شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
ویروس کووید ۱۹ با حرارت ۷۰،۸۰ درجه از بین می‌رود؛ اما مشکل در ظروف غذاهایی نذری است. فکر می‌کنیم نذورات را می‌توان به شکل مرکزی توزیع کرد، اگر یک آشپزخانه متمرکزی امکان‌پذیر باشد، شاید بشود با خطر کمتری این کار را انجام داد؛ یا بهتر این است که عده زیادی از مردم که به‌خاطر فشار اقتصادی، در تنگنا هستند، هیئت‌ها بین این افراد نذورات و مواد غذایی را تقسیم کنند.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، هیئت اندیشه‌ورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه علمیه خراسان، در آستانه ماه محرم و ایام عزاداری سیدالشهداء علیه‌السلام، با توجه به شیوع گسترده بیماری کرونا و شرائط خاصی که به وجود آمده، جهت روشن شدن ابعاد این بیماری و وضعیت آن در کشور و چگونگی برگزاری مراسم عزاداری در این شرائط، گفتگویی با دکتر رضا ملک‌زاده معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی انجام داده است که مشروح بدین ترتیب است:
جنابعالی وضعیت بیماری کرونا را پس از حدود ۶ ماه در کشور و همچنین برخورد مردم و تعامل آن‌ها با وزارت بهداشت و رعایت دستورات بهداشتی را در این مدت چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ملک‌زاده: به‌طور کلی وضع کرونا در کشور و جهان اصلاً مناسب نیست. اطلاع دارید که طی ماه‌های اخیر وضع ابتلا به ویروس کووید ۱۹ بدتر شده است، دلیل اصلی آن به‌خاطر شرایط فرهنگی مردم و اجتماعات و محافل خانوادگی، عروسی و عزا بوده است. مجموعه رفتار مردم خیلی منطبق نبوده و با نیازهایی که ما برای پیشگیری از این بیماری داشتیم، به‌طور متوسط کشوری کمتر از ۵۰ درصد مردم رعایت کرده‌اند و همین امر باعث شده که این بیماری ادامه پیدا کند.
در برخی از کشورها واقعاً تعداد تلفات کم است، برای مثال در نیوزلند و حتی ویتنام که جمعیتی برابر جمعیت کشور ما دارند، به ازای هر میلیون نفر۴،۵ نفر فوت کرده‌اند اما در کشور ما بیشتر از ۲۱۷ نفر به ازای یک میلیون نفر فوت کرده‌اند، لذا ما خیلی رعایت نکرده‌ایم، حتی آمریکا و حتی برزیل هم حدود ۵۰ درصد رعایت کرده‌اند.
به‌طور کلی کنترل این ویروس مشکل است، هنوز واکسن و دارویی ندارد و تنها راه پیشگیری، رعایت دستورات و الزاماتی چون زدن ماسک، شستشوی دست‌ها و رعایت فاصله اجتماعی است. قبلاً گفته می‌شد فاصله اجتماعی ۲ متر، الآن می‌گویند ۲ متر کم هست و باید بیشتر باشد.
به نظر حضرتعالی برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم به شیوه متعارف سال‌های گذشته چه عواقبی می‌تواند در پی داشته باشد؟
ملک‌زاده: می‌تواند عواقب بسیار شدیدی داشته باشد، مجدداً تعداد مرگ‌ومیر زیاد شود، با برگزاری کنکور و سپس بازگشایی مدارس و بالخصوص در فصل پاییز که آنفولانزا هم اضافه می‌شود، می‌تواند مرگ‌ومیر خیلی بالایی داشته باشد که نظام درمان نتواند جوابگوی آن باشد، بنابراین پیشنهادی که برای مراسم عزاداری داریم و بتوانیم به بهترین نحو امکان‌پذیر انجام دهیم: از هر نوع تجمعی پرهیز کنیم؛ مراسم عزاداری را از طریق صداوسیما و شبکه‌های اجتماعی پیگیری کنیم. حتی مراقب باشیم که تجمعات ۱۰نفره هم بی‌خطر نیستند.
در فضای مجازی زیاد دیده می‌شود و از لسان عامه مردم به گوش می‌خورد که اگر واقعاً این تجمعات و اجتماعات ضرر و آسیب دارد، چطور در سایر تجمعات مثل بازار و مسافرت‌ها و… دولت سختگیری مثل روزهای اول ندارد اما نسبت به عزاداری حساسیت است؟
ملک‌زاده: اولاً همان‌ها نیز باید سختگیری شود، علت تلفات بالا یکی همین است، اما برخی از فعالیت‌ها جاری و به زندگی و اقتصاد مردم گره‌خورده است، نمی‌شود همه را بیکار کرد یا همه مسافرت‌ها را لغو کرد.
