شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
پس از انتشار نامه‌ای از محمد مجتهد شبستری مبنی بر درخواست وی برای مناظره با مراجع تقلید، شخصیت‌های مختلف حوزوی و دانشگاهی برای مناظره اعلام آمادگی کردند.
به گزارش شبکه اجتهاد، چندی پیش محمد مجتهد شبستری طی نامه‌ای از اعلام آمادگی خود برای مناظره با مراجع تقلید خبر داد. مجتهد شبستری در بخشی از این نامه اظهار کرده بود: «من آمادگی کامل خود را برای یک مناظره علمی و دور از غوغا سالاری درباره چند موضوع بسیار اساسی دینی اعلام می‌کنم. در طی دو سال گذشته من چند مقاله منتشر کرده‌ام که در آن‌ها اعتبار علم فقه و اجتهاد فقهی در عصر حاضر را به صورت جدی زیر سؤال برده‌ام. آن مقالات این‌ها هستند: ۱- «چگونه مبانی کلامی و فقهی فرو ریخته است» ۲- «تحریر محل نزاع با فقیهان»، ۳- «اگر داعش از فقیهان بپرسد؟»، ۴- «مبانی تئوریک داعش»، ۵- «چرا دوران علم اصول و اجتهاد فقهی سپری شده است؟»
وی در این نامه تصریح کرده بود: «من از آقایان صاحب مسند فتوا که در حوزه علمیه قم نشسته‌اند و هیچ‌گونه پاسخی به آن مقالات نداده‌اند، صمیمانه درخواست می‌کنم برای انجام یک مناظره علمی با صاحب این قلم، در دانشگاه تهران یا سیمای جمهوری اسلامی حضور پیدا کنند تا درباره مدعاهای آن مقالات پنج‌گانه که با اصل و اساس مشغله بسیار مهم آقایان مراجع در ارتباط است با یکدیگر مناظره علمی کنیم. مطمئن هستم چنین گفتگویی برای توسعه فرهنگ اسلامی ما و حوزه‌های علمیه بسیار مفید خواهد بود».
در پی انتشار این یادداشت، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی چندی پیش محمد محمدرضایی مدیر گروه فلسفه دین دانشگاه تهران را جهت مناظره در موضوعات مربوط به حوزه دین معرفی کرد.
در متن ارسالی آیت‌الله سبحانی برای رسانه‌ها آمده بود: «اخیراً، برخی از نویسندگانِ حوزه دین، تقاضای مناظره با مراجع تقلید را نموده‌اند. این جانب ضمن استقبال از بحث و گفتگوهای علمی، بدین وسیله، جناب آقای دکتر محمد محمدرضایی، از اساتید مورد تأیید اینجانب و مدیر گروه فلسفه دین دانشگاه تهران را جهت مناظره در موضوعات مربوط به حوزه دین، معرفی می‌نمایم. امیدوارم که خداوند منّان، توفیق فهم صحیح معارف عمیق اسلامی را به همه ما عنایت بفرماید.»
همچنین، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه آمادگی خود را برای مناظره با مجتهد شبستری اعلام کرد. وی در نامه‌ای اظهار داشت: «در ماه جاری یعنی آذرماه ۱۳۹۵ آقای محمد مجتهد شبستری درخواست مناظره با مراجع تقلید و مناصب فتوا را کرده است و از اینکه چرا با وجود نگارش چندین مقاله در نقد اجتهاد رایج، پاسخی از سوی آن‌ها به ایشان ارایه نشده، گلایه نموده است. بنده به عنوان یکی از مدرسان سطوح عالی حوزه علمیه قم آمادگی خود را برای مناظره با ایشان در دانشگاه تهران یا مدرسه علمیه فیضیه یا صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و یا هر مکان علمی دیگر اعلام می‌دارم هر چند پانزده سال پیش نیز در دانشکده الهیات دانشگاه تهران قرار بر مناظره بنده با ایشان در زمینه قرائت‌های مختلف از دین گذاشته شد لکن وی در جلسه حضور نیافت.»
وی در ادامه این یادداشت خاطرنشان کرد: «مباحث جناب شبستری و نیز اندیشه‌های نصر حامد ابوزید و دیگر به اصطلاح نومعتزلیان، توسط بنده و بسیاری از محققان حوزه علمیه و دانشگاه در مقالات و کتاب‌های متعددی نقد شده است. ایشان علی‌القاعده باید اطلاع داشته باشند».
حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا قائمی‌نیا عضو هیات علمی گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه هم آمادگی خود را برای مناظره با وی اعلام کرد. در متن نامه علیرضا قائمی نیا آمده بود: «اینجانب علیرضا قائمی‌نیا مدرس حوزه و دانشگاه اعلام می‌دارم، با توجه به مطالب ضعیفی که جناب آقای مجتهد شبستری مطرح کرده‌اند، آمادگی مناظره علمی با ایشان را در هر محفل و جمعی دارم. اینجانب پیش‌تر هم در موضوعات مختلف آمادگی خود را برای مناظره با ایشان اعلام کرده بودم و امیدوارم ایشان هم بر اساس این رویه علمی حسنه، عمل کنند و به نقدها بی‌توجه نباشند».
