شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
بر اساس آیین‌نامه‌های ابلاغی کتاب «الفائق فی الاصول» جایگزین کفایه نمی‌باشد و فقط متمم کفایه است و کتاب تلاش کرده است تا آنچه بزرگان علم اصول در صد سال بعد از مرحوم آخوند (ره) در کتب خود بحث کرده‌اند را به‌اضافه برخی نظریات و فروعات جدید را در قالبی اجتهادی و تفصیلی در اختیار حوزه‌های علمیه قرار دهد و این اقدام سبب به‌روز شدن قواعد مورد نیاز و تدقیق بیشتر آن مباحث شده است.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلى خزائلى، استاد دروس خارج حوزه و از اعضاء از هیئت ممتحنه حوزه علمیه قم چندی قبل در گفتگویی پیرامون وضعیت کتب درسی حوزه اظهار کرده بود: «آفت ساده خوانی و روان‌خوانی و خلاصه خوانی به جان حوزه علمیه افتاده است. طلاب یا شاغل می‌شوند و یا به دنبال موضوعاتی می‌روند که بتوانند زندگی خود را اداره کنند و همین سبب روآوری آن‌ها به ترجمه‌ها و خلاصه‌هایی می‌شود که درس را به‌صورت نموداری بیاموزند؛ یعنی طلبه متن محور بار نمی‌آید و متن را به بهانه اینکه متوجه نمی‌شویم کنار می‌گذارند. این آفاتی است که در بین طلاب شیوع پیدا کرده است. درحالی که این متون، متون قیمی است»
وی بیان داشته است: «لازمه کتاب درسی این است که مقداری پرمحتوا و خلاصه و کم عبارت باشد و در عین حال مطالب آن‌هم قابل فهم باشد. نباید توقع داشته باشیم که کتاب‌های درسی خیلی روان و ساده باشد… الآن آمده‌اند الفائق را ارائه کرده‌اند. کفایه کجا و الفائق کجا؟ الفائق پنج شش بحث دارد که یکسری از آن‌ها در اصول الفقه هم هست. این کتاب کجا می‌تواند جای کفایه را با آن حجم و گسترده بودن بگیرد؟»
استاد خزائی تصریح کرده است: «اگر کسی احاطه علمی داشته باشد و بتواند یک متن درسی تنظیم کند مانعی ندارد. منتها باید محتوا حفظ شود و جنبه‌های آموزشی لحاظ گردد. انگیزه نباید این باشد که چون طرف حال و حوصله خواندن این کتاب‌ها را ندارد یا ادبیاتش ضعیف است کتاب‌ها را خلاصه کنیم. این کتاب‌ها را وقتی کسی بخواند ملأ نمی‌شود و چیزی دستش را نمی‌گیرد».
پس از نقدهای استاد خزائلی نسبت به کتاب «الفائق فی الاصول»، دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه ضمن سپاس از ایشان نکاتی را محضر استاد و مخاطبان «شبکه اجتهاد» ارائه داد که بدین شرح است:
«محضر مبارک استاد با نهایت احترام عرض می‌شود بر اساس آیین‌نامه‌های ابلاغی کتاب «الفائق فی الاصول» جایگزین کفایه نمی‌باشد و فقط متمم کفایه است و طلاب محترمی که این کتاب را می‌خوانند امتیازات تشویقی دارند و اصولاً این کتاب با ارزش به آن جهت نوشته شد که مباحثی که طلاب محترم به آن‌ها نیاز دارند و در کتب رایج به‌طور تفصیلی بررسی نمی‌شود، وارد برنامه دراسی حوزه‌های علمیه شود و لذا مکمل کفایه می‌باشد.
کتاب الفائق شامل ۱۱ بحث می‌باشد و تلاش کرده است تا آنچه بزرگان علم اصول در صد سال بعد از مرحوم آخوند (ره) در کتب خود بحث کرده‌اند را به‌اضافه برخی نظریات و فروعات جدید را در قالبی اجتهادی و تفصیلی در اختیار حوزه‌های علمیه قرار دهد. این اقدام سبب به‌روز شدن قواعد مورد نیاز و تدقیق بیشتر آن مباحث شده است.
بحمدالله با استقبال چشمگیر اساتید و طلاب محترم این بحث‌ها به محل گفتگو اساتید سطوح عالی و خارج تبدیل شده است و در کنار آن نظریات و توسعه‌های علمی جدیدی از میان نظام عالی تدریس و تدرّس حوزوی در حال شکوفایی است که نشان از استعدادهای قوی و نشاط علمی حوزویان دارد.