دلیلی که در اکثر شهرها وضعیت قرمز است، همین است، یک سری از ضروریات است که نمی‌توان از آن گذشت، اما اگر عزاداری که امر مستحبی است، اضافه شود، یک‌باره عدد ابتلاء بالا می‌رود. حج که امر واجب بود، به شکل محدود برگزار شد.
مقام معظم رهبری تأکید داشتند که در ستاد ملی کرونا افرادی حضور داشته باشند که دغدغه دینی و فرهنگی داشته باشند، آیا این کار انجام شده و در ستاد ملی این اشخاص وجود دارند یا خیر؟
ملک‌زاده: این بحث‌ها در ستاد ملی شده است. عشق به امام حسین (ع) در فرهنگ و اعماق همه ما شیعیان است، چیزی است که انسان‌ها را از خود بی‌خود می‌کند. در این شرایط مقام معظم رهبری و هم آیت‌الله سیستانی فتوا دادند؛ و یک نوع حرمت نسبت به مرگ افراد در آن دیده شده است؛ اما بحث اصلی این است در بعضی از جاها نمی‌شود رعایت کرد؛ مثلاً در برخی سینه‌زنی‌ها طبیعت عزاداری این‌گونه است و رعایت اصول بهداشتی و پیشگیری تا حدودی غیرممکن است.
اگر شرایطی فراهم شود که مجالس روضه با حداقل جمعیت و با رعایت فاصله با زدن ماسک و دو متر فاصله باشد، یک مجلس روضه ۱۰ نفره یا بیست‌نفره با رعایت همه پروتکل‌ها برگزار شود، به نظر شما مضر است و آسیب دارد یا خیر؟
ملک‌زاده: در این حالت مجالس عزاداری آن زیبایی و شکوه را ندارد. ثانیاً می‌شود در صداوسیما انجام داد. به نظر من همه چیزهایی که می‌فرمایید، اگر ده نفر جمع شوند، دو یا سه نفر از آن‌ها بدون علامت کووید دارند، آن‌ها به کسی دیگر منتقل کنند و آن‌ها به خانواده منتقل کنند، بسیار خطرناک می‌شود.
یکی از مشکلات جدی افرادی هستند که کووید گرفته‌اند و علامت ندارند، این‌ها بیشتر از افراد دیگر که علامت دارند و مریض هستند، کووید را منتقل می‌کنند و این یکی از دلائلی هست که دنیا هم نتوانسته تا حالا کنترل کنند چون همه رفتند سراغ مریض‌ها در حالی که ۴۰ درصد افرادی که کووید می‌گیرند و علامتی ندارند، بیماری را منتقل می‌کنند.
اخیراً شنیده شده که سازمان بهداشت جهانی اطلاعیه داده است که این ویروس در غذاهای پخته شده قابل انتقال نیست و از بین می‌رود، اولاً این را تایید می‌کند؟ و ثانیاً نظر حضرتعالی نسبت به پخش نذورات چیست؟
ملک‌زاده: کاملاً درست است، ویروس کووید ۱۹ با حرارت ۷۰،۸۰ درجه از بین می‌رود؛ اما مشکل در ظروف غذاهایی نذری است. ما فکر می‌کنیم نذورات را می‌توان به شکل مرکزی توزیع کرد، اگر یک آشپزخانه متمرکزی امکان‌پذیر باشد، شاید بشود با خطر کمتری این کار را انجام داد؛ یا بهتر این است که عده زیادی از مردم که به‌خاطر فشار اقتصادی، در تنگنا هستند، هیئت‌ها بین این افراد نذورات و مواد غذایی را تقسیم کنند.
از ابتدای شروع این بیماری، علماء و حوزه‌های علمیه تقریباً تعامل مثبت و همگامی با وزارت بهداشت داشتند، شما با توجه به رسیدن محرم، چه پیشنهادی برای جامعه روحانیت و علماء دارید؟
ملک‌زاده: من به‌عنوان یک نفر که در جریان مسائل بودم، می‌خواهم سپاسگذاری کنم از علماء از مقام معظم رهبری و همه علمای اسلام و هم مسئولین مذهبی، در همه برنامه‌ها نهایت کمک و همکاری کردند، با تعطیلی برخی از مناسک مستحب، نشان می‌دهد که حمایت‌های اصلی به عمل آمده است، ان‌شاء‌الله در این موضوع نیز علما، وعاظ و همه کسانی که درگیر هیئت‌های عزاداری هستند، همان‌طور که تاکنون حامی جامعه سلامت بودند، تمام مسائل و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند.
