شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
آیت‌الله خامنه‌ای معتقدند «اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیّاً وَلیُّ اللهِ» به عنوان شعار تشیّع خوب و مهم است ولی جزء اذان و اقامه نیست و باید به قصد قربت مطلقه گفته شود.
به گزارش شبکه اجتهاد، شهادت به ولایت و امامت حضرت امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه‌السلام) در اذان و اقامه نماز، در زبان فقهای گران‌قدر به شهادت ثالثه مشهور است و پس از اقرار به یگانگی خداوند متعال و رسالت نبی مکرم اسلام با عبارات مختلفی همچون «أشهَدُ أَنّ عَلیاً ولی الله»، «أشهَدُ أَنّ عَلیاً اَمیرالمؤمنین حقاً» و «أشهَدُ أَنّ عَلیاً حُجَّهُ الله» صورت می‌گیرد.
جدای از اینکه پیشینه اقرار به شهادت ثالثه در اذان و اقامه نماز خود موضوعی تاریخی بوده که در برخی از کتب تاریخی منعکس شده است، نزد فقهای عظام بحثی فقهی به شمار می‌‌آمده، از این رو احکام آن در کتب فقهی این بزرگان آمده است. بزرگان تشیع براین باورند که شهادت ثالثه در اصلِ تشریع اذان نبوده است، اما به لحاظ حکم فقهی آن اختلاف نظر وجود دارد.
برخی گفتنِ آن را جایز ندانسته‌‌اند، همانند شیخ صدوق و شیخ طوسی در برخی از کتب خود؛ برخی گفتن آن را بدون قصد جزئیت جایز میدانند، همانند بسیاری از فقهای معاصر؛ در برخی از موارد نیز امری مطلوب خوانده‌‌اند و گفتن آن را به قصد استحباب مطلق جایز میدانند، بلکه آن را در مواردی و با وجود شرایطی از آن جهت که از شعائر ایمان و نماد تشیع است، واجب میدانند. تعدادی نیز مدعی آن هستند که شهادت ثالثه از اجزاء مستحب اذان و اقامه است، همانند مرحوم مجلسی در کتاب بحار الانوار.
نظر مراجع تقلید معاصر بدین شرح است:
حضرت امام خمینی (ره): «اَشْهَدُ انَّ عَلِیاً وَلِی اللّٰهِ» جزء اذان و اقامه نیست ولى خوب است بعد از «اَشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّٰهِ» به قصد قربت گفته شود.
آیت‌الله خامنه‌ای: «اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیّاً وَلیُّ اللهِ» به عنوان شعار تشیّع خوب و مهم است ولی جزء اذان و اقامه نیست و باید به قصد قربت مطلقه گفته شود.
آیت‌الله سیستانی: «أَشْهَدُ أنَّ عَلِیاً وَلى الله» جزء اذان و اقامه نیست، ولى خوب است بعد از «أَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله» به قصد قربت گفته شود.
آیت‌الله مکارم شیرازی: «اَشْهَدُ أَنَّ عَلِیاً وَلِىُّ اللّٰهِ» (یعنى گواهى مى‌دهم که على ولىّ خدا بر همه‌ی خلق است) جزء اذان و اقامه نیست، ولى خوب است بعد از «اَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّٰهِ» به قصد تبرّک گفته شود، لکن به صورتى که معلوم شود جزء آن نیست.
آیت‌الله شبیری زنجانی: سزاوار است پس از «أشهد أنّ محمداً رسول الله» به قصد تبرّک و تیمّن، شهادت به ولایت و امامت بلافصل حضرت امیرالمؤمنین و سایر معصومین (علیهم السلام) به نحوى که جزو اذان و اقامه محسوب نگردد، ذکر شود. و بى‌تردید اگر در شرایطى ترک این شهادت موجب تضعیف ولایت و تشیع گردد، ذکر آن لازم است.
آیت‌الله وحید خراسانی: «اشهد انّ علیا ولیّ اللّه» جزء اذان و اقامه نیست، ولى چون ولایت آن حضرت مکمّل دین است، شهادت به آن در هر حال و از جمله بعد از «اشهد انّ محمّدا رسول اللّه» از أفضل قربات است.
آیت‌الله سبحانی: «اَشْهَدُ انَّ عَلِیاً وَلِی اللّٰهِ» جزو اذان و اقامه نیست ولى خوب است بعد از أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ ، به قصد قربت مطلقه و زینت اذان و اقامه گفته شود.
مرحوم آیت‌الله خوئی: «اَشْهَدُ انَّ عَلِیاً وَلِی اللّٰهِ» جزء اذان و اقامه نیست، ولى خوب است بعد از “أشهد أن محمداً رسول الله” به قصد قربت گفته شود.
مرحوم آیت‌الله بهجت: بعید نیست مستحب بودن اقرار به ولایت امیر المؤمنین على بن ابى طالب – علیه السّلام – در اذان، در صورتى که به نیت مطلوب بودن گفته شود.
مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی: جزو اذان و اقامه نیست ولى خوب است بعد از اشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللّٰهِ به قصد قربت گفته شود.
مرحوم آیت‌الله میرزا جواد تبریزی: شهادت بر ولایت على علیه السلام و اولاد طاهرینش جزء اذان و اقامه نیست، لکن شعار شیعه شده است، در اذانى که در مجامع عمومى گفته مى‌شود نباید شهادت بر ولایت ترک شود، اما در حال فرادى و مثل آن، ترک کردن مانعى ندارد، و الله العالم.
مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی: «أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیاً وَلِى الله» جزو اذان و اقامه نیست، ولى خوب است بعد از «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله»، به قصد قربت گفته شود.
این گزارش ناظر به برخی فضاسازی‌ها و شبهه‌افکنی‌های اخیر فضای مجازی پیرامون بازنشر دیدگاه مقام معظم رهبری در مورد شهادت ثالثه، تنظیم و بازنشر شده است.
