه در بیان مسئله فقهی غنا کاری به شخص نداریم و بحث گناه و لهو نیست، تصریح کرد: حتی بحث خوش آمدن و سست شدن هم نیست و در این راستا صاحب جواهر میگوید حس بی حال شدن در خیلی مسائل اتفاق میافتد اما ملاک اصلی کشیده شدن به حرام است و در این زمینه حاکم دینی و ائمه حکم را روی اشخاص نمیبرند. به همین دلیل بسیاری از موسیقیهایی که در داخل و خارج اجرا میشود در آن اضلال و لهو ندارد.
رهبر معظم انقلاب بین موسیقی و غنا تفاوت قائل است
استاد حوزه علمیه با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب بین موسیقی و غنا تفاوت قائل است، گفت: رهبری ۱۲ سال پیش به موضوع موسیقی پرداختند و صدا و سیما باید به این مسئله به عنوان یک دغدغه عمومی میپرداخته که کوتاهی کرده است و لازم است صدا و سیما برنامهای داشته باشد راجع موسیقی با اهل فن صحبت کنند.
وی با تاکید براینکه کوتاهی در زمینه پاسخ گویی به مسائل موسیقی آسیب جدی به جامعه وارد میکند، گفت: اگر نظام و علما گفتند موسیقی حرام است باید مسائل حلال را هم بیان کنند و باید جایگزین موسیقی حرام، موسیقی حلال پخش شود تا مردم به شایستگی متوجه امور بشوند.
رفیعی با اشاره به آواز خوانی زنان بیان کرد: اگر خانمی بخواند و آن ویژگیهای منفی در آن نباشد تفاوتی ندارد که قرآن، مولودی و یا مداحی بخواند و غنا محسوب نمیشود اما در فقه بحثی به عنوان ثانوی وجود دارد که برآن اساس حرام میشود.
وی اضافه کرد: آواز خواندن زنان با توجه به اینکه مفسده ایجاد میکند و مردها خوششان میآید و همچنین موجب جلب توجه مردان شده و حرمت شکنی میشود حرام است و عنوان ثانوی دارد و در همین راستا رهبرمعظم انقلاب میفرماید اگر خانمی در جمع خانمها آواز بخواند حرام نیست، اگر خانمی بین مردان سخنرانی کند اشکالی ندارد و همچنین اگر خانمی در جمع آقایان آواز بخواند غنا نیست اما حرام است زیرا مردان تحریک میشوند.
این مدرس حوزه علمیه قم بیان کرد: براساس حکم فقهی رهبر معظم انقلاب اگر کسی صوت خانمی را از طریق نوار گوش دهد و موجب تهییج و تحریک نشود حرام نیست ولی با توجه به اینکه موجب مفسده میشود حرام است.
رفیعی با توجه به گرایش جوانان به موسیقی گفت: ذات جوان هیجان پذیراست و در موسم اربعین در کربلا و در ایام البیض در اعتکاف دیده میشوند و این نشان میدهد جوانان به مذهب علاقه دارند اما برای اینکه در فرهنگ کسی به سمت فساد نرود باید جایگزین مناسب آورد و صدا و سیما باید جذابیتهایی ایجاد کند.
منبع: فارس