شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
زمانی‌که حضرت امیر (علیه‌السلام) به حکومت رسیدند، این امتیازات را از زرسالارانِ قدرت‌طلب پس‌گرفته و تمام استاندارانِ بنی‌امیه را عزل کردند؛ و این به‌معنای حذف این جریان از قدرت بود؛ و در گام بعدی، تمام آن‌چه به‌ناحق از بیت‌المال گرفته بودند را از آن‌ها پس‌گرفته و در این راه کوتاه نیامدند.
به گزارش شبکه اجتهاد، یازدهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی گروه فقه بین‌الملل و گروه منطق فقهی ـ حقوقی مواجهه با مخالفان موسسه فتوح اندیشه، با موضوع «مدیریت مخالفان در سیره حکومتی نبوی و علوی» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر جواد سلیمانی در قالب «حضوری ـ وبیناری» برگزار گردید.
حجت‌الاسلام دکتر جواد سلیمانی، استاد دانشگاه، و عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره)، در این نشست به به دسته‌بندی مخالفان و همچنین تقسیم‌بندی سه‌گانۀ ادوار و تبیین دشمن‌شناسی در هر دوره و شیوۀ برخورد با آن‌ها پرداخت.
او برخورد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با کفار را برخوردی «برائتی» یا «حذفی» و در مقابل، برخورد با منافقان را، برخوردی «کنترلی» می‌داند.
سلیمانی در بررسی ادوار صدر اسلام و تطبیق آن با زمان حاضر، به سه عصر «عصر کفر عریان و مبارزه با کفار»، «عصر تنزیل: عصر حضور پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در صدر اسلام و حضور امام خمینی(ره) در اوایل انقلاب» و «عصر تأویل: دوره بعد از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و در عصر کنونی، دورۀ بعد از امام خمینی(ره)» اشاره کرد.
در ادامۀ نشست، سلیمانی، مخاطبینِ حکومت حضرت امیر (علیه‌السلام) را به هشت دسته، تقسیم‌بندی کرده و آن‌ها را این‌گونه تبیین نمود:
جریان معارضان اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، اولین دستۀ کلّی در این تقسیم‌بندی می‌باشند که خودِ این مورد، به چهار دسته، قابل‌تقسیم می‌باشد:
اولین دسته از معارضان، «زرسالاران» هستند که در تبیین این‌ها می‌توان چنین گفت:
«خطرناک‌ترین دشمنان حکومت می‌باشند»؛
«در زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به دنبال براندازی بوده و بعد از آن‌زمان، به دنبال نفوذ و استحاله از درون بودند»؛
«کفرِ این جریان، تا فتح مکه آشکار بود»؛
«گروهی از اصحاب در تقابل با این جریان، قائل به تقابل بودند»؛
«گروهی از اصحاب، قائل به تعامل بودند»؛
«سایر اصحاب معتقد بودند که هزینۀ چالش، بیشتر از سازش است»؛
«اهل‌بیت (علیهم‌السلام) معتقد بودند هزینۀ سازش، بیشتر از چالش است».
صدارت‌طلبانِ فتنه‌گر و بیعت‌شکن:
با توجه به گذشتۀ خود، از حکومت، سهم‌خواهی می‌کنند؛ مانند طلحه و زبیر، که در جنگ جمل، در رأس بودند، ولی در پشت‌صحنه، جزء جریان زرسالار می‌باشند.
خواص تجدیدنظرطلب:
نسخۀ امروزیِ آن، کسانی هستند که قائل به تجدیدنظرطلبی در برخی از آموزه‌ها و مؤلفه‌های انقلاب هستند؛ مثلاً در مسئلۀ تغییر نظام ولایت‌فقیه به نظام ریاستی؛
این گروه، بیش‌ترین ضربه را در بُعد باورها زده است؛ بدین‌صورت که باورهای غلط را ترویج می‌کنند و قداست ولایت را می‌شکنند و حتی تمایزی بین خلیفۀ اول و حضرت علی (علیه‌السلام) قائل نمی‌باشند و هردو را از اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌دانستند تا اینکه حضرت امیر (علیه‌السلام) را با معاویه برابر کردند؛
ویژگی‌های این گروه: «زبانی چرب و نرم دارند»، «قداست‌زدایی از ولایت می‌کنند» و «اهل مصلحت‌اندیشی هستند و به هرآن‌چه خودشان مصلحت بدانند عمل می‌کنند».
متحجّرِ آشوب‌طلب:
این گروه درواقع، انقلابی‌نما هستند؛ که آرمان‌های پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را درست نمی‌شناختند و برنامه‌ای برای رسیدن به آن نداشتند. تا زمانی‌که این افراد در نزاع گفتمانی بودند، حضرت (علیه‌السلام) با آن‌ها گفت‌وگو می‌کردند ولی وقتی شمشیر کشیدند، با آن‌ها مقابله‌به‌مثل شد؛
ویژگی بارزِ این گروه این بود که جلوتر از «ولی» حرکت می‌کردند و شاید بتوان بعضی از جریان‌های عدالت‌خواهیِ عصر کنونی را نیز مشابه آن‌ها دانست؛ زیرا ولایت را مانع تحقّق عدالت می‌دانند.
جریان پیروان اهل‌بیت (علیه‌السلام) به‌عنوان دومین دستۀ کلّی در این تقسیم‌بندی، شامل کسانی می‌شود که امامت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) را قبول داشتند ولی آن‌ها به دو دستۀ «بی‌بصیرت» و «با بصیرت» تقسیم می‌شوند؛
جریان اعتزال نیز به دو دستۀ «قدرت‌طلب» و «عافیت‌طلب» تقسیم می‌شود و ویژگی مشترک هر دو گروه «عافیت‌طلبی» و «توصیه به کناره‌گیری» می‌باشد و در واقع، قائل به این هستند که نباید با فتنه‌گران برخوردی صورت بگیرد.
در بخش پایانی نشست، حجت‌الاسلام سلیمانی، به این نکته توجه دادند که قائلینِ به هزینه‌دار بودنِ برخورد با زرسالارانِ قدرت‌طلب، در جریانِ سقیفه، چند امتیاز به این‌ها دادند که ازجملۀ آن‌ها:
امتیازِ اقتصادی؛ مانند «مالیات‌هایی که ابوسفیان جمع‌آوری کرده بود، به خودش بخشیدند»؛
امتیاز سیاسی؛ مانند اینکه «تعداد زیادی از این افراد را به‌عنوان استاندار و کارگزار به‌کار گرفتند و در زمان عثمان، تمام استانداری‌ها به این جریان واگذار شد».
اما زمانی‌که حضرت امیر (علیه‌السلام) به حکومت رسیدند، این امتیازات را از زرسالارانِ قدرت‌طلب پس‌گرفته و تمام استاندارانِ بنی‌امیه را عزل کردند؛ و این به‌معنای حذف این جریان از قدرت بود؛ و در گام بعدی، تمام آن‌چه به‌ناحق از بیت‌المال گرفته بودند را از آن‌ها پس‌گرفته و در این راه کوتاه نیامدند.
در انتهای جلسه، سؤالاتی توسط اساتید و پژوهشگران حاضر در نشست مطرح گردید که به برخی از پرسش‌ها توسط حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر جواد سلیمانی، پاسخ مقتضی داده شد.
