شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
برخی مواضع خوبی دارند و حرف‌‌های خوبی می‌زنند که باید از این مواضع درست و روشنگری‌‌ها تقدیر شود اما از این افراد توقع نیست سخنانی بگویند که سبب سوء استفاده دشمن شود، این که گفته می‌شود ۷۰۰ رساله وجود دارد کجاست؟ اگر واقعا این تعداد فاضل بزرگ در حوزه داشته باشیم که باید شکر خدا کرد چرا که اصل اجتهاد خوب است، رساله دادن و در معرض قرار دادن باید با توجه به شرایط و وظایف باشد.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدمهدی شب زنده دار عضو فقهای شورای نگهبان امروز در ابتدای نخستین درس خارج خود در سال جدید تحصیلی که در مسجد اعظم قم برگزار شد، با بیان این که مراجع و علما خدام ائمه طاهرین(ع) هستند، گفت: اگر کاستی‌‌هایی می‌بینیم که حتما کاستی وجود دارد باید انتقاد پذیر باشیم چون انتقاد صحیح راه ترقی را به انسان نشان می‌دهد و انسان را به معایب خود آگاه می‌کند اگر کسی تذکر مشفقانه می‌دهد باید پذیرفت چرا که دستور اسلام است.
وی افزود: اما باید مطالب و سخنان را به گونه‌‌‌ای بیان کنیم که از صدر تا ذیل حوزه‌‌ها و مراجع را در چشم دیگران و دشمنان دین به عنوان انسان‌‌های هوا پرست، ریاست طلب و غیر متوجه به وظایف جلوه ندهیم، این که گفته شود همه حوزه و علما توجه و سواد ندارند درست نیست.
امام خمینی(ره) گریزان از مطرح شدن و مرجعیت بود
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: وقتی زندگی مراجع معاصر و قبل را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که چگونه گریزان از مطرح شدن و مرجعیت هستند، مرحوم امام کارهای اجتهادی را انجام داده بودند و مسائل فقهی را نگاشته بودند و با وجود این که حاشیه بر کتاب‌‌های مهم فقهی بزرگان زده بودند آن در اختیار دیگران قرار نمی‌دادند تا مطرح نشوند.
وی ادامه داد: حضرت امام با هزاران درخواست حاضر شدند که رساله بدهند، امام و بزرگان اینگونه از شهرت و مطرح شدن فرار می‌کردند اما زمانی هم که تشخیص می‌دادند باید برای خدا وارد میدان شوند با قدرت وارد عمل می‌شدند، دانستن احوالات علمای بزرگ فواید بسیاری برای انسان به ویژه طلاب دارد.
شب زنده دار ابراز داشت: وقتی به شیخ انصاری با آن مقام زهد و علم برای مرجعیت مراجعه شد فرمود سعید العلما اقوی است و ایشان باید قبول مسؤولیت کنند، شیخ انصاری که از دنیا رفت شاگردان شیخ به فکر معرفی مرجع بعدی بودند که میرزای شیرازی مطرح شد اما ایشان چون امر را متعین دید قبول کرد.
وی عنوان کرد: بزرگانی ما این چنین هستند، امروز معاندان و کسانی که دلشان برای اسلام نسوخته با استفاده از برخی سخنان در گوشه و کنار می‌خواهند به اسلام، روحانیت، نظام و رهبری ضربه بزنند، گاهی یک حرف کوچک را که کسی شاید سهوا گفته یا توجه نداشته چه آثاری دارد، مورد سوء استفاده قرار می‌دهند.
عضو فقهای شورای نگهبان خاطرنشان کرد: برخی مواضع خوبی دارند و حرف‌‌های خوبی می‌زنند که باید از این مواضع درست و روشنگری‌‌ها تقدیر شود اما از این افراد توقع نیست سخنانی بگویند که سبب سوء استفاده دشمن شود، این که گفته می‌شود ۷۰۰ رساله وجود دارد کجاست؟ اگر واقعا این تعداد فاضل بزرگ در حوزه داشته باشیم که باید شکر خدا کرد چرا که اصل اجتهاد خوب است، رساله دادن و در معرض قرار دادن باید با توجه به شرایط و وظایف باشد.
باید روش علمای بزرگ و افتخارات حوزه را هم دید
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم اضافه کرد: علمای بزرگی داشتیم که با وجود برخورداری از صلاحیت‌‌های لازم وارد بحث فتوا دادن و مرجعیت نشدند، ممکن است در هر جمعیتی کسی پیدا شود که سزاوار نباشد اما نباید به چنین افرادی نگاه و آن را علم کرد، بلکه باید روش علمای بزرگ و افتخارات حوزه را هم دید.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: آیت‌الله مشکینی در حد مراجع بود اما تا آخر عمر رساله نداد با وجود این که از مقام علمی و زهد بسیاری برخوردار بودند، از کسانی که مواضع خوبی در تبیین و روشنگری مسائل دارند تقاضا داریم دقت بیشتری در سخنان داشته باشند تا مطالبی گفته نشود که به ضرر جامعه روحانیت و خدام اهل بیت(ع) باشد و تلقی و قضاوت دیگران به ویژه جوانان قضاوت نادرستی باشد.
