شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
استاد مبلغی با اشاره به این که ارتباط برخی با مردم تشریفاتی است، گفت: مردم در نگاه دینی، بسیار محوری هستند و امام موسی صدر در سیره و گفتار نسبت به مردم توجه داشت. ایشان یک مسلمان، شیعه، متدین، تئوری پردازی بود که در جهت همگرایی و وحدت مردم حرکت می‌کرد و این سنت حسنه از ایشان باقی مانده است.
به گزارش شبکه اجتهاد، مجموعه دوازده جلدی «گام به گام با امام» شامل مجموعه گفتارها، مصاحبه‌ها و مقالات امام موسی صدر امروز در سالن جلسات کتابخانه ملی، در تهران برگزار شد.
حورا صدر، مدیر موسسه امام موسی صدر، در این مراسم که در تالار قلم کتابخانه ملی تهران برگزار شد، اظهار داشت: سلام به همه کسانی که در طول چهار دهه گذشته ما را در پیگیری و نجات حق و حقیقت یاری رسانده‌اند و آزادی امام موسی صدر را که قضیه‌ای حق و حق انسانی است، مطالبه کرده‌اند. سلام به یار غایب این جمع، امام موسی صدر که برای او و رونمایی از‌اندیشه و منظومه فکری و عملی او امروز و در این فضای علمی گرد آمده‌ایم.
وی ادامه داد: گرد آمده‌ایم تا از مجموعه «گام به گام با امام» یعنی نتیجه تلاش ۱۰ ساله‌مان که گوشه‌ای است از دریای فعالیت‌های مخلصانه و خالصانه او رونمایی کنیم. سلام بر او که غیابش ما را گردهم آورده است و گذشت ۳۹ سال اسارت او پای تلاش ما را برای نجاتش سست نکرده و امید به بازگشت او را از ما نربوده است.
اسناد و مدارک نشانگر و گواه زنده بودن و زندانی بودن امام موسی صدر است
فرزند امام موسی صدر افزود: چه دردی از این سخت‌تر و طاقت‌سوزتر که اسناد و مدارک نشانگر و گواه زنده بودن و زندانی بودن اوست و هیچ سند و مدرکی در رد این واقعیت نیست، اما او هنوز نجات نیافته و به جمع ما باز نگشته است. سخت‌تر آن که هر از چندگاه دروغی و ادعایی باطل جریان‌ساز رسانه‌ها می‌شود و تیتر روزنامه‌ها.
مدیر موسسه امام موسی صدر با اشاره به این که امروز برای انسانی گرد آمده‌ایم که هر روز و در هر مناسبتی از خویش می‌پرسیم که برای آزادی او چه کرده‌ایم؟، ادامه داد: این سؤال به معنای نادیده گرفتن و نفی اقدامات متعدد و تلاش‌های سخت و پیگیری‌های طاقت فرسا نیست، بلکه بدین معناست که مجموعه کارهای متعدد و متنوع ما در حد موضوع پیچیده ربودن و شأن و جایگاه او نبوده است؛ که اگر بود طول مدت غیابش به ۳۹ سال نمی‌رسید و ما هم‌اکنون از وجود چند بعدی او بهره می‌بردیم.
وی با بیان این که در روز به روز و حادثه به حادثه این ۳۹ سال پر مخاطره و تاریخ ساز جای او و تدبیر و عقلانیت و مدارا و گفت‌وگوی امام خالی بوده است، اظهار کرد: در این ۳۹ سال هم خانواده و هم دوست‌داران او رنج‌ها کشیده‌اند و حسرت‌ها خورده‌اند، اما آیا رنج و افسوس او بیشتر نبوده است، او که از صحنه عمل خود و از مردم خود دور نگه داشته شده است.
صدر با اشاره به این که جلسه امروز ما برای رونمایی از نتیجه یک دهه تلاش موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است. تلاشی که علیرغم تنگناها و امکانات محدود به همت همکاران سخت کوش و باوفای امام به ثمر رسیده است، گفت: تلاش بیش از ۵۰ نفر از‌اندیشمندان، مترجمان، ویراستاران، طراحان و مدیران و متخصصان عرصه ترجمه و تالیف و چاپ و نشر کتاب که نامشان در شناسنامه کتاب درج شده است، امروز به ثمر نشسته است و هستند یاران و همراهانی که در این اثر سهیم بوده‌اند، ولی نامشان در هیچ جای کتاب نیامده است.
