یکه‌تازیِ «حوزه نجف» و دست خالی قم

حوزه نجف مگر چند طلبه داشت که به این اندازه خروجی داد! اگر خروجی نجف را از ما بگیرند تمام حوزه‌های جهان تشیع می‌خوابد، آن وقت حوزه قم و مشهد چه چیز می‌خواهد در دهد! متأسفانه قم هنوز کتابی ننوشته که به‌جای کفایه و رسائل مطرح باشد.

به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی مفسر قرآن کریم و استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم، چندی پیش در جمع رئیس و مدیران سازمان اوقاف و امور خیریه از اقدام سید مرتضی برای احیای وقف و تأثیرات آن در شکل‌گیری و عظمت حوزه علمیه نجف اشرف سخن گفت که با اندک ویرایش تقدیم می‌گردد.

حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام برای مسلمانان برکات جهانی دارند و نیز شکوه و عظمت حوزه علمیه نجف بی‌شک از حضور ایشان است؛ اما نمی‌‌توان نقش و عُرضه متولیان و زعمای نجف را نادیده گرفت.

شش معصوم و در رأس آن‌ها پیامبر اکبر(ص) در مدینه هستند ولی چنین خروجی نداشته است، مدینه را به ابی ‌‌بن‌ کعب و مکه را عبدالله‌ بن‌ عباس دادند خروجی نداشت، اما سید مرتضی از شخصیت‌های پرنفوذ شیعه در نجف املاک خود را «وقف» کرد و با درایت و مدیریت شاگردان برجسته‌ای را پرورش داد.

سید مرتضی «وقف» را زنده کرد، ایشان بخشی از املاک خود را برای تهیه کتاب و لوازم‌التحریر وقف کرد و بودجه نجف را با همین‌ها تأمین کرد، در تدریس به این فکر نبود که چه کسی می‌آید و چه کسی می‌رود بلکه به این فکر بود چه کسی خوب اشکال می‌کند و خوب سؤال می‌پرسد.

سید مرتضی یک عالم، عاقل، مدبر و حوزه ساز بود؛ یعنی آخوند روضه‌خوان، امام‌جمعه و جماعت تربیت نکرد، اگر این شاگردان امام‌جمعه و جماعت می‌شدند و عائله پیدا می‌کردند چه کار انجام می‌دادند، این‌که نمی‌تواند شب و روز در نجف درس و بخواند و کتاب بنویسد، سید مرتضی انسان عاقلی بود که فقهای نامی را پرورش داد.

این طلبه‌های متوسط یا امام‌جمعه یا امام جماعت می‌شوند، کسی که بتواند همانند شیخ انصاری استوانه و استخوان باشد جان کندن می‌خواهد و نیازمند استعداد و مقاومت صددرصد و بودجه کافی است.

این مدیریت است که حوزه را اداره می‌کند وگرنه از انسان بی‌سواد کاری ساخته نیست، نیازها و سؤال‌ها هر روز جدید است، ما قرآن را می‌خوانیم که مشکلات ما را حل کند؛ راه عملی باید در نظر باشد و محقق، مفسر و عالم قرآنی تربیت شود.

در دیدار با آقایان شورای عالی مدیریت مطرح کردم اگر الآن خدایی نکرده خروجی نجف را از ما بگیرند تمام حوزه‌های علمیه سراسر جهان تشیع خروجی ندارند، از هزار سال قبل تا عصر کنونی، از کتب اربعه، شرایع محقق، کتاب‌های عمیق علامه حلی تا رسائل و مکاسب شیخ انصاری، کفایه آخوند خراسانی از برکات حوزه نجف است.

اگر حوزه نجف را از ما بگیرند حوزه قم و مشهد چه چیز می‌خواهد در دهد، اگر خروجی نجف گرفته شود تمام حوزه‌های جهان تشیع می‌خوابد، پشتوانه کتاب‌ها از کتب اربعه است، متأسفانه قم هنوز کتابی ننوشته که به جای کفایه و رسائل مطرح باشد.

سه طلبه از نجف برخاستند و سه کار عمیق کردند، یکی مرحوم آقای حکیم است که یک دوره فقه به عنوان مستمسک نوشت که کتابی قوی است، یکی علامه امینی شد و الغدیر یک کتاب کلامی متقن نوشت و دیگری هم مرحوم علامه طباطبایی بود، این‌ها با دست‌خالی کار می‌کردند که از برکات سید مرتضی و حوزه علمیه بود.

اساس حوزه این است که به کسی نگاه محترمانه کند که بتواند از علم و نظریات تأسیسی خود بگوید؛ کل حوزه نجف مگر چند طلبه داشت که به این اندازه خروجی داد، الآن بیش از ۶۰ هزار طلبه وجود دارد اما شش نفر هم همانند علامه طباطبایی نیستند، سرش این است که ما تصور می‌کنیم طلاب یک لیسانس یا سطح ۴ گرفتند کافی است و بروند.

نهال فروشی آفتی برای حوزه است تا طلبه می‌خواهد درس بخواند جذب دستگاه‌ها و نهادهای گوناگون می‌شود، چه کسی باید این امورات را اداره کند.