شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان گفت: اینکه بگوییم روحانی در مناصب سیاسی نباید حضور داشته باشد مانند این است که بگوییم پزشکان و یا یکی از قومیتها در مناصب سیاسی حضور نداشته باشند به ویژه روحانیون بنا به اینکه تکلیف سنگینی را در حوزه دین بر عهده دارند.
اختصاصی شبکه اجتهاد: «این‌طور نیست که آدم خوب کسی باشد که در کناری نشسته باشد و تسبیحی دست بگیرد و در مسجد ذکر بگوید. اگر انسان خوب این‌گونه بود حضرت رسول صلی‌الله علیه و آله و سلم و حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) هم این کار را می‌کردند. ما ندیدیم در تاریخ کسی گفته باشد رسول اکرم و امیر مؤمنان در جایی از صحنه کناره‌گیری کنند و در مسجد بنشیند و ذکر بگویند، بلکه به‌عکس در همه‌جا حضور داشتند و در صحنه بودند. بنابراین اینکه عده‌ای نشسته‌اند و می‌گویند باید کناره‌گیری کرد، درست نیست، روحانیت باید عضو فعال جامعه باشد، و مردم را هدایت و ارشاد نماید. شما آقایان هم بر امور جاری در محل خودتان نظارت داشته باشید و مردم را هدایت کنید».
جملات بالا دیدگاه امام خمینی (ره) درباره روحانیت و سیاست است ایشان حضور روحانیون در مناصب سیاسی را ضروری دانستند و اینکه روحانیت نباید تنها به امور دینی بپردازد و از مناصب سیاسی فاصله بگیرد. به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در خصوص حضور روحانیت در مناصب سیاسی، گفتگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر نوایی استاد حوزه و دانشگاه و مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان انجام دادیم. نویسنده بیش از ۳۰۰ مقاله منتشر‌شده در حوزه علمیه خراسان معتقد است حضور روحانیون در عرصه سیاسی لازم است اما در عین حال، تشکیل حزب توسط ایشان خطا است. گفتگوی صریح و جذاب شبکه اجتهاد با این استاد حوزه علمیه خراسان، به قرار زیر است:
اجتهاد: آیا حضور روحانیون در مناصب سیاسی را به صلاح می‌دانید؟ در این صورت، این حضور به چه میزان و در چه مناصبی باید باشد؟
نوایی: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حضور روحانیون در نظام اسلامی و در مسائل سیاسی کشور و جامعه از موضوعاتی بوده که برخی بر حضور و یا عدم حضور روحانیون به این مسائل تاکید داشتند و موافقان و مخالفانی داشته است.
نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر اسلام و دینی طراحی‌شده است و اسلام نیز دارای ساختار سیاسی است وقتی اسلام در این قالب قرار می‌گیرد عبادت نیز در این ساختار، سیاسی می‌شود.در واقع حضور روحانیت در عرصه سیاست با در نظر گرفتن این مسئله ضروری می‌کند.
روحانیت با عنوان فردی که وظیفه‌اش معرفی اسلامی است که امام آن را معرفی کرده است باید در مناصب سیاسی حضور پیدا کند و عدم حضور وی نشانه کوتاهی از وظیفه خود است.
اینکه بگوییم روحانی در مناصب سیاسی نباید حضور داشته باشد مانند این است که بگوییم پزشکان و یا یکی از قومیتها در مناصب سیاسی حضور نداشته باشند به ویژه روحانیون بنا به اینکه تکلیف سنگینی را در حوزه دین بر عهده دارند.
