شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مجموعه فقهی علامه محمد الحسین آل کاشف الغطا (قدس سره) در ۲۷ جلد توسط مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم چاپ و منتشر شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، موسوعه علامه کاشف الغطاء در سه مجموعه کلامی، فقهی و متفرقات در مرکز احیای آثار اسلامی وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در حدود ۶۰ مجلد توسط محققان مرکز احیا در حال انجام است. مجموعه کلامی موسوعه علامه کاشف الغطاء در ۱۴ جلد، دی ماه ۱۳۹۶ منتشر و در اختیار علاقمندان قرار گرفت و مجموعه متفرقات (تاریخ، سیاسی و ادبی)، در سال آینده انشا الله به چاپ خواهد رسید.
مجموعه فقهی علامه محمد الحسین آل کاشف الغطا (قدس سره) در ۲۷ جلد توسط مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم چاپ و منتشر شد.
موسوعه علامه کاشف الغطاء در سه مجموعه کلامی، فقهی و متفرقات در مرکز احیای آثار اسلامی وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در حدود ۶۰ مجلد توسط محققان مرکز احیا در حال انجام است.
همچنین، مجموعه کلامی موسوعه علامه کاشف الغطاء در ۱۴ جلد، دی ماه ۱۳۹۶ منتشر و در اختیار علاقمندان قرار گرفت. و مجموعه متفرقات (تاریخ، سیاسی و ادبی)، در سال آینده انشا الله به چاپ خواهد رسید.
مجموعه آثار فقهی کاشف الغطاء
مرحوم علامه کاشف الغطاء در حوزه نجف تحولات نویی را در فقه ایجاد کردند. او فقیهى بود با حجت و برهان قوى، مجتهدی بود مجدد و نواندیش که همتای او در میان علمای مسلمان کمتر یافت می‌شود. ایشان به دلیل نواندیشی دینی، آوازه بلندی داشت به حدی که از سراسر دنیا برای ایشان نامه و استفتاء می‌آمد که مجموع این‌ها چندین کتاب شده است. گذشته از تبحر علمی شگرف، شناخت گسترده ایشان از زبان عربی و لغت و تسلط بر بلاغت و بیان در رسیدن به جایگاه بلند علمی او را یاری می‌کرد.
اگر کسی مرورى بر آثار و تألیفات فقهى علامه کاشف الغطاء داشته باشد این کلام را با تمام وجود تایید می‌کند و به خوبی در می‌یابد که او فقیهى آشنا به مبانى فقه و فقاهت، مقید به اجتهاد روشمند و منضبط و در عین حال مبتکر، خلاق و برخوردار از حریت و شجاعت در نقد آراى فقهى اساتید و اظهار نظرهاى جدید است. در آثار و تألیفات فقهى او خصوصیات و ویژگىهایى چند وجود دارد؛ ویژگىهایى که هر یک مىتواند امتیازى براى فقیه به شمار آید.
عناوین مجموعه فقهی
۱- المدخل: قراءه فی فقه الشیخ الفقیه محمّد الحسین آل کاشف الغطاء: این کتاب در چهار بخش در باره نظرات فقهی و اصولی کاشف الغطا نوشته شده است. بخش اول: کلیات بحث در هفت فصل: فصل اول تعریف علم فقه و باب های آن، دوم: تاریخچه مرجعیت شیعه امامیه در قرون گذشته، سوم: الاجتهاد عندالشیعه الإمامیّه، چهارم: ولایت فقیه، پنجم: أدلّه بعض القواعد الفقهیّه، ششم: الحکمه والمصلحه، هفتم: الجمع بین الحکم الظاهریّ والواقعیّ، بخش دوم: در باره کاشف الغطا , آثار فقهی ایشان، بخش سوم: ویژگی فقه علامه شیخ محمّد الحسین آل کاشف الغطا، و بخش چهارم: سیری در آراء اصولی و فقهی کاشف الغطا.
۲- بحوث أُصولیّه ج۱: شامل دو رساله از مباحث اصول، مانند: أضواء علی کفایه الأُصول وأضواء علی فرائد الأُصول می‌باشد.
۳- بحوث أُصولیّه ج۲: این کتاب شامل مجموعه ای از رساله ها و تعلیقات اصولی مانند: تنقیحات أصول الفقه فی مباحث الألفاظ، بعض أبحاث قوانین الأُصول، رساله فی الجمع بین الحکم الظاهری والواقعی، حاشیه علی کفایه الاُصول و حاشیه علی الفصول فی علم الاُصول است.
