شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
نشست «شورای تخصصی سیاست» از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد و در آن حجج‌اسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، محمد حاج‌ابوالقاسم، سید سجاد ایزدهی و احمد رهدار به ایراد سخن پرداختند.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به عنوان نخستین سخنران در مطالبی اظهار داشت: درباره نظام سیاسی باید به چهار نکته توجه کرد؛ چارچوب نظری، تعریف سیاست، مبانی سیاست، عناصر و اجزا.
وی افزود: برای نمونه می‌توان کل سیستم تحقیق در مورد شهید صدر را در چارچوب یک دیدگاه کلان به نام علوم اجتماع بحث کرد. چرا که در این صورت همه مباحث در یک چارچوب مشخص خواهند بود.
این استاد حوزه تصریح کرد: معمولاً در حوزه سیاست، روش‌ها تأثیرگذار در نتیجه هستند. روش‌ها متناسب با داده‌ها هستند و طبیعتا هر روشی که انسان اتخاذ کند می‌تواند به یک نوع خروجی متناسب با آن برسد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: به طوری کلی می‌توان گفت شهید صدر در وجود اصل سیاست و امر سیاست تردیدی ندارد.
وی تأکید کرد: اگر قرار است نظام سیاسی و دیدگاهی شهید صدر ارائه شود، طبیعتا این نظام سیاسی باید مبتنی بر بُعد معرفتی باشد و عملا بتواند گویای اجزا، مولفه‌ها، نسبت‌ها، تناسب‌ها و نتیجه‌ها باشد.
در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج‌ابوالقاسم، رئیس پژوهشگاه فقه نظام به عنوان سخنران دوم، تصریح کرد: در بررسی نظام سیاسی چرا تنها باید دیدگاه‌های شهید صدر مورد بررسی قرار گیرد؟ اگر هدف دنبال کردن مبانی مجتهدین باشد، از دیگرانی مثل امام راحل هم استفاده شود.
وی افزود: برخی از مبانی شهید صدر مخصوصا بحث خلافه الانسان درست تبیین نشده که موجب سوء استفاده برخی از روشنفکران قرار گرفته است. حتی برخی از شاگردان بر ایشان به خاطر همین مبنا اشکال کرده‌اند.
این استاد حوزه در ادامه سخنان خود، یکی از اصلی‌ترین عناصر مباحث نظام سیاسی را بحث سرزمین و ژئوپلتیک برشمرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد رهدار، رئیس مؤسسه فتوح اندیشه به عنوان سخنران دیگر با اشاره به این‌که به چند روش می‌توان با اندیشه‌های بزرگواری مثل شهید صدر مواجه شد، تصریح کرد: روش نخست این است که مسئله‌های امروزی خودمان را از نظام واره شهید صدر بپرسیم.
وی یادآور شد: مسئله‌هایی که شهید صدر به آن‌ها نپرداخته ولی مبانی و مجموعه بحث‌هایی درباره آن دارد را مورد بحث و بررسی قرار دهیم. در این صورت می‌توانیم مطالب شهید صدر را پیش ببریم.
رئیس مؤسسه فتوح اندیشه با تأکید بر این‌که باید مباحث رقبای شهید صدر را نیز مورد بررسی قرار دهیم، گفت: برای فهم نظام فکری این بزرگوار لازم است نظام‌های فکری رقبایشان را به اجمال کسب کنیم. در واقع یک مکان یابی از اندیشه اندیشمند داشته باشیم.
وی تصریح داشت: نکته بعدی این‌که ما فرزند زمانه خودمان هستیم. اگر نسبت مسائل را با موقف خودمان و حتی با افق نزدیک خود نسنجیم، آب در هاونگ کوبیدن هست! موقف ما انقلاب اسلامی است. بنابراین اگر نسبت مسائل را با موقف خودمان مشخص نسازیم، به نتیجه نخواهیم رسید.
رهدار با بیان این‌که موقف ما که انقلاب اسلامی است، دیده نشده است، اذعان کرد: باید نسبت شهید صدر را با امروز انقلاب اسلامی بسنجیم. نمی‌شود پای ما در فردا و چشممان در گذشته باشد. انقلاب اسلامی پای ما را به فردا برده اما چشممان در عقب است.
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، به عنوان چهارمین و آخرین سخنران با بیان این‌که کار گذشتگان باید برای آیندگان فیش باشد، بیان داشت: بدون پرداختن به بحث‌های فلسفه فقه، حقوق و اصول نمی‌توان نظامی را تنظیم کرد.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم ادامه داد: مگر می‌شود بحث از گستره شریعت نداشت، ولی نظام سیاسی اسلام از دیدگاه شهید صدر را استخراج کرد!
علیدوست با بیان این‌که یکی از روش‌های بهره‌گیری از آثار شهید صدر این است که مسائلی در اتاق فکرها تولید و به آثار ایشان عرضه شود تا پاسخ‌هایشان از آن استخراج شود، تأکید کرد: نخست باید مسائل مادر تولید شود، سپس به دنبال پاسخ این پرسش‌ها در آثار شهید صدر بود. البته مسائل نباید جزیره‌ای باشد، بلکه باید دارای نظام باشد.
وی افزود: نکته دیگر پرهیز از انجام کارهای تکراری و موازی کاری است. موازی کاری اکنون یک آسیب نیست، بلکه بحران است. درباره شهید صدر نیز کارهای زیادی صورت گرفته است و باید شناخت کافی نسبت به این کارها داشت تا گرفتار موازی کاری ندشد.
علیدوست اضافه کرد: برای جلوگیری از موازی کاری و کارهای تکراری راهکار این است که مراکز فعال در هر عرصه شناسایی و ارتباط دائمی با آن‌ها برقرار شود.
وی در پایان سخنان خود نیز گفت: معمولاً کارهایی که مثلا پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و اندیشکده‌ها انجام می‌گیرد تا بخواهد در جامعه أثر خود را بگذارد، دارای دو حلقه مفقوده است؛ ۱ – آنچه در چنین جاهایی پژوهش می‌شود با توجه به واقعیت‌های بیرونی نمی‌باشد و ۲ – اجرای محض است.