اجتهاد: آیا کاهش نمایندگان روحانی مجلس از مجلس اول تاکنون را امری نامطلوب می‌دانید یا خیر؟
نوایی: برای توضیح این مسئله باید از شهید مدرس بگویم. امام راحل در فرازی از سخنانشان فرمودند: «من آن‌وقت مجلس می‌رفتم… برای تماشا… جوان بودم رفتم. مجلس آن‌وقت تا مدرس نبود مثل اینکه یک چیزی در آن نیست، مثل اینکه محتوا ندارد. مدرس با آن عبای نازک و با آن… قبای کرباسی وقتی وارد… مجلس می‌شد. طرح‌هایی که در مجلس داده می‌شد، آن‌که مخالف بود، مدرس مخالفت می‌کرد.» ۱ «من مجلس آن‌وقت را هم دیده‌ام. کأنّه مجلس منتظر بود که مدرس بیاید. با اینکه با او بد بودند ولی مجلس… احساس نقص می‌کرد. وقتی مدرس نبود. وقتی مدرس می‌آمد مثل اینکه یک چیزِ تازه‌ای واقع شده.». حال روحانی ما نیز وقتی در مناصب سیاسی حضور پیدا می‌کند باید مانند مدرس باشد.
اینجا باید بگویم حضور نخبگان روحانی شاخص با در نظر گرفتن دغدغه‌ای که در خصوص مسائل اجتماعی و سیاسی کشور دارند با داشتن تفکر اسلامی باید در مجلس حضور پیدا کنند و در تصمیم‌گیری‌های کشور شرکت کنند و این یکی از ضروریات است.
اجتهاد: آیا این گزاره که حضور روحانیون در عرصه سیاست، موجب کاهش محبوبیت آن‌ها شده است صحیح است؟
نوایی: روحانیون به عنوان یکی از گروه‌های مرجع در اوایل انقلاب و قبل از آن محبوبیت خاصی میان عموم مردم جامعه برخوردار بودند ولی بعد از انقلاب با ورود روحانیت به عرصه سیاسی و عرصه‌های گوناگون، اشتباهاتی را مرتکب شدند به دلیل نداشتن تخصص لذا این امر موجب شد تا محبوبیت آن‌ها کاهش پیدا کند.
اکنون اگر روحانی در زد و بندهای سیاسی و دسته‌بندی‌های سیاسی قرار گرد قطعاً محبوبیت خود را از دست می‌دهد، روحانی اگر از حزب و جناحی دفاع کند به روحانیت ضربه خواهد زد. روحانیت نباید عضو جناح و یا از جناحی حمایت کند بلکه باید منافع اجتماعی را در نظر بگیرد و بر اساس منافع اجتماعی عمل کند.
اجتهاد: آیا تشکیل حزب و معرفی کاندیدا برای تمام انتخابات، در زمره وظایف روحانیت قرار می‌گیرد یا آن‌که بهتر است روحانیون در ایام انتخابات، به ارشادات کلی در رابطه با شرایط نامزد اصلح اکتفا کنند؟
نوایی: همان‌طور که در جواب سؤال قبلی گفتم تشکیل حزب توسط روحانیت خطا است روحانی نه بر اساس منافع شخصی بلکه با در نظر گرفتن منافع اجتماعی از کاندیدای موردنظر دفاع کند؛ حال این کاندیدا اصلاح‌طلب یا اصول‌گرا می‌خواهد باشد او باید برنامه و خط کاندیدا را برای منافع اجتماعی و دینی در نظر بگیرد و بعد از کاندیدا حمایت کند.
اجتهاد: آیا حمایت روحانیون از کاندیداهای مختلف در ادوار مختلف انتخابات با توجه به عملکرد توأم با اشتباهِ کاندیدای منتخب در طول دوران مسؤولیت، موجب ترفیع یا تنزل جایگاه روحانیت در میان مردم شده است؟
نوایی: اگر روحانیون فردی که شاخصه‌های یک نماینده خوب را ندارد و فقط به دلیل اینکه در جناحشان قرار دارد و یا به دلیل منافع فردی دفاع کنند قطعاً خطا است، مگر اینکه کاندیدا فردی باشد که طرفدار نظام اسلامی ولایت‌فقیه باشد، نه هر فردی که آگاهی و روش دهی نداشته باشد و همین مسئله خطری برای روحانیت محسوب می‌شود. مانند فتنه ۸۸ که عده‌ای از روحانیون در خط جلو قرار گرفتند و این جایگاه روحانیون را تنزل داد.
