شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
استاد خسروپناه معتقد است فقیه باید موضوع شناسی کند ولو از کارشناسان و متخصصان کمک بگیرد. به نظر او موضوع جمعیت برای خیلی از فقها روشن نیست؛ این درحالی است که در آینده نزدیکی با مسئله بحران جمعیت مواجه خواهیم شد که در آن زمان جمعیت پیر و فرسوده و بازنشسته می‌شود.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه عضو هیات علمی گروه فلسفه پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه در گفت و گو با اندیشکده حکمرانی دینی در رابطه با موضوع جمعیت به ریشه بحران جمعیت اشاره کرد و تاکید نمود که چالش اساسی در این بحران، مسئله حکمرانی جمعیت است. همچنین فقدان فقه حکمرانی مسئله‌‌ای است که باید با همت حوزه علمیه برطرف گردد. مشروح این گفتگو در ادامه تقدیم می‌گردد.
خسروپناه تصریح کرد: چالش اساسی موضوع جمعیت، نه فرهنگی است و نه اقتصادی، بلکه حکمرانی است. ما در موضوع حکمرانی جمعیت ضعیف هستیم و اینکه مقام معظم رهبری در راستای افزایش جمعیت توصیه می‌کنند، تازه آغاز راه می‌باشد و داستان با این توصیه‌ها تمام نمی‌شود.
وی افزود: برای مثال به عقیده کارشناسان انقلابی، با وجود ضعفی که در موضوع حکمرانی غذایی داریم و با وضعیت تغذیه که جهاد کشاورزی دنبال می‌کند ما فقط می‌توانیم ۵۰ تا ۶۰ میلیون جمعیت را تامین کنیم. اگر وضعیت امنیت غذایی کشور اصلاح نشود و موضوعات مختلف کشاورزی و دام و طیور ساماندهی پیدا نکند، در آینده با بحران مواجه خواهیم شد؛ اما اگر حکمرانی امنیت غذایی شکل بگیرد و اصلاحاتی در سیاست گذاری و تنظیم گری و خدمات عمومی صورت پذیرد، این ظرفیت در ایران وجود دارد که حتی تا ۲۰۰ میلیون جمعیت را نیز تامین کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: این که چالش جمعیت را به عامل فرهنگی یا اقتصادی منحصر کنیم غلط انداز است؛ زیرا ممکن است عده‌ای بگویند مشکل فرهنگی است و جو‌‌آن‌ها علاقه‌ای به ازدواج و تعدد فرزند ندارند؛ یا مثلاً عده‌ای بگویند که شغل و کار مناسب وجود ندارد؛ اما در اصل ریشه‌ی این دو عامل یعنی فرهنگی و اقتصادی، موضوع حکمرانی است؛ یعنی ما حکمرانی جمعیت نداریم.
وی اضافه کرد: حکمرانی عبارت است از سیاست گذاری، تنظیم‌گری و خدمات عمومی؛ ما این سه حوزه را نداریم. حتی در مسئله اشتغال که عده‌ای آن را در بحث جمعیت به عنوان عامل مهم مطرح می‌کنند مثلاً اگر فردی مجموعه‌ای تولیدی راه اندازی کرد و قصد جذب کارگر را داشت، قانون کار مشخص می‌کند که چه میزان حقوق باید به کارگر پرداخت شود و اگر کارفرما مدعی شود که با وضع تولید فعلی نمی‌تواند این حقوق را پرداخت کند قانون به او می‌گوید که کارگر و کارمند نگیر؛ این یعنی تولیدی را تعطیل کن!
استاد خسروپناه اظهار داشت: این در در حالی است که در کشور آلمان اگر کارخ‌‌آن‌های میزان حقوق تعیین شده توسط دولت را نتواند پرداخت کند، در این صورت دولت اجازه شروع کار را می‌دهد و مابقی مبلغ حقوق کارگر را خود پرداخت می‌کند؛ به این دلیل که هم کارفرما تولید کار داشته باشد و هم کارگر منبع درآمد؛ اما نتیجه قانون کار در ایران تعطیل کردن کارخانه و تعطیلی اشتغال و بیکاری بیشتر است. این مثال‌ها نشان دهنده‌ی نداشتن حکمرانی در کشور ماست؛ بنابراین به نظر بنده بحث جمعیت باید با نگاه حکمرانی حل شود.
خسروپناه سپس بیان کرد: نکته بعدی این است که ما در حوزه، فقه حکمرانی جمعیت را نداریم؛ حوزه علمیه باید پشتیبانی فقهی و حِکمی نظام را تامین کند. وقتی اسلام این میزان به جمعیت و نیروی انسانی و قوام خانواده تاکید دارد، پس این یک مقوله جدی‌ست و فقها نمی‌توانند به این مسئله توجه نداشته باشند.
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان اظهارداشت: فقیه باید موضوع شناسی کند ولو از کارشناسان و متخصصان کمک بگیرد. به نظر بنده موضوع جمعیت برای خیلی از فقها روشن نیست؛ این درحالی است که در آینده نزدیکی با مسئله بحران جمعیت مواجه خواهیم شد که در آن زمان جمعیت پیر و فرسوده و بازنشسته می‌شود؛ البته ستاد ملی جمعیت راه اندازی شده است؛ اما به نظر بنده به مسئله‌ی جمعیت نگاه حکمرانی نشده است و حوزه با توجه به مسئولیتی که در تبیین و ترویج حکمت و فقاهت دارد باید به این مقوله نیز بپردازد.
