شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
سید مجتبی مرادی 
مجتبـی عزیــــزی 
فقه تربیتی؛ مبانی و پیش‌فرض‌ها
تألیف: علیرضا اعرافی، تحقیق و نگارش: سید نقی موسوی
قم، انتشارات اشراق و عرفان، سال ۱۳۹۱از دیدگاه فقه اسلامی، رفتارهای آموزش و تربیتی نیز مانند همه رفتارهای اختیاری مکلفان، حکمی شرعی دارد. فقه تربیتی با هدف تعیین احکام شرعی رفتارهای اختیاری مکلفان در عرصه تعلیم و تربیت، در تلاش است تا با استفاده از روش‌شناسی اجتهادی و استنباطی، به این هدف دست یابد و علاوه بر گردآوری گزاره‌های مرتبط به حوزه تربیت در فقه موجود، با نگاهی تخصصی، مسائل و پرسش‌های نوین تربیتی را از نظر شرعی بررسی کند.
این کتاب، در چهار فصل سامان یافته است:
فصل اول، به بازشناسی دانش فقه و عناصر اصلی آن، اعم از موضوع فقه، محمول فقه و… و نیز تمایز دانش فقه و دانش حقوق پرداخته است.
فصل دوم، تعلیم و تربیت را از نظر فرایندی و دانشی بررسی می‌کند و مواضعی را برمی‌گزیند تا در ترسیم حدود مفهومی فقه تربیتی به کار آید.
فصل سوم، فرضیه تعامل و ارتباط دو دانش فقه و تعلیم و تربیت را موشکافی می‌کند و در دو بخش، تأثیرهای هر دو را بررسی می‌کند تا امکان تأسیس فقه تربیتی را تثبیت کند.
فصل چهارم، فقه تربیتی را به عنوانی دانشی مستقل و بابی جدید در فقه موجود، در میدان توجه قرار می‌دهد و از امکان، ضرورت، پیشینه، عناصر اصلی، گستره و جایگاه فقه تربیتی سخن می‌گوید و مرزهای آن را با رشته‌هایی مانند حقوق تربیتی، علوم تربیتی، دانش تربیت و دیگر فقه‌های نو تبیین می‌کند.
تألیف: علیرضا اعرافی، تحقیق و نگارش: سید نقی موسوی
قم، انتشارات اشراق و عرفان، سال ۱۳۹۱از دیدگاه فقه اسلامی، رفتارهای آموزش و تربیتی نیز مانند همه رفتارهای اختیاری مکلفان، حکمی شرعی دارد. فقه تربیتی با هدف تعیین احکام شرعی رفتارهای اختیاری مکلفان در عرصه تعلیم و تربیت، در تلاش است تا با استفاده از روش‌شناسی اجتهادی و استنباطی، به این هدف دست یابد و علاوه بر گردآوری گزاره‌های مرتبط به حوزه تربیت در فقه موجود، با نگاهی تخصصی، مسائل و پرسش‌های نوین تربیتی را از نظر شرعی بررسی کند.
این کتاب، در چهار فصل سامان یافته است:
فصل اول، به بازشناسی دانش فقه و عناصر اصلی آن، اعم از موضوع فقه، محمول فقه و… و نیز تمایز دانش فقه و دانش حقوق پرداخته است.
فصل دوم، تعلیم و تربیت را از نظر فرایندی و دانشی بررسی می‌کند و مواضعی را برمی‌گزیند تا در ترسیم حدود مفهومی فقه تربیتی به کار آید.
فصل سوم، فرضیه تعامل و ارتباط دو دانش فقه و تعلیم و تربیت را موشکافی می‌کند و در دو بخش، تأثیرهای هر دو را بررسی می‌کند تا امکان تأسیس فقه تربیتی را تثبیت کند.
فصل چهارم، فقه تربیتی را به عنوانی دانشی مستقل و بابی جدید در فقه موجود، در میدان توجه قرار می‌دهد و از امکان، ضرورت، پیشینه، عناصر اصلی، گستره و جایگاه فقه تربیتی سخن می‌گوید و مرزهای آن را با رشته‌هایی مانند حقوق تربیتی، علوم تربیتی، دانش تربیت و دیگر فقه‌های نو تبیین می‌کند.
یادگیری علم و دین
تألیف: علیرضا اعرافی، تحقیق و نگارش: سید نقی موسوی
قم، انتشارات اشراق و عرفان، سال ۱۳۹۱این کتاب، جلد دوم از سلسله مجلدات فقه تربیتی است که به شکل ویژه به بررسی فقهی مسائل تعلیم و تربیت می‌پردازد و موضوع «احکام علم‌آموزی و دین‌آموزی» را در دستور کار خود قرار داده است که شامل پنج مسئله (در پنج فصل) است:
فصل اول، به این پرسش اختصاص داده شده است که علم‌آموزی صرف نظر از نوع و روش تحصیل، چه حکمی دارد؟ آیا مطلق علم‌آموزی، رجحان شرعی دارد؟
فصل دوم، به حوزه دین‌آموزی گام نهاده، به این پرسش می‌پردازد که آیا پی‌جویی دین، الزامی است یا رجحانی؟ این حکم عقلی است یا شرعی؟ چه محتوایی از دین، مشمول حکم وجوب و کدام محدوده، مشمول حکم رجحان است؟ و… .
