شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: وثیقه مکّه المکرّمه(The Mecca Charter) مهمترین چشم انداز ادیان، مذاهب وتمدّنی عربستان سعودی برای آینده جهان اسلام است. این تعهّدنامه، سند بالادستی خادمین حرمین شریفین، برای یکسان سازی تفکرات عالمان دینی(بخوانیدسکولاریسم اجباری) در سرتاسر جهان اسلام است.
بیست و چهارم رمضان ۱۴۴۰ و در حاشیه کنفرانس بین المللی«قیّم الوسطیّه والاعتدال فی نصوص الکتاب والسّنه: ارزشهای اعتدال در نصوص کتاب وسنّت» بود که مهمترین پیمان نامه ادیان ومذاهبی جهان اسلام، به محوریّت کعبه معظّمه و خط مشی رابطه العالم الاسلامیه – نام آشناترین نهاد در دعوت وتبلیغ عربستان – رونمایی شد. همان زمان این سند راهبردی، با امضای بیش از یک هزار و دویست نفر از علمای طراز اول جهان اسلام از سی و نه فرقه و صدوچهل کشور در کنار کعبه معظّمه تثبیت وعملیاتی شد. این سند تاریخی به عنوان متنی فاخر و قانونی راهگشا، در سال۲۰۲۰ جائزه الملک فیصل العالمیه را تصاحب کرد تا بیش از پیش در جهان اسلام مطرح شود. علی رغم مانور رسانه‌ای گسترده روی این سند در جهان اسلام، به ملاحظاتی هیچ پژواکی از آن درون ایران اسلامی شنیده نشد. فارغ از بی خبری‌های پیاپی ما از تحوّلات فکری- فرهنگی جهان اسلام، احتمالاً سکولاربودن برخی مفّاد این پیمان نامه و مخالفت با خوانشی متفاوت از سیره نبوی در این تعهّدنامه، عمده دلیل اِعراض از آن در مجامع ذی صلاح داخلی بوده است. ظاهراً تنها عالمی از ایران اسلامی که در جریان تنظیم این سند قرار گرفت و البته به دلایل هوشمندانه‌ای از امضاء سند طفره رفت؛ مرحوم آیت اللّه شیخ محمّدعلی تسخیری(رحمه اللّه علیه) بوده است. از شیعه سیّد محمّد علی الحسینی، دبیر شورای اسلامی عربی در لبنان و مخالفِ اسلام سیاسی نسخه ایرانی و معارضِ سرسخت فعّالیّت‌های حزب اللّه لبنان، این وثیقه را امضاء کرد.
نظر به آشنایی با این سند و در نخستین نوشته به زبان فارسی که در مورد وثیقه مکّه مکرّمه منتشر می‌‌شود، به اهمّ مفاد این پیمان نامه اشاراتی خواهیم داشت.
یکم: سند مکّه مکرّمه چشم اندازی است که عربستان سعودی، به تأسی از پیمان نامه تاریخی رسول خدا (ص) در مدینه برای دستیابی به صلح و حفظ ارزشهای اعتدال در کشورهای اسلامی تهیه کرد. این وثیقه با اهداف مبارزه با تروریسم، رفع بی عدالتی و ریشه کن کردن ظلم، نفی نقض حقوق و کرامت انسانی و تحکیم ارزشهای همزیستی میان ادیان، فرهنگ‌ها، اقوام و مذاهب مختلف در جهان اسلام تنظیم شده است.
دوم: محتویات این سند شامل ۲۹ماده است که اجزای آن مُلهم از سند تاریخی مدینه منوّره است که چهارده قرن پیش توسط رسول خدا (ص) با توجه به تنوع مذهبی، فرهنگی و قومیتی جهان امروز تنظیم شده است. رئوس مطالب وثیقه مکّه المکرّمه در موارد زیر خلاصه شده است:
* پیمان نامه مکّه مکرّمه خواستار نفی افراط گرایی، نژادپرستی و برقراری ارزشهای همزیستی مسالمت آمیز در جهان امروز است.