وی ادامه داد: «گام به گام با امام» ترجمه مجموعه ۱۲ جلدی عربی «مسیرهالامام السید موسی صدر» است که به همت جنبش امل جمع آوری و تدوین شده و در سال ۲۰۰۰ رنگ انتشار به خود دیده است. این مجموعه در سال ۲۰۱۴ با افزودن مطالب تازه یافته و ویرایش جدید تجدید چاپ شد. مجموعه فارسی که امروز رونمایی می‌کنیم ترجمه ویراست دوم مجموعه عربی است با این تفاوت که سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های فارسی امام را نیز دربر دارد.
فرزند امام موسی صدر افزود: با انتشار «گام به گام با امام» یکی از اهداف مهم موسسه تحقق یافته و مجموعه‌اندیشه و عمل امام موسی صدر در اختیار مخاطب فارسی قرار گرفته است و اینک منبع معتبر پژوهش و مطالعه برای محققان و دانشمندان و دغدغه داران عرصه دین و سیاست و اقتصاد و تاریخ و جامعه عرضه شده است.
مدیر موسسه امام موسی صدر اظهار کرد: از مدرسان گرانقدر حوزه‌های علمیه و اساتید گرامی دانشگاه‌ها و مدیران مراکز تحقیقاتی و انجمن‌های علمی دعوت کنم تا پژوهشگران و دانشجویان را به تحقیق درباره سیره و‌اندیشه و اقدامات امام صدر تشویق کنند و پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خود را به شخصیت و‌اندیشه او اختصاص دهند.
وی تصریح کرد: اگر بر تحقیق و پژوهش تاکید می‌کنم از باب مقدس کردن شخصیت امام صدر و شخصیت پرستی نیست، بلکه از باب بهره گرفتن از تجربه مدیریتی موفق در دوره‌ای پر التهاب و بحرانی در دهه‌های شصت و هفتاد میلادی در تاریخ لبنان و منطقه است.
صدر در پایان گفت: از سرکار خانم دکتر بروجردی، معاون محترم رئیس جمهور و ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی و همکاران گرانقدرشان که بی دریغ و بی تکلف امکانات خود و کتابخانه ملی را در اختیار ما قرار دادند سپاس خاص دارم. تلاش ۱۰ ساله خود و همکارانم را تقدیم می‌کنم به او، به پدرم امام موسی صدر امیدوارم که هر چه زودتر چشم ما به دیدار او روشن شود.
در نگاه امام موسی صدر دین عامل اتحاد بود
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، امام موسی صدر را شخصیتی تاریخ شناس، آینده شناس، عالم، محقق، مفسر، فقیه،اندیشمند و… دانست و گفت: برخی مباحثی که تازه در حوزه‌های علمیه مطرح می‌شود ایشان قبلاً مطرح کرده‌اند.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم افزود: در شخصیت امام موسی صدر به خدا، دین و مردم توجه می‌شود .در نگاه ایشان خداوند تنها خدای تکلیف نیست، بلکه خدای تمام ادیان، زندگی، عشق، محبت، حاضر در جامعه و مبدأ محبت‌ها و رحمت‌ها است. امام موسی صدر کسی بود که زندگی را برای خدا شکل می‌داد.
عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: در نگاه امام موسی صدر دین عامل تفرقه نبود، بلکه عامل اتحاد بود. در نگاه ایشان دین نه تنها سبب جدایی ادیان از یک دیگر نمی‌شد، بلکه دین در حد پایین نیز عامل تفرقه نبود. ایشان دین را بزرگترین سبب، خاستگاه و جایگاه همکاری، همگرایی، وحدت و کنار هم بودن می‌دید.
وی ادامه داد: در نگاه امام موسی صدر میان خدا و دین پیوند عمیق وجود دارد. بخش خدا محوری در دین امام موسی صدر بسیار قوی بود. در نگاه ایشان عناصر کمرنگ شده در دین، حضور پر رنگ داشت. برای نمونه مدارای با خلق که اصل اساسی دین است را بسیاری کنار گذاشته بودند ولی امام موسی صدر به این موضوع نگاه ویژه‌ای داشت.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به این که امام موسی صدر با مردم ارتباط عمیق عاطفی و محبتی داشت، خاطرنشان کرد: ایشان با گروه‌ها، ادیان و مذاهب متعدد ارتباط داشت. دینی که امام موسی صدر معرفی می‌کرد دین هویت بخش به شیعه بود که آن را در عمل و سیره زندگی شیعیان لبنان، ایران و… می‌بینیم.
