از «روش کشف اسباب صدور حدیث» تا «تأثیر اندیشه‌های حدیثی بر معناشناسی اصطلاحات حدیثی»

یازدهمین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» با هدف فهم عمیق‌ و دقیق‌تر از احادیث، به صاحب امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین، مدیر مسئولی دکتر مجید ملایوسفی و سردبیری دکتر فتحیه فتاحی زاده، با ۱۵ مقاله در ۲۹۰ صفحه چاپ و منتشر شد.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» ویژه پاییز و زمستان ۹۸ به صاحب‌امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با هدف بهره‌گرفتن از علوم سنتی همانند فقه، اصول، کلام، فلسفه، عرفان، ادیان، تاریخ و همچنین علوم جدیدی همانند مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی، زبان‌شناسی، تحلیل گفتمان، تاریخ انگاره، در جهت فهم عمیق‌تر و دقیق‌تر از احادیث به عنوان پرکاربردترین منبع در استنباط معارف اسلامی اعم از اعتقادات، اخلاق و احکام شرعی؛ با ۱۲ مقاله علمی منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «ارزیابی سندی و نقد محتوایی گونه‌های روایی «حَجَرالاسود» ناظر به مسأله «میثاق ذر»»، «ایمان و ارتکاب گناه (تحلیل فقه الحدیثی و روش حل تعارض ظاهری روایات باب الذنوب و باب «أَنَّ الْإِیمَانَ لَا یَضُرُّ مَعَهُ سَیِّئَهٌ» در کتاب الکافی)»، «بازخوانی اعجاز قرآن کریم از منظر روایات معصومین(ع)»، «بازخوانی دلالت متنی و سندی حدیث «الْقُرْآنُ‏ کُلُّهُ‏ تَقْرِیعٌ‏ وَ بَاطِنُهُ‏ تَقْرِیبٌ»»، «تاریخ‌گذاری صریح‌ترین روایات حاکی از تحریف بایبل: روایت «ویل» و روایت «سؤال» از اهل کتاب»، «تأثیر اندیشه‌های حدیثی بر معناشناسی اصطلاحات حدیثی: بررسی نمونه اصطلاح «حدیث شاذ» نزد درایه نگاران اهل سنت با تأکید بر دیدگاه ابن صلاح شَهرُزوری (م ۶۴۳ق)»، «تحلیل سندی و دلالی روایات تشبیه «فساد ایمان (یا عمل) با غضب» به «فساد عسل با سرکه»»، «تحلیلی بر دیدگاه اندیشمندان شیعه در رفع تعارض روایات سعادت و شقاوت ذاتی با اختیار انسان»، «روش کشف اسباب صدور حدیث (الگوریتم دستیابی به اسباب صدور حدیث)»، «طرح‌واره‌های تصوری فضایل و رذایل اخلاق اجتماعی در مرویات نبوی با رویکرد معنی‌شناسی شناختی»، «مأثور بودن دعاهای روزانه ماه رمضان در بوته نقد»، «نقد و بررسی جایگاه حدیث «هفتاد و سه فرقه» در منظومه فکری تکفیری‌ها».

در ادامه نیم‌نگاهی خواهیم داشت به محتوای مقالات، که پس از معرفی اثر می‌توان با استفاده از لینک پایانی متن کامل مقالات را دانلود نمود.

ارزیابی سندی و نقد محتوایی گونه‌های روایی «حجرالاسود» ناظر به مساله «میثاق ذر»

نویسندگان: سیدحسین کریم پور، محسن نورائی

حجرالاسود با قرار گرفتن در یکی از ارکان بیت الله و استحباب استلام، از قداستی خاص برخوردار است. شماری از روایات در منابع خاصه، با محوریت توصیف «حجرالاسود» و احکام آن، به خصوصیاتی اشاره دارند که از نظر اندیشورانی مانند سید مرتضی باعث بی اعتباری این روایات است؛ اما از نگاه اندیشوران دیگر، این روایات معتبر و دارای مفاهیمی قابل تایید است. گونه‌‌ای از روایات حجرالاسود، فلسفه استلام را میثاق بندگی توصیف کرده اند؛ و گونه‌‌ای دیگر، استلام را تجدید عهد با میثاقی تامل برانگیز به نام «میثاق ذر» تصویر نموده اند. پژوهش حاضر بر آن است با شیوه توصیفی – تحلیلی، ضمن ارزیابی سندی گونه‌های روایی حجر، با ملاک قراردادن قرآن، عقل و سنت معتبر، تحلیلی نقادانه نسبت به محتوای این روایات ارائه دهد. از جمله نتایج این تحقیق، آشکارشدن ردپای راویان اسرائیلی همچون وهب بن منبه در اثبات خصوصیات فرا زمینی برای حجرالاسود و نیز نشان دادن بی اعتباری روایات پیوند دهنده حجرالاسود با اندیشه عالم ذر است. از پیامدهای ناپسند این دسته از روایات، تداوم منازعات بیهوده میان علمای اسلام و تحریف فلسفه حقیقی استلام است. دانلود اصل مقاله

