نتایج نظرسنجی۲۰۲۲ دربارهٔ میزان دینداری در شهروندان کشورهای عرب زبان جهان اسلام

شبکه اجتهاد: بر اساس نتایج نظرسنجی ۲۰۲۲ و مقایسه آن با نتایج سال۲۰۱۹، کشورهای تونس، لیبی، مراکش، سودان، مصر، اردن و فلسطین اشغالی شاهد کاهش چشمگیر تعداد افرادی هستند که در دوره‌های قبل خود را غیرمذهبی معرفی کرده‌اند و بنابراین میزان دینداری در این مناطق بویژه تونس رشد داشته است.(در همهٔ گروه‌های سنی)

همچنین نتایج این نظرسنجی نشان داد که جوانان زیر ۳۰ سال تونسی شاهد بیشترین کاهش در اعلام غیرمذهبی بودن خود را ثبت کرده‌اند. بر اساس این گزارش جوانان تونسی متدین‌تر شده‌اند.

مراکش و مصر در جایگاه بعد در کاهش در تعداد جوانانی بودند که خود را غیر مذهبی توصیف می‌کردند. در نتیجه نرخ رشد دینداری در مراکش و مصر افزایش یافته است.

نتایج نظر سنجی در لبنان و عراق نتیجهٔ معکوس داشت، زیرا تعداد جوانانی که خود را غیر مذهبی معرفی‌ می‌کنند در مقایسه با کشورهای دیگر به‌شدت افزایش یافته است. در نتیجه کاهش دینداری در لبنان و عراق گزارش شده است.

نتایج اهتمام به نماز صبح و تلاوت روزانهٔ قرآن حاکی از رشد دینداری در جوانان این کشورهاست. جوانان اردن، عراق و تونس پیشتاز در تلاوت روزانه قرآن هستند. همچنین فلسطین، سودان، اردن و عراق بیشترین میزان توجه به نماز صبح را ثبت کرده‌اند.

سوال مهم: هر چند بصورت مستقیم رابطه بین فراز و فرود نسخه‌های اسلام سیاسی و میزان دین داری در این نظرسنجی پایش نشده؛ ولی آیا فراز و فرود چهار سال اخیر نسخه‌های اسلام سیاسی در کشورهای تونس، مصر، لبنان و عراق نقشی در تقویت یا تضعیف دینداری داشته است یا خیر؟

با بررسی آماری میزان تلاوت قرآن و اقامه نماز صبح در شهروندان این کشورها متوجه‌ می‌شویم که تحولات اسلام سیاسی بازیگر اصلی در تضعیف و تقویت دینداری در این کشورها نیست و عوامل مهم دیگری در کنار پارامترهای فوق در میزان دینداری در این جوامع نقش آفرین جدی هستند.

پانوشت: مرکز رصد فرهنگی کشور(https://ircud.ir) متولی انتشار چنین نظرسنجی‌هایی در ایران اسلامی است؛ لکن خلاء انتشار سالیانه و مستمر چنین نظرسنجی‌هایی با شاخصه‌های فوق در بین جامعه آماری ایران اسلامی احساس‌ می‌شود.

عدم درج آمارهای مسلمانان ایرانی در بین نظرسنجی‌های تطبیقی مسلمانان جهان اسلام ملموس است. غیبت ثبت آمارهای میزان دینداری مسلمانان ایرانی در بین نظرسنجی‌های فرهنگی مسلمانان جهان اسلام غیر قابل دفاع است.

امیدواریم بخش بین‌الملل مرکز رصد فرهنگی ایران و همچنین مرکز تدوین گزارش‌های سالیانه ارزش‌های و گرایش‌های ایرانیان، همگام و با مشارکت مراکز نظرسنجی‌های معتبر جهان اسلام، چنین شاخصه‌هایی را در کنار سایر گزارشات آماری، در دستور کار خود قرار دهد./ مسلمنا

الموقع الرسمی البارومیتر العربی: https://www.arabbarometer.org/ar/