۴- شرح العروه الوثقی / کتاب الطهاره / المبسوط ج۱: مشتمل بر بحث اجتهاد و تقلید، اقسام آب و بخشی از مباحث نجاسات. می‌باشد
۵- شرح العروه الوثقی /کتاب الطهاره / المبسوط ج۲: مشتمل بر بخشی از مباحث نجاسات و مطهرات.
۶- شرح العروه الوثقی/ کتاب الطهاره / المبسوط ج۳: مشتمل بر احکام وضو.
۷- شرح العروه الوثقی / کتاب الطهاره / المبسوط ج۴: مشتمل بر اقسام غسل.
۸- شرح العروه الوثقی / کتاب الطهاره / المبسوط ج۵: مشتمل بر احکام اموات و تیمم.
۹- شرح العروه الوثقی / کتاب الطهاره / الوسیط ج۱: شامل مباحث اجتهاد و تقلید، فصلی در اقسام آب، در نجاسات، در مطهّرات و أحکام اوانی می‌باشد.
۱۰- شرح العروه الوثقی / کتاب الطهاره / الوسیط ج۲: مشتمل بر احکام تخلّی، استنجاء، استبراء، وضو، احکام وضوء جبیره، حکم دائم الحدث، احکام غسل ها و تکفین میت می‌باشد.
۱۱- شرح العروه الوثقی / کتاب الصلاه ج۱: شامل: حقیقت صلات، اعداد فرائض و نوافل، أوقات صلات یومیّه ونوافل آن و قبله است.
۱۲- شرح العروه الوثقی / کتاب الصلاه ج۲: شامل: ستر و ساتر، مکان مصلّی و اذان واقامه می‌باشد.
۱۳- شرح العروه الوثقی / کتاب الصلاه ج۳: شامل: قرائت، رکوع، سجود، تشهد، سلام، قنوت و مبطلات صلات. است
۱۴- تحریر المجلّه ج۱: شامل: یک مقدمه طولانی حاوی ۱۷۴ قاعده فقهی در باب معاملات، کتاب اوّل در بیوع مشتمل بر یک مقدمه و هفت باب، مقدمه در بیان اصطلاحات فقهی بیع و باب اول در بیان مسائل مربوط به عقد بیع و باب دوم در بیان مسائل مربوط به مبیع.
لازم به ذکر است: «مجله الأحکام العدلیه» نخستین کتاب قانون، بر اساس فقه حنفی اهل سنت است که در دولت عثمانى به سال۱۸۶۹ م در همه محاکم مبناى قضاوت قرار می‌گرفت و در دانشکدهها تدریس می‌شد. شرح های مختلفی از سوی علمای اهل سنت بر آن نگاشته شده است، در میان فقهای شیعه کاشف الغطاء اولین فقیهی که به شرح آن تحت عنوان «تحریر المجله» بر اساس فقه اهل بیت اقدام کرده است.
۱۵- تحریر المجلّه ج۲: ادامه کتاب اول (باب سوم در بیان مسائل مربوط به ثمن، باب چهارم در بیان مسائل مربوط به ثمن ومتمن بعد از عقد، باب پنجم در بیان مسائل مربوط به تسلیم وتسلّم، باب ششم در بیان اقسام خیارات و خاتمه – باب هفتم- در أحکام خیارات ) و کتاب دوم در اجاره، کتاب سوم در کفالت، کتاب چهارم در حواله و کتاب پنجم در رهن.
۱۶- تحریر المجلّه ج۳: مشتمل بر کتاب ششم در اماتات، کتاب هفتم در هبه، کتاب هشتم در غصب و اتلاف، کتاب نهم در حجر واکراه وشفعه و کتاب دهم در أنواع شراکت.
۱۷- تحریر المجلّه ج۴و۵: جزء جهار شامل: کتاب یازدهم در وکالت، دوازدهم در صلح وابراء، سیزدهم در اقرار، چهاردهم در دعاوی، پانزدهم در بینات و تحلیف و شانزدهم در قضاء. اما جزء پنجم مشتمل بر مسائل مربوط به نکاح، طلاق، دین، وصیّت و وقف می‌باشد.
۱۸- دائره المعارف العلیا ج۱: تحت عنوان «أسئله وأجوبه فی المسائل الکلامیّه» بر سه قسم است: قسم اوّل: مشتمل بر ۲۲سؤال وجواب در تفسیر بعض آیات و اخبار صادره از معصومین(ع). قسم دوم: مشتمل بر ۴۸سؤال وجواب در مسائل فلسفی وکلامی. قسم سوم: شامل بر ۲۳ سؤال وجواب در مسائل متفرقه.