ایمان و ارتکاب گناه (تحلیل فقه الحدیثی و روش حل تعارض ظاهری روایات باب الذنوب و باب «ان الإیمان لا یضر معه سیئه» در کتاب الکافی)

نویسندگان: عبدالعلی پاکزاد، محمدحسن رستمی، مهدی جلالی

کلینی در باب «ان الإیمان لا یضر معه سیئه» از کتاب الایمان و الکفر الکافی، دو روایت آورده است که می‌‌توان از آن دو این گونه هم برداشت کرد که با وجود ایمان، گناه به سعادت آدمی آسیبی نمی‌‌رساند. در نگاه اولیه، این آموزه با مفهوم آیات قرآن و روایات «باب الذنوب کتاب ایمان و الکفر الکافی»، که رستگاری را در همراهی ایمان با عمل صالح می‌‌داند، در تعارض است. مساله اساسی این است که، چون قرآن و روایات سرچشمه واحدی دارند، وجود تعارض در آن‌ها، قابل قبول نیست و باید برای حل آن، چاره‌‌ای اندیشید. مساله دیگر بعد فرهنگی و بد آموزی‌های احتمالی رفتاری و عملی این نوع برداشت از روایات است. در این مقاله به روش تحلیلی- انتقادی، روایات مورد بحث دو باب کتاب الکافی، از نظر سندی و محتوایی بررسی شده و تعارض اولیه در نهایت حل شده است و نتیجه نهایی این که، عنوانی که کلینی برای باب یاد شده «ان الإیمان لا یضر معه سیئه» برگزیده، سبب برداشت نادرست برخی افراد از این دسته روایات شده است و نگاه مجموعی به روایات شیعه در این موضوع، نشان می‌‌دهد که میان دو باب مذکور در کتاب کافی در واقع تعارضی وجود ندارد. دانلود اصل مقاله

بازخوانی اعجاز قرآن کریم از منظر روایات معصومین (ع)

نویسندگان: محمدعلی غیور، حکیم وزیری

اعجاز از پرسابقه ترین علومی است که پیرامون قرآن کریم شکل گرفته است ولی اصطلاح معجزه از اواسط قرن سوم هجری رواج یافته است. در بیانات معصومین (ع) تعابیر: حجه الله، برهان، عهد، بینه و آیه به چشم می‌‌خورد که می‌‌تواند ناظر به جنبه اعجاز قرآن کریم باشد. آنچه در آغاز، نظر دانشمندان مسلمان را به خود معطوف داشت؛ فصاحت، بلاغت و نظم قرآن کریم بود این ویژگی تا به امروز، همواره به عنوان برترین وجه اعجاز مطرح بوده است. با این وجود از دل آیات تحدی و روایات معصومین (ع) که عدل قرآن اند، بیان صریحی در تایید این وجه به چشم نمی‌‌خورد. تحدی قرآن کریم در آیه ۴۹ سوره قصص و اوصافی نظیر: نور، حبل متین، منجی، مصباح، قائد و… که در روایات به چشم می‌‌خورد، بیان کننده وجه هدایت کنندگی قرآن است. در این تحقیق سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی و با تتبع در کتب لغت، آثار نگاشته شده پیرامون اعجاز قرآن و جوامع معتبر روایی، به بیان؛ ماده لغوی «عجز»، اصطلاح معجزه، شروط آن، تعابیر به کار رفته در روایات به جای کلمه معجزه و وجوه اعجاز قرآن پرداخته شود. هدف از طرح این مسائل، بازخوانی اعجاز قرآن کریم، از منظر روایات حضرات معصومین (ع) است. نتیجه آن که ائمه اطهار (ع) عنایت ویژه‌‌ای به هدایت کنندگی قرآن کریم داشته‌اند از این رو همواره به تعالیم و معارف عمیق آن توجه داده و کمتر به جنبه ادبی قرآن، نظر داشته‌اند. دانلود اصل مقاله

