شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
بعضی از این اموال لقطه و بعضی از آن‌ها مجهول‌المالک است. چون ملاک لقطه در بعضی از آن‌ها است و ملاک مجهول‌المالک در بعضی دیگر. نمی‌شود گفت همه آن‌ها لقطه است یا همه آن‌ها مجهول‌المالک است. پس بعد از یافتن این اموال چون شخص علم دارد اجمالاً به اینکه یا لقطه است یا مجهول‌المالک باید در مکان امن و در دست امینی گذاشته شود و تعریف شود و اعلام شود تا صاحبان آن‌ها به آنجا و آن شخص مراجعه کنند.
اختصاصی شبکه اجتهاد: سیلهای اخیر کشور، علاوه بر وظیفه امدادرسانی که متوجه تمام مردم کشور از جمله روحانیون و طلاب نمود، وظیفه دیگری را نیز اختصاصا برای حوزه های علمیه و فقه پژوهان ایجاد کرد. این وظیفه، پاسخگویی به مسائل اختصاصی سیل است، مسائلی از قبیل ضمان خسارتهای وارده به سیل زدگان، حکم اموال پیدا شده در زمان سیل، حکم طهارت یا نجاست سیلاب و مکان هایی که آلوده به سیلاب شده است و … . شبکه اجتهاد، به عنوان بزرگترین سایت فقهی و حقوقی کشور، تلاش دارد تا در گفتگو با اساتید عرصه فقه، زوایای مختلف فقهی سیل اخیر را واکاوی کند. در این گفتگو، از استاد محمد باقری شاهرودی، از حکم اموال پیدا شده در سیل پرسیدیم. استاد قدیمی سطوح عالی حوزه علمیه قم و شاگرد مراجع برجسته این حوزه معتقد است باید ابتدا بین حکم لقطه و مجهول المالک فرق گذاشت و مانع خلط میان احکام این دو عنوان فقهی گردید. مشروح این گفتگو، به قرار زیر است:
اجتهاد: توجه به اختلاط اموال به جهت جریان سیل، آیا اموال پیداشده پس از فروکش کردن سیل، حکم لقطه را دارد یا مجهول‌المالک؟
باقری شاهرودی: بعضی از این اموال، لقطه و بعضی از آن‌ها مجهول‌المالک است. چون ملاک لقطه در بعضی از آن‌ها است و ملاک مجهول‌المالک در بعضی دیگر وجود دارد، نمی‌شود گفت همه آن‌ها لقطه است یا همه آن‌ها مجهول‌المالک هستند. بنابراین بعد از یافتن این اموال، چون شخص اجمالاً علم دارد به اینکه مال پیدا شده، یا لقطه است یا مجهول‌المالک باید در مکان امن و در دست امینی گذاشته شود و تعریف شود و اعلام شود تا صاحبان آن‌ها به آنجا و آن شخص مراجعه کنند.
اجتهاد: با توجه به نظریه امثال آیت‌الله خوئی و تبریزی در لقطه که سقف خاصی را برای آن تعیین نمی‌کنند، آیا می‌توان به‌صرف پیدا کردن اموالی نظیر اسکناس یا لباس‌های بی‌نشان که علامت خاصی ندارند، آن‌ها را تملک کرد؟
باقری شاهرودی: اموال پیداشده که فرمودید اگر مالک‌های آن‌ها مشخص نیست حتی در افراد محصور نیز باید به حاکم شرع داده شود یا با اجازه وی، به فقرا اعطا شود تا ذمه شخص یابنده بری شود.
اجتهاد: با توجه به مشخص نبودنِ صاحبان بسیاری از اموال، آیا می‌توان به تمسک به قاعده عدل و انصاف، عین یا قیمت آن‌ها را در میان سیل‌زدگان تقسیم کرد؟
باقری شاهرودی: احکام لقطه در بعضی از آن‌ها و احکام مجهول‌المالک در بعض دیگر جاری است؛ لذا چون شخص علم اجمالی دارد، باید تعریف کند و در نهایت به حاکم شرع یا با اجازه او به فقراء همان منطقه و فقراء سیل‌زده داده می‌شود. بنابراین فرض این سؤال، برفرض تمامیت این قاعده، از موارد این قاعده نیست.