۱۹- دائره المعارف العلیا ج۲: تحت عنوان « أسئله وأجوبه فی المسائل الفقهیّه » شامل ۶۲۸۰ سؤال وجواب در۲۰ فصل زیر تنظیم شده است: فصل در جتهاد و تقلید، در طهارت، احکام الأموات، صلات، خمس، زکاه، صوم، حج، بیع، مکاسب، رهن، دین، وقف، هبه، نذر، صلح، شرکت، وصایا، نکاح، انفقات، طلاق، مواریث، قضا، شهادات، حدود، دیات و احکام متفرقات فقه.
۲۰- سؤال وجواب فی الفتاوی الفقهیّه: شامل ۴۰۰ سؤال و جواب در باره کتاب طهارت، صلات، صوم، زکاه خمس، کفّارات، جهاد، حجّ و مکاسب به ضمیمه رساله فی القواعد الکلّیّه الفقهیّه شامل ۱۲۶ مورد قواعد.
۲۱- تعلیقات علی العروه الوثقی: شامل: کتاب اجتهاد وتقلید، طهارت، صلات، صوم، زکات، خمس، حجّ، اجاره، مضاربه، شرکت، مزرعه، مساقات، ضمان، نکاح و وصیّت.
۲۲- تعلیقات علی المکاسب: شامل: المکاسب المحرّمه، کتاب البیع، کتاب الخیارات و رساله فی قاعده من ملک.
۲۳- تعلیقات علی سفینه النجاه و ریاض المسائل والروضه البهیّه: تعلیقه بر سفینه النجاه در چهار جلد با عناوین ذیل تدوین و تألیف شده است:
یک مقدمه و چهار مقصد: مقصد نخست در عبادات، مقصد دوم مشتمل است بر کتب امر به معروف و نهى از منکر، احیاى موات، قصاص و دیات و. .. مقصد سوم عقود و مقصد چهارم ایقاعات و خاتمه در بحث جهاد می‌باشد. ریاض المسائل: این تعلیقه شامل حواشی کتاب الطهاره تا الرکن الثالث فی الطهاره الترابیّه می‌باشد و برای بقیه تعلیقه ای نوشته نشده است.
و تعلیقه مختصری بر کتاب شرح لمعه شهید ثانی.
۲۴- تعلیقات علی تبصره المتعلّمین: شامل: کتاب اجتهاد وتقلید، طهارت، صلات، صوم، زکات، خمس، حجّ، جهاد، متاجر، اجاره و ودیعه وتوابع آنها، دیون، هبه، نکاح، طلاق، عتق، ایمان، میراث، قضاء، شهادات، حدود، قصاص و دیات می‌باشد.
۲۵- وجیزه الأحکام و الوجیزه فی أحکام الاجتهاد والتقلید والطهاره: اولی مشتمل بر شش جزء است، جزء اول: در عبادات، جزءدوم: مسائل حلال و حرام، جزء سوم: درعقود معاوضات و مجّانیّات، جزء چهارم: در اموال، میراث، نذر، یمین، عتق و کفّارات، جزء پنجم: در نکاح وتوابع آن، جزء ششم: در عقوبات و جزاءات از حدود و قصاص و دیات.
دومی: مشتمل بر کتاب اجتهاد وتقلید، و بخشی از کتاب طهارت است.
۲۶- بحوث فقهیه (آثار فارسی): مشتمل بر یک کتاب و شش رساله: کتاب زاد المقلّدین(رساله عملیه بصورت سؤال و جواب) در دو جزء: حزء اول: شامل بحث طهارت تا آخر زکات و خمس، جزء دوم: شامل کتاب معاملات و تجارات، ارث، مطاعم و مشارب، صید و ذباحه، نکاح و طلاق، رساله در مناسک حجّ، المسائل القندهاریّه شامل هشت سؤال و جواب فقهی و کلامی، رساله فوائد جلیله شامل سه سؤال و جواب، حاشیه بر منهج الرشاد و مجمع الرسائل شامل احکام اجتهاد و تقلید تا پایان احکام خمس، حاشیه بر عین الحیاه، رساله ای در ا مر بمعروف ونهی عن منکر.
۲۷- الفهارس: شامل فهرست آیات کریمه، احادیث شریفه، اسماء معصومین، کتاب‌ها در متن، اعلام، فهرست اماکن و بقاع متبرکه، ادیان، جماعات و قبائل، اشعار، مصادر تحقیق و فهرست موضوعات می‌باشد.