بازخوانی دلالت متنی و سندی حدیث «القرآن‏ کله‏ تقریع‏ و باطنه‏ تقریب»

نویسندگان: مهدی ایزدی، مهدی کهکی

از جمله احادیثی که در جوامع روایی شیعه از حضرات معصومین (ع) درباره حقیقت قرآن کریم نقل شده، حدیث «القرآن‏ کله‏ تقریع‏ و باطنه‏ تقریب‏» است. بررسی کتب حدیثی و تفسیری نشان از اختلاف جدی فهم دقیق این حدیث در میان علمای بزرگ شیعه دارد تا جایی که یکدیگر را نفی می‌‌کنند. این تحقیق به دنبال آن است تا با تکیه بر دانش «نقد الحدیث» و «فقه الحدیث» و با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی دلالت متنی این حدیث بپردازد و فهم مناسبی از آن ارائه نماید. البته در این راستا از بررسی‌های سندی و رجالی نیز به تناسب بحث، استفاده شده است. نگارنده پس از جرح و تعدیل آراء موجود در این زمینه، معتقد است که فهم دقیق و نظر صائب که اولین بار توسط علامه طباطبایی در تفسیر المیزان مطرح گردیده، آن است که این حدیث به نوعی هم خانواده ی احادیث ظهر و بطن قرآن کریم محسوب می‌‌شود و به مرتبه ی إحکام و تفصیل قرآن کریم اشاره دارد. دانلود اصل مقاله

تاریخ گذاری صریح‌ترین روایات حاکی از تحریف بایبل: روایت «ویل» و روایت «سوال» از اهل کتاب

نویسندگان: محمدعلی طباطبایی، عبدالهادی مسعودی، محمد علی مهدوی راد

در میان انبوه روایاتی که در آن‌ها سخنی درباره تورات و یا انجیل گفته شده، به طور خاص دو روایت هست که به نظر می‌‌رسد صریح ترین روایات حاکی از وقوع تحریف در کتب مقدس پیشین هستند. یکی از آن‌ها روایت ویل از عثمان است که طبری ذیل آیه ۷۸ سوره بقره نقل کرده است و دیگری روایتی منقول از ابن عباس است که مسلمانان را از رجوع به اهل کتاب نهی می‌‌کند. این مقاله با استفاده از روش تحلیل اسنادی متنی و تحلیل منبع به دنبال پاسخ به این پرسش است که منشا این روایات کدام دوره از دوره‌های تحریف باوری مسلمانان است. این بررسی نشان می‌‌دهد که در خوش بینانه ترین حالت این روایات در قرن دوم هجری جعل و یا به گونه‌‌ای دستکاری شده‌اند که مضمونی تحریف باورانه یافته‌اند. دانلود اصل مقاله

تاثیر اندیشه‌های حدیثی بر معناشناسی اصطلاحات حدیثی: بررسی نمونه اصطلاح «حدیث شاذ» نزد درایه نگاران اهل سنت با تاکید بر دیدگاه ابن صلاح شهرزوری (م ۶۴۳ق)

نویسنده: حمید باقری

وجود مولفه «عدم شذوذ» در تعریف حدیث صحیح نزد اهل سنت، سبب اهمیت حدیث شاذ نزد ایشان شده است؛ چه آن که حدیث شاذ در زمره احادیث ضعیف و مردود جای می‌‌گیرد. مطالعه منابع موجود، حکایت از وجود سه معنا از حدیث شاذ نزد ایشان دارد. این معانی به لحاظ تاریخی به ترتیب از شافعی (م۲۰۴ق)، حاکم نیشابوری (م ۴۰۵ق) و شاگردش ابویعلی خلیلی قزوینی (م ۴۴۶ق) ارائه شده است. بررسی آثار درایه در دوره‌های متاخر و معاصر، نشان از پذیرش نظر شافعی و رد دو تعریف دیگر دارد. پرسشی که در این باره اهمیت می‌‌یابد اینکه سبب تفوق تعریف شافعی بر سایرین چیست؟ این نظر از کدام زمان و به دست کدام عالم ترجیح داده شده است؟ بررسی آثار درایه‌‌ای موجود حاکی از آن است که تلاش‌های ابن صلاح شهرزوری (م ۶۴۳ق) در این خصوص موثر بوده است. داوری وی در این باره، از یکسو ناظر به صحیح بخاری و از سوی دیگر متاثر از نتایج نامطلوب حاصل از دو تعریف دیگر است. مولفه «تفرد راوی ثقه» در تعریف حاکم نیشابوری و «تفرد راوی» در تعریف خلیلی قزوینی، سبب می‌‌شود تا متفردات راویان ثقه یا مطلق متفردات راویان در صحیح بخاری در زمره احادیث شاذ جای گیرد. امری که با جایگاه ویژه این کتاب نزد اهل سنت ناهمگون است. از این رو ابن صلاح که خود بدین نکته تصریح دارد، آن را دلیل ترجیح نظر شافعی اظهار کرده است. دانلود اصل مقاله