* تأکید بر اهمّیّت مرجع معنوی کعبه و قبله به عنوان ملجأ مسلمین در جهان اسلام.
* مسلمانان با تعامل متمدّنانه خود بخشی از جهان معاصر هستند و با تمام ظرفیت خود، برای رسیدن به منفعت بشریت تلاش میکنند و تفاوت در عقاید و مذاهب یک هنجار جهانی است.
* تصریح به اینکه انسانها از نظر انسانیّت برابر هستند وبه یک خاستگاه واحدتعلّق دارند.
* دوری از بیعدالتی، تروریسم، تجاوز، برخورد تمدّنی و نفرت پراکنی در جهان اسلام.
* نکوهش ادعای استکبار و شعارهای نژادپرستانه نفرت انگیز.
* حمایت از ارزشهای تنوّع مذهبی و فرهنگی.
* دعوت به گفت وگوی متمدّنّانه.
* تأکید بر برائت ادیان و مذاهب از خطرات پیروان و مدعیان دروغین آنها واینکه خاستگاه ادیان توحیدی یکی است که تنها ایمان به خدا و پیوند دین با اعمال غلط سیاسی جایز نیست.
* وضع قوانین بازدارنده برای جلوگیری از ترویج نفرت، درگیری تمدّنی و دعوت به درگیری و ارعاب دیگری.
* تحکیم ارزشهای والای اخلاقی، جهت مصونیت بخشیدن به جوامع مسلمان.
* تأکید بر اینکه مسلمانان قادر هستند که تمدّن بشری را با کمک‌های سازنده مسلمانان که بشریت به آن نیاز دارد، غنی سازند.
* دعوت به توانمندسازی مشروع زنان و رد به حاشیه رانده شدن نقش آنها.
* پدیده شوم اسلام هراسی، نتیجه عدم شناخت صحیح از حقایق اسلام است.
* در این سند بر عدم مداخله در امور دولتها تأکید شده است و از روشهای هژمونی سیاسی با جاه طلبیهای سیاسی- اقتصادی چشم پوشی شده است.
* ضرورت ایجاد یک مجمع جهانی با ابتکارات نوین اسلامی که به امور جوانان بر اساس گفت وگوی سازنده با بزرگان جهان اسلام و جهان بشریت بپردازد.
* تمام تصمیم‌ها، ابتکارات و برنامه‌ها فراتر از گزاره نظری هستند، به‌ویژه در رابطه با برقراری صلح و امنیت بین‌المللی و محکومیت روشهای نسل‌کشی، پاک‌سازی قومی، آوارگی اجباری، قاچاق انسان و سقط جنین غیرقانونی.
* امضا کنندگان این سند در پایان تأکید کردند که تنها علمای باسابقه و گروهی مانند شرکت کنندگان در این کنفرانس میتوانند امور امّت اسلامی را حل وفصل و در امور دینی و هر آنچه که مربوط به آنان است به نمایندگی از آنها اظهارنظر کنند.
سوم: پیشنهاد بررسی انتقادی و نگارش سیره تاریخی از پیامبراعظم(ص) که در تعارض با مفّاد، مواد و بندهای این پیمان نامه درج شده را در قالب مقالات معتبر علمی – پژوهشی به تاریخ پژوهان، طلاب محترم و دانشجویان عزیز مورد تأکید قرار می‌‌دهیم. همچنین فعّالان، نخبگان جهان اسلام، رایزنهای فرهنگی ج .ا . ایران در کشورهای اسلامی و سیاسیّون با آشنایی انتقادی با مفّاد این پیمان نامه میتوانند تعامل هوشمندانه‌ای را با عالمان جهان اسلام برقرار و کنشگری آنها در رویداهای سیاسی – فرهنگی پیش روی جهان اسلام را متوازن کنند.
نویسنده: حجت‌الاسلام سیّدعلی بطحائی – مسلمنا
مکان امضاء: جوار کعبه معظّمه زمان امضاء: ۲۴رمضان الکریم۱۴۴۰
امضاءکنندگان: هزار و دویست نفر از علماء طراز اوّل جهان اسلام