وی با اشاره به بحث درس‌‌های حوزه افزود: باید بین درس‌‌های کلاسیک و شاگرد پروری حوزه و بحث‌‌های غیر کلاسیک تفکیک قائل شویم چرا که دو ملاک متفاوت دارند، یکی از شرایط درس‌‌هایی که انسان باید شرکت کند از نظر موضوع بحث این است که بار علمی مناسب داشته باشد که انسان بعد از مدتی خودکفا شود و قوای علمی و استنباطی که معنای اجتهاد است شکوفا شود بنابراین مباحثی را باید انتخاب کرد که این چنین باشد.
شب زنده دار اظهار داشت: مباحثی هم وجود دارد که گاهی چون پختگی کامل را پیدا نکرده و باید چکش کاری شود تا وزن علمی پیدا کند باید در کمیته‌‌های علمی و پژوهشکده‌‌ها مورد تحقیق و بررسی شود تا پخته شده و وزن علمی پیدا کند، بعد از برخورداری از بار علمی می‌تواند در درس‌‌ها مورد استفاده واقع شود و بسیاری از مسائلی که آقایان مثال می‌زنند این گونه است.
اگر علما در دروس خارج برخی مسائل را مطرح نمی‌کنند چون شاگرد پروری ندارد
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ادامه داد: علمای بزرگ درباره این مسائل بحث کرده و پاسخ استفتا می‌دهند اما اگر در دروس خارج مطرح نمی‌کنند چون شاگرد پروری ندارد، آیا می‌توانیم حضرت امام را متهم کنیم که توجه به مسائل مسلمین نداشتند و مجاهد فی سبیل الله نبودند؟ ایشان که سرآمد در این امور است در بحبوبه انقلاب اسلامی بیع و خیارات را تدریس می‌کردند، ایشان مباحثی را را انتخاب می‌کردند که قوت افزایی علمی برای شاگردان داشته باشد.
عضو فقهای شورای نگهبان ابراز داشت: آیت‌الله مؤمن نقل می‌کند که حضرت امام می‌فرمود اگر می‌خواهید درس خارج بروید در بیع و طهارت شرکت کنید چون این دو کتاب قاعده و مباحث عمیق دارد و وقتی طلبه آن را بگذراند قوت اجتهادی فرد را شکوفا می‌کند، آیا می‌توانیم بگوییم ایشان توجه نداشتند؟ اگر این گونه بود باید جهاد را تدریس می‌کردند.
وی عنوان کرد: مباحث دیگر هم باید مورد تحقیق و پژوهش واقع شوند تا وقتی وزن علمی آن‌‌ها افزایش پیدا کند به عنوان ماده درسی در دروس خارج مطرح شود، در مسائل مستحدثه مقالات، آثار و مباحث فراوانی داریم.
دفتر «فقه معاصری» در حوزه تشکیل شده است
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: دو سال است که حوزه درباره مباحث جدید تصمیم گرفته و دفتر فقه معاصری تشکیل شده و در حال کار کردن بر مباحث فقهی معاصر و اصول است که جای آن در کتب درسی سطح خالی است و چون یک منبع وثیق کار شده‌‌‌ای وجود ندارد ممکن است کمتر در دروس خارج مطرح شود اما این دفتر تشکیل شده و علما و فضلای بزرگی از حوزه در حال فعالیت هستند.
بنابر گزارش رسا، این استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: در حال حاضر یک جلد از مباحث اصولی که می‌تواند محور درس باشد وجود دارد، از طلاب و فضلا تقاضا می‌کنیم برای این که در حوزه رایج شود فعال باشند، در مبحث فقه این گروه از علما موضوعات شخصیت حقوقی، پول وبانک‌‌ها مطرح است که این موارد به شکل جزوه و کتب در می‌آید.
شب زنده دار از پرداختن به فقه مسائل جدید در دروس خارج خود خبر داد و خطاب به شاگردان خود گفت: به قصد خدمت به حوزه و این که تصور نشود حوزه در این زمینه‌‌ها بیکار است بعد از محرم یکی از بحث‌‌ها را همین کتاب‌‌ها قرار می‌دهیم که کار جمعی و همگانی انجام شود تا گامی در مسیر اصلاح مباحث درسی داشته باشیم و مباحث مهمی که جای آن‌‌ها خالی است جا پیدا کند.