مبلغی با اشاره به این که ارتباط برخی با مردم تشریفاتی است، خاطرنشان کرد: مردم در نگاه دینی، بسیار محوری هستند و امام موسی صدر در سیره و گفتار نسبت به مردم توجه داشت. ایشان یک مسلمان، شیعه، متدین، تئوری پردازی بود که در جهت همگرایی و وحدت مردم حرکت می‌کرد و این سنت حسنه از ایشان باقی مانده است.
امام موسی صدر در داخل و خارج لبنان مرجع اجتماعی بود
دکتر سید عباس صالحی نیز طی سخنانی در این مراسم بیان داشت: چهلمین سال انقلاب اسلامی را در حالی آغاز می‌کنیم که چهل سال از غبیت یوسف گم گشته ایران و لبنان گذاشت البته امروز با رونمایی از این مجموعه آثار، بوی پیراهن یوسف به مشام می‌رسد.
وی با طرح این سوال که امام موسی چه کرد که در مدت زمان کوتاه تاثیر فراوانی در جهان اسلام گذاشت، افزود: وی پس از مدت کوتاهی در لبنان، چنان گستره وجودی از خود ساخت که بی نظیر است. امام موسی صدر در کمتر از دو دهه به شخصیتی تبدیل شد که در جهان اسلام از نظر برخی ویژگی‌ها کم نظیر است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: گرچه اجداد امام موسی صدر در لبنان زندگی می‌کردند اما وقتی وی به لبنان وارد می‌شود، در مدتی‌اندک به جایگاه مرجع می‌رسد بطوری که چهار سال پس از ورود به لبنان تنها روحانی مسلمان شرکت کننده در مجلس پاپ است.
عضو هیأت امنای دفتر تبلیغات اسلامی افزود: امام موسی صدر پدیده‌ای اجتماعی که توانست در محیطی غربیه چنان جاذبه‌ای را ایجاد کند و فضای لبنان را تا این حد تحت تاثیر قرار دهد.
به گفته صالحی، این یک سوال مهم تربیتی است فردی که در فضایی نا آشنا فرصت ارتباط رو در رو نداشته در کمترین زمان تبدیل به شخصیتی مهم و پایگاه اصلی بسیار از حوزه‌ها در داخل و خارج لبنان می‌شود.
صالحی با بیان اینکه این سوال یک پژوهش را می‌طلبد، ادامه داد: مجموعه کتاب «گام به گام با امام موسی صدر» که امروز به همت موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر رونمایی می‌شود، پاسخی به این سوال است هر چند راه درازی در پیش است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از گرد آورندگان مجموعه کتاب یاد شده به زبان عربی و افرادی که این اثر را برای فارسی زبانان فراهم کرده‌اند قدردانی کرد.
مردم لبنان هنوز عاشقانه در پی تحقق اهداف امام موسی صدر هستند
در ادامه، اشرف بروجردی در سخنانی، با بیان این که برخی از چهره‌ها تاریخ سازند، گفت: تاریخ سازی به معنای ماندگاری در تاریخ و منشأ اثر برای یک حرکت جمعی است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: امام موسی صدر یک فرد تاریخ ساز است. هر چند به شخصیت علمی و دانشی ایشان به سبب تأثیر از مسائل سیاسی کمتر پرداخته شده، ولی با تلاش‌های مؤسسه امام صدر اکنون کارهایی صورت گرفته است.
بروجردی با بیان این که امام موسی صدر در جایگاه پدری جامعه توانست نقشی را ایفا کند که امروز نیز آثار آن بر جوامع اسلامی مترتب است، اظهار کرد: اقدام امام برای تشکیل حرکت مردمی در جهت نجات امت اسلامی به ویژه شیعیان از تهاجمات دشمن بوده است.
