مشارکت سیاسی پدیده و رفتاری است که بیشتر نظامهای سیاسی در مقام عمل به آن اعتنایی نداشته اند و فقط در مقام تئوری از آن سخن گفته اند؛ اما امروزه شرایط به گونهای است که صاحبان قدرت سیاسی نمیتوانند بدون در نظر گرفتن خواستهها و مشارکت سیاسی مردم در فرآیند تصمیم گیری، قدرت شان را حفظ کنند.
به گزارش شبکه اجتهاد، مشارکت سیاسی اگر چه به لحاظ مفهومی مربوط به دوران مدرن است، اما به لحاظ مصداقی میتوان نمودهای آن را در گذشتههای دور و دولتهای کهن شناسایی کرد. مشارکت سیاسی پدیده ورفتاری است که بیشتر نظامهای سیاسی در مقام عمل به آن اعتنایی نداشته اند و فقط در مقام تئوری از آن سخن گفته اند؛ اما امروزه شرایط به گونهای است که صاحبان قدرت سیاسی نمیتوانند بدون در نظر گرفتن خواستهها و مشارکت سیاسی مردم در فرآیند تصمیم گیری، قدرت شان را حفظ کنند.
مشارکت سیاسی امروزه به عنوان یک رفتار سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ چرا که مشارکت سیاسی از سویی، رابطه تنگاتنگی با مشروعیت، اقتدار و کارآمدی نظام سیاسی و امنیت ملی دارد و از سوی دیگر، مشارکت سیاسی به عنوان یک شاخصه مهم در سه حوزه مفهومی؛ یعنی جمهوریت نظام، توسعه سیاسی و جامعه مدنی مطرح میشود که البته تمامی این حوزهها به نوعی با همدیگر مرتبط هستند.
در فقه و کلام سیاسی، مشارکت سیاسی با این پرسش مطرح میشود: تأثیر و نقش مردم بر ساختار حکومتی و رفتارهای دولت مردان و همه امور سیاسی، در جامعه و حکومت اسلامی، تا چه حد مشروع و موجه است و اهمیت دارد؟
در نگاه دینی و با مراجعه به نصوص و مبانی اسلامی، مشارکت سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار و بیشتر مورد ترغیب و تأکید قرار گرفته است؛ زیرا در فرهنگ سیاسی اسلام، اهتمام مردم نسبت به سرنوشتشان، بیش از هر نظام فرهنگی و دینی دیگری مورد توجه است.
با توجه به اهمیت و نقش اساسی مشارکت سیاسی در کارآمدی و میزان مشروعیت نظامهای سیاسی در نظام بین الملل و پویایی فقه سیاسی شیعه، کتاب راهکارهای فقه سیاسی شیعه برای گسترش مشارکت سیاسی، با هدف توصیف و تحلیل راهکارهای مطرح در فقه سیاسی شیعه برای توسعه ی مشارکت سیاسی در راستای اثبات کارآمدی و پاسخگو بودن فقه سیاسی شیعه نسبت به مسائل مستحدثه تنظیم و به چاپ رسیده است.
این نوشتار با بیان چارچوب نظری بحث، در قالب پنج فصل تدوین شده است. در فصل اول یعنی فصل مفاهیم و کلیات، مفاهیم اساسی فقه سیاسی از جمله مشارکت سیاسی و مولفهها و انواع و شیوهها و عوامل موثر بر مشارکت سیاسی مورد توجه قرار گرفته است و نیز ابعاد فقه شیعه، ساختار فقه شیعه، و عوامل پویایی فقه شیعه نیز مورد بحث قرار گرفته است.
در فصل دوم این کتاب شورا و مشارکت سیاسی و سطوح شورا و کاربرد آن در سازو کار نظام سازی مورد توجه نویسنده قرار گرفته است. در فصل سوم مفهوم بیعت در فرهنگ اسلامی و منابع اسلامی از جمله قرآن و سنت مورد مداقه قرار گرفته است و در ادامه ماهیت بیعت همراه با شرایط لازم در بیعت با توجه به دیدگاههای متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل چهارم کتاب، نویسنده مفهوم نصیحت در فرهنگ اسلامی و در منابع اسلامی و اهمیت و ضرورت نصیحت حاکمان را مورد توجه قرار داده است. و در نهایت در فصل پنجم امر به معروف و نهی از منکر مورد مفهوم شناسی قرار گرفته است و جایگاه و اهمیت، راههای شناخت معروف و منکر، آثار و کارکردهای آن و روشهای اجرای آن بیان شده است و در نهایت در مبحث نتیجه گیری پیشنهاداتی توسط نویسنده برای افزایش مشارکت سیاسی مطرح میشود.
کتاب “راهکارهای فقه سیاسی شیعه برای گسترش مشارکت سیاسی” به قلم ناصر علی رحمانی توسط انتشارات مرکز بین المللی ترجمه ونشر المصطفی در ۲۸۸ صفحه تنظیم شده است.وسائل