وی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بحث‌های مجتهدشبستری گفت: «بنده به کلیت روش آقای شبستری در بررسی مقولات دینی نقدهایی دارم بخشی از این‌ها را در نشستی که یک سال پیش در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران داشتم، بحث کردم و گفتم برداشتی که ایشان از هرمنوتیک و زبانشناسی دارند بسیار ضعیف است. این سخنان و نظرها به این برمی‌گردد که ایشان درک صحیحی از این مفاهیم ندارند. پیشنهاد کردم راجع به وحی مناظره‌ای با ایشان برگزار گردد که ایشان حاضر به انجام مناظره نشدند و اگرچه از طرف برخی مراکز هم پیگیری شد اما ایشان حاضر به مناظره نشد»>
وی ادامه داد: «بنده حاضرم در هر محیط علمی و در حضور اندیشمندان و دانشجویان با ایشان بحث کنم و ثابت کنم که برداشت ایشان از هرمنوتیک و زبانشناسی و نشانه‌شناسی ضعیف و ناقص است. اخیراً هم مطرح کردم درباره نظریات ایشان در هر جمعی و هر جایی که ایشان بفرمایند و در هر موردی که خودشان پیشنهاد کنند حاضر به مناظره با ایشان هستم. استنباط من این است که استفاده از زبانشناسی و هرمنوتیک به خصوص در مطالبی که در قرائت نبوی است ضعیف‌ترین استنباط‌ها صورت گرفته است».
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی عضو هیئت علمی پژوهشکدۀ فلسفه و کلام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز از آمادگی خود برای انجام مناظره خبر داد و طی نامه‌ای تصریح کرد: «جناب دکتر مجتهد شبستری در این نوشتار، مراجع تقلید را دعوت کرده‌اند که در صداوسیما و یا دانشگاه تهران با ایشان درباره مقالاتی که اخیراً در باب «فروریختن مبانی کلامی و فقهی» و «سپری شدن دوران علم اصول و اجتهاد فقهی» نوشته‌اند، مناظره کنند. بنده به عنوان کسی که این مقالات را خوانده‌ام و ادله آن را سست و نااستوار دیده‌ام و البته مرجع تقلید هم نیستم، حاضرم با ایشان در هرجایی که مورد نظرشان است و با حضور هر کس که صلاح می‌دانند، به بحث و گفت و بنشینم. البته از سوء تقدیر، بنده هم مثل ایشان، نه سلطه‌ای بر صداوسیما دارم و نه راهی به دانشگاه تهران. پیشنهاد این است که همه‌ی محتوای نشست تصویربرداری شود و بی کم و کاست انتشار یابد».
همچنین، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفضل ساجدی، عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) و مدیر قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه نیز اعلام آمادگی خود برای این مناظره خبر داد.
وی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: «نگاه ناسوتی که آقای شبستری به وحی دارند مبتنی بر برخی پیش‌فرض‌هایی است که این پیش‌فرض‌ها به حوزه معناشناسی، معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی مربوط است و در این سه عرصه قابل بیان و نقد است».
ساجدی ادامه داد: «ایشان از اندیشمندان غربی آموزه‌هایی را پذیرفته‌اند و به اسلام هم تعمیم داده‌اند. تحلیل ایشان از وحی و تعمیم دادن آنچه برخی از غربی‌ها نسبت به وحی اسلامی گفته‌اند به دلیل فهم غیر دقیق و نادرست ایشان از وحی اسلامی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد».
این عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) گفت: «به نظر می‌رسد مجتهد شبستری در رویکردی که به اسلام دارد رویکرد عقل‌گرایانه افراطی را در پیش گرفته است. لذا خردگرایی خود بنیاد می‌تواند به چنین نتایجی منتهی شود».
وی افزود: «همان‌طور که ایشان فقها را متهم می‌کند که پیش‌فرض‌هایی را پذیرفته‌اند که باید مورد نقد قرار بگیرد ما هم می‌گوییم ایشان هم پیش فرض‌هایی را از غرب پذیرفته‌اند که باید مورد بحث قرار بگیرد. لذا ما هم نسبت به پیش فرض‌های او سؤالاتی داریم کما اینکه در میان خود اندیشمندان غربی نقدهایی نسبت به این پیش‌فرض‌ها مطرح شده و این‌ها از آموزه‌های مسلم میان خود‌اندیشمندان غربی هم نیست. لذا بنده آمادگی خود را برای مناظره با محمد مجتهد شبستری اعلام می‌کنم».
لذا باید منتظر بود با توجه به این اعلام آمادگی‌ها برای انجام مناظره محمد مجتهد شبستری حاضر به انجام مناظره در مورد دیدگاه‌های خود خواهد شد و یا اینکه نامه‌نگاری وی برای مناظره صرفاً برای ایجاد پروپاگاندای رسانه‌ای و خودنمایی در عرصه اندیشه بوده است.