وی ادامه داد: امام موسی صدر توجه ویژه‌ای به محرومان داشت که آثار و تبعات آن هنوز در جامعه لبنان و جوامع اسلامی وجود دارد. امام صدر معتقد بود مسلمانان باید از محرومیت خارج شوند که مهم ترین این محرومیت‌ها، محرومیت فکری،اندیشه ی و باورهای اعتقادی است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با بیان این که انسان مهم ترین مبحث امام موسی صدر بوده، تأکید کرد: امام تلاش می‌کرد وضعیت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و… جوامع اسلامی به حدی رشد کند که کسی متعرض آنها نشود و دشمنان شرایط را برای مسلمانان تهاجمی قرار ندهند.
وی یادآور شد: امام موسی صدر در رفتار و گفتار با خوانش اسلام رحمانی چهره‌ای را به جامعه بشری عرضه کرد که می‌تواند زمینه ساز رشد و شکوفایی دین اسلام باشد. اگر امروز دغدغه این را داریم که چرا جوانان به دین توجه نمی‌کنند عمدتا به رفتار افرادی باز می‌گردد که می‌خواهند هدایت کننده باشند.
بروجردی عنوان کرد: مردم به دین رهبران خود هستند، به همین دلیل هنوز هم مردم لبنان عاشقانه در پی تحقق اهداف امام موسی صدر هستند. این سهم نفوذ یک رفتار و باور است، به همین دلیل اگر افرادی دلسوز اسلام، مسلمانان و شیعیان باشند باید مروری بر زندگی کسانی داشته باشند که آنها توانستند حلقه وصل میان انسان‌ها باشند. در لبنان شیعیان، مسیحیان و اهل تسنن هستند، ولی تمامی این مردم از امام موسی صدر به نیکی یاد می‌کنند.
حزب الله ادامه دهنده راه امام موسی صدر است
علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در سخنانی در این مراسم، با بیان این که آیت الله العظمی بروجردی قدم بزرگی برای احیای اسلام و شیعیان برداشتند، گفت: یکی از این قدم‌ها فرستادن‌اندیشمندان به کشورهای مختلف همانند لبنان بود.
وی ادامه داد: وقتی امام موسی صدر به لبنان رفت، شیعیان به عنوان محروم ترین و پایین ترین قشر این کشور به شمار می‌رفتند و حتی خجالت می‌کشیدند بگویند شیعه هستند و از این نظر بسیار تأسف بار بود، به همین دلیل، آیت الله العظمی بروجردی، امام موسی صدر را به لبنان فرستاد.
صالحی با تأکید بر این که در زمان امام موسی صدر شیعیان لبنان گرفتار جنگ بودند، بیان داشت: امام موسی صدر بستر همدلی و هم زبانی را ایجاد کردند. البته به عنوان روحانی هیچ گاه تبلیغ اسلام نمی‌کرد و کسی را دعوت به اسلام نمی‌کرد، بلکه مباحث را به گونه‌ای مطرح می‌کرد که افراد به نقطه اشتراک می‌رسیدند.
وی یادآور شد: امام موسی صدر به کلیساها همانند کشیش دعوت می‌شدند و همانند یک کشیش نیز تبلیغ می‌کردند. شاید بتوان گفت مسیحیان ایشان را بیشتر از مسلمانان قبول داشتند. امام موسی صدر به گونه‌ای عمل کرد که شیخ الشیوخ طوائف لبنان شد و این یک حرکت بسیار عجیبی بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پایان گفت: امام موسی صدر شیعیان لبنان را به گروهی تبدیل کردند که اکنون عزیزترین، عالم ترین، فهیم ترین و افتخارآفرین ترین طائفه این کشور هستند و اکنون حزب الله ادامه دهنده راه امام موسی صدر است.
ویژگی‌های مجموعه «گام به گام با امام»
موسی اسوار، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم در این مراسم، بیان داشت: این مجموعه به تنهایی خود یک دانشنامه است.
سرپرست گروه ترجمه و ویرایش مجموعه «گام به گام با امام» ادامه داد: پس از انقلاب موسساتی که دایرهالمعارف تولید می‌کنند، بسیارند و تجربه‌های زیادی هم در این عرصه داریم، اما پیش از انقلاب، صرفا یک یا دو دایرهالمعارف مشغول به کار بودند.