فصل سوم، با یادداشتِ نتیجه مسئله دوم مبنی بر اینکه دین‌جویی و راهیابی به ساحت دین عقلاً واجب است، به این موضوع نظر دارد که آیا یادگیری معارف اسلام به‌طور ویژه تأکید دارد؟ آیا می‌توان مدعی شد فردی که خود دل به اسلام سپرده و خانه دل را با نور ایمان به خدا و پیامبر خاتم(ص) روشن کرده است، هرچه از اسلام بیشتر بداند، شرعاً ثواب بیشتری می‌برد؟ آیا این ادعا صحیح است که اسلام‌آموزی و اسلام‌پژوهی در همه مراتب و سطوح تحصیلی و پژوهشی رجحان دارد و استحباب آن به‌تدریج افزایش می‌یابد؟
فصل چهارم، با این پیش‌فرض که معارف اسلام در یک درجه از اولویت تحصیلی قرار ندارند، «بررسی حکم یادگیری احکام مبتلابه» را در دستور کار قرار داده است.
فصل پنجم، با توجه به اینکه دین‌آموزی در چند شاخه (آموزه‌های اعتقادی، اخلاقی و احکام) و چند سطح (معارف ضروری، معارف مبتلابه و معارف غیرضروری و غیرمبتلابه) صورت می‌گیرد، با تمرکز بر روش تقلیدی و روش اجتهادی در دین‌شناسی و دین‌پژوهی، به این پرسش پاسخ می‌دهد که مطالعه تخصصی و اجتهادی دین، چه حکمی دارد؟
تألیف: علیرضا اعرافی، تحقیق و نگارش: سید نقی موسوی
قم، انتشارات اشراق و عرفان، سال ۱۳۹۱این کتاب، جلد دوم از سلسله مجلدات فقه تربیتی است که به شکل ویژه به بررسی فقهی مسائل تعلیم و تربیت می‌پردازد و موضوع «احکام علم‌آموزی و دین‌آموزی» را در دستور کار خود قرار داده است که شامل پنج مسئله (در پنج فصل) است:
فصل اول، به این پرسش اختصاص داده شده است که علم‌آموزی صرف نظر از نوع و روش تحصیل، چه حکمی دارد؟ آیا مطلق علم‌آموزی، رجحان شرعی دارد؟
فصل دوم، به حوزه دین‌آموزی گام نهاده، به این پرسش می‌پردازد که آیا پی‌جویی دین، الزامی است یا رجحانی؟ این حکم عقلی است یا شرعی؟ چه محتوایی از دین، مشمول حکم وجوب و کدام محدوده، مشمول حکم رجحان است؟ و… .
فصل سوم، با یادداشتِ نتیجه مسئله دوم مبنی بر اینکه دین‌جویی و راهیابی به ساحت دین عقلاً واجب است، به این موضوع نظر دارد که آیا یادگیری معارف اسلام به‌طور ویژه تأکید دارد؟ آیا می‌توان مدعی شد فردی که خود دل به اسلام سپرده و خانه دل را با نور ایمان به خدا و پیامبر خاتم(ص) روشن کرده است، هرچه از اسلام بیشتر بداند، شرعاً ثواب بیشتری می‌برد؟ آیا این ادعا صحیح است که اسلام‌آموزی و اسلام‌پژوهی در همه مراتب و سطوح تحصیلی و پژوهشی رجحان دارد و استحباب آن به‌تدریج افزایش می‌یابد؟
فصل چهارم، با این پیش‌فرض که معارف اسلام در یک درجه از اولویت تحصیلی قرار ندارند، «بررسی حکم یادگیری احکام مبتلابه» را در دستور کار قرار داده است.
فصل پنجم، با توجه به اینکه دین‌آموزی در چند شاخه (آموزه‌های اعتقادی، اخلاقی و احکام) و چند سطح (معارف ضروری، معارف مبتلابه و معارف غیرضروری و غیرمبتلابه) صورت می‌گیرد، با تمرکز بر روش تقلیدی و روش اجتهادی در دین‌شناسی و دین‌پژوهی، به این پرسش پاسخ می‌دهد که مطالعه تخصصی و اجتهادی دین، چه حکمی دارد؟
نگرشی بر تعامل فقه و تربیت: نقش فقه در تربیت
تألیف: علی‌همت بناری
ناشر: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تاریخ نشر: ۱۳۸۳
تألیف: علی‌همت بناری
ناشر: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، تاریخ نشر: ۱۳۸۳
این کتاب دارای ۳ فصل است:
فصل اول درباره مفهوم‌شناسی فقه و اهمیت آن در میان علوم دینی و نیز مباحثی مثل موضوع، قلمرو، رسالت، محتوا و طبقه‌بندی فقه است؛
فصل دوم نیز مؤلف به مفهوم‌شناسی تربیت و مباحثی مثل موضوع، اهداف، مبانی، اصول، روش‌ها، ارکان، دامنه و مراحل تربیت می‌پردازد؛
فصل سوم هم به بحث مهم یعنی تعامل بین آن دو در ۳ گفتار می‌پردازد: الف) بررسی امکان تعامل فقه و تربیت؛ ب) تأثیر فقه در تربیت ج) تأثیر تربیت و علوم تربیتی در فقه.
فصل اول درباره مفهوم‌شناسی فقه و اهمیت آن در میان علوم دینی و نیز مباحثی مثل موضوع، قلمرو، رسالت، محتوا و طبقه‌بندی فقه است؛
فصل دوم نیز مؤلف به مفهوم‌شناسی تربیت و مباحثی مثل موضوع، اهداف، مبانی، اصول، روش‌ها، ارکان، دامنه و مراحل تربیت می‌پردازد؛
فصل سوم هم به بحث مهم یعنی تعامل بین آن دو در ۳ گفتار می‌پردازد: الف) بررسی امکان تعامل فقه و تربیت؛ ب) تأثیر فقه در تربیت ج) تأثیر تربیت و علوم تربیتی در فقه.
