موضوع شناسی فقهی بورس و سهام عدالت

عرضه اولیه باعث رشد و توسعه شرکت‌های تازه تأسیس می‌شود ولی در عرصه ثانویه سهم شخص دیگری خریداری می‌شود و خریدار جایگزین او می‌شود؛ چه در بازار اولیه و چه در بازار ثانویه خرید کنیم یک فعالیت اقتصادی انجام می‌شود و هر دو مورد بدون اشکال است.

به گزارش شبکه اجتهاد، نشست موضوع شناسی فقهی بورس و سهام عدالت با حضور دکتر حسین فهیمی مدیر عامل شرکت سپرده گذاری اوراق بهادار، حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان عضو شورای فقهی بانک مرکزی  و رئیس گروه اقتصاد موسسه موضوع شناسی احکام به همت این موسسه در سالن جلسات انجمن‌ها‌‌‌ی علمی حوزه در قم برگزار شد.

در ابتدای این جلسه دکتر فهیمی به تاریخچه سهام عدالت و به ابعاد حقوقی و اجرایی طرح ملی آزادسازی سهام عدالت اشاره کرد و گفت: منظور از سهام عدالت، فروش تسهیلات بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین، به اقشار پایین درآمدی جامعه است. به زبان دیگر، می‌توان آن را نوعی یارانه، تلقی کرد. این طرح در جهت بهبود رفاه و حمایت از اقشار کم‌درآمد جامعه و فقرا، هم‌زمان با دولت نهم و با هدف گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار گردید.

مدیر عامل شرکت سپرده‌گذاری اوراق بهادار بیان کرد: توزیع متعادل ثروت ملی و گسترش مالکیت در سطح عموم به‌منظور تأمین عدالت اجتماعی، متکی به خود کردن خانواده‌های نیازمند و کاهش وابستگی آنها به کمک‌های دولت از طریق نهادهای حمایتی، ایجاد درآمد دراز مدت برای خانواده‌های کم درآمد و تشویق به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری منجر به بهبود درآمد خانواده‌ها ازجمله اهداف اصلی این طرح هستند.

وی همچنین کاهش اندازه بخش دولتی و افزایش سهم بخش خصوصی و تعاونی در اقتصاد کشور از طریق واگذاری سهام شرکت‌های دولتی، افزایش سطح عمومی اشتغال و کاستن از بار مسئولیت و مدیریت دولت در تصدی فعالیت‌های اقتصادی و کارآمد کردن دولت در عرضه وظایف حکومتی را از دیگر اهداف طرح سهام عدالت عنوان کرد.

فهیمی افزود: آزادسازی سهام عدالت بزرگ‌ترین فرصت برای گسترش ضریب نفوذ بازار سرمایه میان آحاد جامعه ایران است. به این ترتیب عملاً بیش از ۶۰ درصد جمعیت ایران طعم سهامداری را چشیده و با سازکارهای بازار سرمایه آشنا خواهند شد. در این میان رسالت مهم اهالی بازار سرمایه اطلاع‌رسانی درست و دقیق و ارائه راهکارها و افزایش سود مالی و آگاهی توده مردم نسبت به این ثروت است که در اختیار آنان قرار گرفته است.

سه دیدگاه رایج بین فقها و حقوقدانان درباره سهام

در ادامه نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین موسویان توضیحاتی درباره سهام عدالت و واگذاری این سهام‌ها بیان کرد. وی با بیان سه دیدگاه رایج بین فقها و حقوقدانان درباره سهام گفت: بعد از سرمایه‌گذاری مستقیم سهامداری بهترین نوع سرمایه‌گذاری است.

رئیس گروه اقتصاد موسسه موضوع شناسی احکام گفت: اگر شخصی اقدام به خرید سهام می‌کند پول خود را در عرصه اشتغال، تولید و رفاه جامعه هزینه کرده است.

وی در پاسخ به سؤالی درباره تفاوت عرضه اولیه و عرضه ثانویه گفت: عرضه اولیه باعث رشد و توسعه شرکت‌های تازه تأسیس می‌شود ولی در عرصه ثانویه سهم شخص دیگری خریداری می‌شود و خریدار جایگزین او می‌شود؛ چه در بازار اولیه و چه در بازار ثانویه خرید کنیم یک فعالیت اقتصادی انجام می‌شود و هر دو مورد بدون اشکال است.

وی بیان کرد: مراجع تقلید درباره استفاده از سود سهام دو ضابطه را مطرح کرده‌اند، یکی اینکه آن شرکت سهامی تولید کننده کالای حرام نباشد و دوم اینکه آن شرکت بانک ربوی نباشد.

در ادامه، حجت‌الاسلام و المسلمین موسوی و دکتر فهیمی به سؤالات مطرح شده از سوی حاضران در نشست پاسخ دادند.

بنابر گزارش حوزه، در پایان مقرر شد برخی از سؤالات مطرح شده مانند «هبه یا بیع بودن سهام عدالت» به صورت کتبی آماده شده و در جلسه شورای فقهی بورس مطرح شود.