پاسخ استاد فاضل لنکرانی به نسبت‌های ناروا به فقه امروز

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: چطور ما می‌توانیم بگوئیم فقه مُرده؟ مگر مرگ فقاهت امکان دارد؟ مرگ فقه مساوی با مرگ دین است. این‌ها تعبیراتی است که عرض کردم یا ناشی از بی‌اطلاعی است یا خدای ناکرده اغراض دیگری است یا البته گاهی اوقات تحلیل ناشی از ضعف هم می‌شود یعنی بعضی‌ها قدرت تحلیل صحیح و دقیق ندارند.

به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در ابتدای درس خارج فقه خود با موضوع صلاه مسافر که به‌صورت مجازی برگزار می‌شود، بیان داشت: این روز‌ها می‌بینیم که چقدر حملات به حوزه‌های علمیه مخصوصاً حمله به فقه و فقها و فقاهت قرار دادند، حتی در یکی از این صحبت‌ها حرف از مرگ فقه را مطرح کردند که من نمی‌خواهم وارد این بحث بشوم اما این حملات وجود دارد، فقه اساس حیات دینی جامعه است و با بودن فقه جامعه می‌تواند به آن جامعه مورد نظر اسلام برسد، بدون فقه امکان ندارد به آن هدف رسید و این نسبت ناروایی که می‌دهند که فقه امروز حوزه‌های علمیه همان فقه قبل از انقلاب و چند صد سال قبل است، ناشی از بی‌اطلاعی و از غرض‌ورزی است فقه خیلی رشد کرده است و امروز در همه ابعاد جامعه جاری شده و یکی از علل مخالفت همین است.

مرگ فقه مساوی با مرگ دین است

همین قضیه کرونا که به وجود آمد در همین حوزه‌ی علمیه قم توسط برخی از مدرسین مسئله فقه این بیماری‌های مسری مطرح شد و دیگران بعداً آمدند دنبال کردند و الآن هم دنبال می‌شود این یک بیماری جهانی است که کل دنیا گرفتارش است اما این احکام خاصّ خودش را هم از جهت فقهی دارد، این قدرت فقه ماست که به میدان می‌آید و ملاحظه کردید چقدر مسئله مطرح است، از حیث فردی، تکلیفی، اجتماعی، وضعی، حکومت، مسئولیتی که مسئولین نظام در مقابل چنین بیماری‌هایی دارند، از حیث خود فقه اجتماعی، مسولیتی که جامعه در مقابل چنین حوادثی دارد فقه ما این‌ها را به خوبی می‌تواند از عهده‌اش بر بیاید و بزرگان بحمدالله بیان کردند و مشغول تحقیق در این مباحث هستند. چطور ما می‌توانیم بگوئیم فقه مُرده؟ مگر مرگ فقاهت امکان دارد؟ مرگ فقه مساوی با مرگ دین است. این‌ها تعبیراتی است که عرض کردم یا ناشی از بی‌اطلاعی است یا خدای ناکرده اغراض دیگری است یا البته گاهی اوقات تحلیل ناشی از ضعف هم می‌شود یعنی بعضی‌ها قدرت تحلیل صحیح و دقیق ندارند.

این همه معاملاتی که امروز در دنیا به وجود آمده نیاز به فقه دارد، فقه باید بیاید احکام این‌ها را بیان کند، این همه مسائل پزشکی، مسائل قضایی، مسائل اجتماعی، این همه مسائلی که در ابعاد مختلف وجود دارد.

فقه اساس حیات دینی جامعه است

ائمه معصومین علیهم‌السلام به فقه اهتمام داشتند، امام صادق و امام باقر علیهم‌السلام عمر امامت خودشان را در بیان فقه سپری کردند، ائمه‌ی دیگر عمده‌ی کارشان این بود که احکام را تحکیم کنند، تنظیم کنند و مخصوصاً روی آن مبنایی که ما عرض کردیم که مسئله مشرع بودن ائمه مانند پیامبر است که این مسئله مشرع بودن خیلی بحث مهم و اثرگذاری است. ائمه علیهم‌السلام علاوه بر اینکه به فکر اعتقادات مردم بودند، اما عمده کار و محور کارشان بر تحکیم فقه و فقاهت است.

غرض من از نقل این قضیه این است که آقایان اهتمام زیادی به فقه بدهید و به این حرفها توجهی نکنید و به این مسائلی که مطرح می‌کنند که فقه به چه درد جامعه می‌خورد توجه نکنید، فقه با روح حرکت شخصی و اجتماعی بشر ارتباط دارد. امام حسین علیه‌السلام روز عاشورا چند ساعت مانده به شهادتش در کربلا نماز می‌خواند، ما از جهت معرفت به خدا ناخن ائمه هم نیستیم. باز ما بگوئیم بگوئیم نماز بس است. تا نماز، روزه، حج و این همه مسائل اجتماعی هست که امروز به وجود می‌آید فقه هم زنده است، فقه همیشه زنده است حالا یک زمانی مخالف دارد و یک زمانی مدافع دارد.

حوزه‌های علمیه امروز قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست

علی‌ای حال راه را خیلی قوی‌تر و محکم‌تر از گذشته دنبال کنید، حوزه‌های علمیه امروز قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. من این را دارم با زبان روزه عرض می‌کنم، به آن وضع مطلوبی که مورد نظر امام و رهبری معظم بوده نرسیده‌‌ایم ولی همین وضع موجود قابل مقایسه نیست، در خیلی از علوم حوزه خیلی رشد کرده، امروز صدها درس تفسیر در حوزه وجود دارد قبل از انقلاب ما چند درس تفسیر در حوزه داشتیم؟ امروز صدها مرکز پژوهشی در ابعاد مختلف در حوزه وجود دارد، قبل از انقلاب این‌ها نبوده، کی این همه بحث‌های تخصصی در مباحث مختلف در حوزه بوده که امروز موجود است.

بنابراین با قدرت و قوّت و انگیزه بیشتر ان شاء الله باید فقه و سایر علوم را دنبال کنیم. من به تک تک شما عرض می‌کنم برای فقه خیلی ارزش قائل باشید. امیدواریم که ان شاء الله جزء مقدرات ما این باشد که حوزه در فقاهت، در تفسیر، در اعتقادات، خیلی تعالی پیدا کند و بتوانیم پاسخگوی نیاز بشر باشیم و جوابگوی امام زمان علیه‌السلام باشیم.