شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
پژوهشگر سیره معصومین(ع) عنوان کرد: حضرت علی(ع) چنان دقیق و با جدیت درصدد اجرای عدالت بودند و از عدالت پاسداری می‌کردند که در نهایت برای برخی قابل تحمل نبود و کار به آنجا رسید که منجر به شهادت ایشان شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین علی‌اکبری، پژوهشگر سیره معصومین(ع)، درباره سیره اقتصادی حضرت علی(ع) و جایگاه عدالت و توجه به بیت‌المال در سیره اقتصادی ایشان به ایکنا گفت: حضرت علی(ع) منادی، مدافع و احیاگر عدالت بودند و برای اجرای عدالت آنچنان همت گماردند و جدی بودند که در روایت آمده است: «قُتِلَ عَلِیٌّ فِی مِحْرَابِ عِبَادَتِهِ لِشِدَّهَ عَدْلِهِ» یعنی امیرالمؤمنین(ع) به خاطر شدت عدالت خود به شهادت رسید.
وی ادامه داد: عدالتی که ایشان داشتند برای بسیاری از مردم قابل تحمل نبود. اجرای عدالت هم در امور اقتصادی و مالی و هم در امور سیاسی سرلوحه کار حضرت علی(ع) بود. در زمینه سیاسی در همان روزهای آغاز حکومت وقتی برخی افراد همانند ابن عباس خدمت ایشان رسیدند و پیشنهاد دادند که چون هنوز حکومت شما تثبیت نشده است بنابر این بهتر است از شخصیت‌های گذشته که در پیکره نظام بوده‌اند استفاده شده و منصب و مقامی به آنها داده شود تا کارها بر طبق روال پیش برود و کارشکنی‌ها هم کمتر شود، اما ایشان نپذیرفتند چون برخلاف عدالت بود.
علی‌اکبری یادآور شد: عدالت اقتضاء می‌کرد که شخصیت‌های وارسته، لایق، سالم و کارآمدی مسئولیت‌ها را برعهده بگیرند؛ از این رو حرکت جدیدی را آغاز کردند و براساس اصول و قواعد عقلانی، افرادی را به عنوان کارگزار حکومت خود برگزیدند. اینها همان افرادی بودند که سوابق درخشانی در حمایت از اسلام داشتند و اهل دانش و از خانواده‌های پاک، سالم و متدین بودند.
وی ادامه داد: حضرت علی(ع) چنین افرادی را انتخاب کردند تا جریان امور هرچه سریعتر به مقصد برسد و کارها به خوبی پیش برود، هرچند که عده‌ای از کارگزاران هم بودند که اغفال و گمراه شدند و دستبردی به بیت‌المال داشتند.
این پژوهشگر سیره معصومین(ع) افزود: این در حالی بود که امیرالمؤمنین(ع) دو گونه بازرس مخفی و غیرمخفی داشتند یعنی به صورت رسمی و غیررسمی بر امور نظارت می‌کردند اما با همه این اوصاف برخی افراد بودند که دست به اختلاس زده و به حقوق بیت‌المال تعدی کردند؛ بنابر این آن حضرت چنین افرادی را عزل کردند و آنان هم فراری شده و به معاویه پیوستند.
علی‌اکبری تأکید کرد: ایشان سعی بسیاری داشتند که کسی برخلاف عدالت وارد پیکره نظام نشود و آنگونه که باید و شاید کارها براساس عدالت پیش برود. در امور بیت‌المال هم اینچنین بود. در این زمینه هم عده‌ای نسبت به نحوه تقسیم بیت‌المال معترض بودند؛ چراکه ایشان می‌گفتند که بیت‌المال را به سیره پیامبر اسلام(ص) تقسیم می‌کنم، اما برخی می‌گفتند که باید به آنان که سوابق درخشانی دارند و تلاش بیشتری داشته‌اند باید سهم بیشتری داشته باشند، اما حضرت علی(ع) می‌فرمودند اگر کسی تلاش بیشتری داشته است، مزدش را از خداوند خواهد گرفت.
وی اظهار کرد: البته این نحوه تقسیم بیت‌المال و سماجت در اجرای عدالت فقط در مورد بیگانگان نبود بلکه نسبت به نزدیکان خود هم چنین رفتاری به خرج می‌دادند. ماجرای عقیل برادر حضرت علی، نشانگر این حقیقت است که وی با چه وضع رقت‌باری خدمت حضرت علی(ع) رسید و آن حضرت پاسخ منفی به عقیل دادند؛ چراکه معتقد بودند این خلاف اسلام و سنت پیامبر(ص) است که برای تو سهم بیشتری قائل شوم.
این پژوهشگر سیره معصومین(ع) ادامه داد: در برخی از روایات هم آمده است که آهن گداخته را نزد عقیل برد تا نشان دهد اگر کسی برخلاف عدالت عمل کرد باید منتظر آتش دوزخ باشد. حتی یک بار یکی از فرزندان ایشان، گردنبندی را از دست یکی از خزانه‌داران بیت‌المال عاریه گرفته بود و بعد از اینکه متوجه شدند به این مسئله اعتراض کردند که چرا آن خزانه‌دار دست به چنین کاری زده است و حتی اگر فرزند من هم به وی مراجع کرد نباید چنین کاری انجام می‌داد؛ بنابر این دستور دادند که هرچه سریعتر آن گردنبند را به جای خود بازگردانند.
علی‌اکبری تصریح کرد: ایشان همچنین در اجرای عدالت نسبت به حیواناتی که جزئی از اموال بیت‌المال بودند به گونه دیگری رفتار می‌کردند؛ به عنوان مثال اعلام می‌کردند بین شتر و بچه شترهایی که جزئی از بیت‌المال هستند جدایی نیاندازید یا مانع چرا کردن آنها نشوید بلکه اجازه دهید از علوفه بیابان‌ها استفاده کنند و نباید به گونه‌ای با آنها رفتار کنید که کاهش قیمت پیدا کنند و به بیت‌المال آسیب برسد.
وی در پایان گفت: حضرت امیرالمؤمنین(ع) اینچنین دقیق و با جدیت درصدد اجرای عدالت بودند و از عدالت پاسداری می‌کردند تا در نهایت برای برخی قابل تحمل نبود و کار به آنجا رسید که با مقدماتی درصدد شهادت ایشان برآمدند و در نهایت، ایشان را در محراب نماز به شهادت رساندند.
