جایگاه اقتصاد اسلامی در مباحث آموزشی حوزه خالیست

مسئله اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی می‌بایست در مباحث آموزشی حوزه قرار بگیرد و طلاب از همان اوائل با مباحث اقتصادی اسلامی آشنا گردند. حاکمیت و حوزه‌های علمیه وظیفه دارند اقتصاد اسلامی را در بطن جامعه نهادینه کنند و حتی در سخنرانی‌ها و تریبون‌های نماز جمعه این مسائل را طرح نمایند.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست «جایگاه اقتصادی اسلامی در نظام آموزشی حوزه» صبح امروز با حضور فظلاء و طلاب حوزه علمیه مشهد در مدرسه عالی نواب برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حکیمی پژوهشگر علوم اسلامی و از نویسندگان کتاب الحیات به سخنرانی پرداخت.

حجت‌الاسلام حکیمی با بیان‌ این‌که یکی از وظایف اصلی حوزه‌ علمیه ارائه همگانی و ترویج حقایق ناب اسلام است، گفت: حوزه‌‌های علمیه کمتر درباره اقتصاد اسلامی سخن گفتند و انصافاً جای آن در مباحث آموزشی حوزه خالی است.

وی در تعریف نظام اقتصاد اسلامی بیان‌کرد: این نظام، مجموعه قواعد کلّی ارائه شده اسلام در زمینه روش تنظیم حیات اقتصادی و حلّ مشکلات اقتصادی، در راستای تأمین عدالت اجتماعی است.

حجت‌الاسلام حکیمی در ترسیم نظرات دو مکتب اقتصادی سرمایه‌داری و مارکسیست گفت: سرمایه‌دار غربی معتقد به رشد سرمایه و سود آن است، اگرچه اکثریت اجتماع از بین بروند و در اینجا عدالت اجتماعی مطرح نیست. تئوری مارکسیست معتقد بر اصالت اقتصاد و سرمایه‌داری است، و معتقدند زیربنای هنر، اخلاق و مذهب بر اقتصاد استوار است و نیز مالکیت فردی ممنوع است.

این پژوهشگر علوم اسلامی ادامه داد: با تئوری مارکس، کشور شوری شکل گرفت و در این هفتاد سال حکومت با این تفکر نتوانستند عدالت اجتماعی را برقرار و محرومیت‌ها را بزدایند و در نهایت به شکست انجامید.

اقتصاد در مکتب اسلام زیربنایی و اصلی است

حجت‌الاسلام حکیمی نقش اقتصاد در اسلام را بسیار مهم دانست و افزود: اسلام می‌گوید اصل در انسان معنویت و خدا است و گرایش انسان به سوی خداست. اما اقتصاد در همین مکتب بسیار زیربنایی و اصلی است، تا جایی که اصل دوم دعوت انبیاء مسائل اقتصادی و عدالت اجتماعی بوده است.

وی ادامه داد: قبل از انقلاب با وجود تبلیغ عقاید مارکسیستی در حوزه اقتصاد، علما با بیان نظریات اسلام برای حفظ جامعه اسلامی تلاش می‌کردند ولی بعد از انقلاب این فعالیت در حوزه اقتصاد کمتر شده است و با توجه به احساس نیاز جامعه به این امر، فضلای حوزه باید برای ترویج مدل اقتصاد اسلامی تلاش کنند.

نویسنده کتاب «پدیده شناسی فقر و توسعه» با اشاره به آیه “وَ لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَکُمُ الَّتی جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ قِیاماً” بیان کرد: اسلام اموال را عامل قیام و قوام فرد در جامعه می‌داند و می‌بایست فرد در جامعه رشد داشته باشد.

۵ اصل مهم در اقتصاد اسلامی

حجت‌الاسلام حکیمی با تبیین ۵ اصل اقتصاد اسلامی چون: ۱- قوام در کار، ۲- قوام در نظام تولید سرمایه، ۳- قوام در بازرگانی، ۴- قوام در توزیع، ۵- قوام در مصرف؛ تصریح نمود: افراد در این پنج اصل باید در جامعه مولد باشند و مصرف کالای خارجی کمکی به اقتصاد مولد و مقاومتی نمی‌کند.

وی در توضیح «بازرگانی قوامی» گفت: صادرات و واردات باید نیاز فوری داشته باشد، و اگر به این اصل توجه شود کشور بهشت خواهد شد. واردات سرامیک و کاشی از کشور چین یقیناً به بازرگانی قوامی نخواهد انجامید. همچنین در اصل «توزیع قوامی» باید ثروت به تمام اقشار جامعه برسد. البته ما با مارکسیست‌ها تفاوت داریم؛ در این قضیه نمی‌شود توزیع یکسان شود، چون تفاوت جزء عدالت است؛ اما محرومیت در مقابل زیاده‌داری غلط است.

اقتصاد مقاومتی یعنی هر کس به اندازه نیازش مصرف نماید

پژوهشگر علوم اسلامی با توجه به این‌که اقتصاد اسلامی بر خلاف اقتصاد غربی، بر قناعت و پرهیز از مصرف‌گرایی تأکید دارد، خاطرنشان کرد: اقتصاد مقاومتی یعنی هر کس کار کند و به اندازه نیازش مصرف نماید.

وی به اشاره به تأکید آیاتی چون «لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ»، اظهارداشت: متأسفانه عدالت متروک شده است و کمتر آن را در جامعه می‌بینیم؛ از فقر و کفر بترسیم چون همه ما مسئول هستیم.

فقه امروز ما…

حجت‌الاسلام حکیمی با بیان این‌که تاکنون ۳۵۰ تا ۵۰۰ آیه را به عنوان آیات الاحکام بر شمرده‌اند، گفت: به راستی از مجموع همه آیات قرآن فقط این تعداد قابلیت استفاده فقهی دارند؟ مسئله محیط زیست و انواع آلاینده‌های آب، خاک، هوا و… یک بحث بسیار مهم و مبتلابه امروز است. فقه ما باید تکلیف این مسائل را مشخص کند. در اوایل انقلاب حضرت امام خمینی (ره) می‌فرمودند ما می‌توانیم برای قطع درختان در منازل شخصی فتوا بدهیم؛ امروز ما به این نگرش و استنباط نیازمندیم.

حجت‌الاسلام محمد حکیمی در پایان سخنانش با تشویق بر خواندن و مطالعه مجموعه ۱۲ جلدی کتاب الحیات، تاکید نمود: مسئله اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی می‌بایست در آموزش حوزه قرار بگیرد و طلاب از همان اوائل با مباحث اقتصادی اسلامی آشنا گردند. حاکمیت و حوزه‌های علمیه وظیفه دارند اقتصاد اسلامی را در بطن جامعه نهادینه کنند و حتی در سخنرانی‌ها و تریبون‌های نماز جمعه این مسائل را طرح نمایند.