وی با اشاره به این که دانشنامه به مفهوم علمی سبک و سیاق و شکل و شمایل خاصی دارد و مقالاتش و ضرورت‌ها و ایجاب‌هایش خاص است، افزود: دانشنامه «گام به گام با امام» شامل مقوله‌های متعددی است. نامه، گفتارهای متعدد سیاسی و اقتصادی، رهنمودها و شئون مختلف گفتارهای امام صدر که متجلی شده، هرکدام سئون خاص دارد و نثر خود را اقتضا می‌کند و مفاهیم فقهی، سیاسی و… متجلی است و هرکدام باید رعایت شود، در نتیجه ضرورت‌ها و بایسته‌هایی اقتضا می‌کند.
اسوار با اشاره به ویژگی‌های دانشنامه «گام به گام با امام» اظهار کرد: نخستین کار یکدست کردن برابرهای فارسی برای اصطلاحات مختلف عربی در حوزه‌های گوناگون فکری بود. دوم یک دست کردن نام‌ها و اعلام است. این ترجمه فارسی حتی از عربی هم یکدست‌تر است. سوم یکدست کردن ادبیات و نثر هر مقوله و نزدیک‌کردن آن به دایره لغوی مخاطبان است.
وی یادآور شد: رعایت عمق و غنای فکری موضوعات‌اندیشه‌بنیان، امام صدر در بسیاری از مطالب این مجموعه بحث فلسفی و عقیدتی دارند و پیدا کردن مترجمی که تسلط بر مفاهیم فلسفی داشته باشد و سیاق را درک کند و آن را به فارسی بیان کند بسیار دشوار بود و این مجموعه اما توانست به این کار دست پیدا کند.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رعایت بیان مناسب برای نسل جوان را یکی دیگر از ویژگی‌های دانشنامه «گام به گام با امام» برشمرد و گفت: یکی از اهداف این مجموعه مخاطب قرار دادن نسل جوان و آشنا کردن آنان با‌اندیشه امام صدر است.
امام موسی صدر از مهندسی معکوس برای رسیدن به فتوا بهره می‌برد
مهدی فیروزان، مدیرعامل موسسه شهر کتاب، پیش از ظهر امروز در حاشیه آیین رونمایی از مجموعه ۱۲ جلدی «گام به گام با امام» در تهران، گفت: این مجموعه ۱۲ جلدی ترجمه‌ای است از یک اثر عربی که ۱۰ سال تدوین و جمع آوری مطالبش زمان برد و ترجمه آن هم در ایران با گروهی چند ده نفره طی ۱۰ سال به سامان رسید.
وی افزود: آثار امام موسی صدر از دو حیث باید جمع آوری می‌شد. نخست این که آثار در ایران، کشورهای عربی و کشورهای اروپایی پراکنده بود. نامه‌ها، مصاحبه‌های مطبوعاتی و تلویزیونی و همچنین گفتارها و سخنرانی‌هایی بود که خبر از یک منظومه فکری و مجموعه مدیریتی می‌داد که در کنار هم قرار گرفتن آنها تصویر مبانی‌اندیشه‌ای اعمال امام صدر را ترسیم می‌کرد.
مدیرعامل موسسه شهر کتاب اظهار کرد: دومین نکته‌ای که جمع‌آوری آثار امام صدر را ضروری می‌کرد این بود که او فرصت اینکه نظریه پردازی و تئوری پردازی کرده و سپس بر اساس آن نظریه اقداماتی را شکل بدهد، نداشت و همیشه اقدام پیش از نظریه شکل گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: کسی که یک منظومه ذهنی دارد و مجموعه‌ای از طرح‌های اصلاحی در ذهنش است فرصت نوشتن ندارد، اما فرصت عمل کردن دارد، از این رو ضروری است که امروز محققان ما مهندسی معکوس کنند و از عمل به نظریه برسند. امام موسی صدر از این راه به فتاوایی می‌رسید که جوهره‌اش توجه به انسان است.
بنابر گزارش حوزه، در این مراسم چهره‌هایی چون حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، استاد مصطفی ملکیان، صلاح الزواوی، سفیر فلسطین در تهران، آیت‌الله مسعودی خمینی، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، صلاح فحص، قائم مقام دفتر جنبش امل در تهران، دکتر سیدموسی دیباج، حمید قزوینی، دکتر علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه، سیدکاظم اکرمی، موسی اسوار، مجید تفرشی و… حضور داشتند.