تحلیل سندی و دلالی روایات تشبیه «فساد ایمان (یا عمل) با غضب» به «فساد عسل با سرکه»

نویسنده: مصطفی همدانی

یکی از مضامین روایی در جوامع شیعه و سنی، تشبیه فساد ایمان یا عمل (طبق تفاوت نقل‌ها) با غضب، به فساد عسل با سرکه است. چالشی که در تحلیل فقه الحدیث این روایات فراروی محقق نهاده می‌‌شود این است که مگر مخلوط عسل با سرکه که سکنجبین باشد خود یک شربت گوارا و داروی مفید نیست؟ پس چرا این روایات، سرکه را فاسد کننده عسل معرفی فرموده اند؟! شارحان این روایات معمولا با تاثر از نگرش فلسفی حکیمان فلسفی مشاء به تحلیل فساد پرداخته و آن را به معنای فساد صورت عسل و انحلال آن و از بین رفتن آثار مشخصه آن چون شیرینی و… انگاشته اند. جستار فرارو پس از ارزیابی سند روایات و اطمینان از صدور مضمون اصلی این روایات که تشبیه فساد ایمان با غضب به فساد سرکه با عسل باشد، دیدگاه مسلط که خلاف ظاهر است را به بوته نقد نشانده است. این پژوهه سپس در راستای دستیابی به تفسیر صحیح حدیث، علاوه بر استمداد از روش‌های دقیق نقد و فهم حدیث، تحلیل‌های علمی جدید در ماهیت سرکه و عسل و تعامل متصور در میان این دو ساختار شیمیایی یعنی تاثر عسل و قندهای آن از پشه سرکه (Drosophila Melanogaster) که محصول آن خرابی و تخمیر و ترشیدگی عسل در طول زمان است را نیز دستمایه قرار داده و در نتیجه بدون عدول از ظاهر حدیث، فساد را بر همان معنای لغوی خود وانهاده است و آن را به معنای «فساد تخمیری» و محصول همجواری سرکه و عسل (بدون مخلوط شدن با هم) و تاثر فاکتورهای شیمیایی موجود در عسل از پشه سرکه معرفی کرده است. نتیجه نهایی اینکه این روایات، هیچ ربطی به سکنجبین که محصول امتزاج و حل شدن این دو درهم است ندارند. دانلود اصل مقاله

تحلیلی بر دیدگاه اندیشمندان شیعه در رفع تعارض روایات سعادت و شقاوت ذاتی با اختیار انسان

نویسندگان: عبدالله میراحمدی، فاطمه مکاریان کاشان

سعادت و شقاوت یکی از مباحث مهم فلسفی و کلامی است. در آموزه‌های روایی ائمه (ع) نیز پیرامون حقیقت سعادت و شقاوت و اختیاری بودن آن فراوان بحث شده است. با این حال، ظاهر برخی احادیث بر سعادت و شقاوت ذاتی انسان و نفی اختیار او در رقم زدن سرنوشت خویش دلالت دارد. از نظر برخی اندیشمندان، سعادتمندی با غایت مطلوب انسان و کمال نهایی او هماهنگی دارد و دست یابی به آن با انتخاب آگاهانه آدمی و اعمال اختیاری او حاصل می‌‌شود. عده‌‌ای دیگر از صاحب نظران با تکیه بر ظاهر احادیث یادشده به حاکم بودن جبر بر سرنوشت انسان، باور دارند. وجود این تعارض ، محدثان و صاحب نظران امامیه را بر آن داشته تا با شیوه‌های گوناگون به تبیین و توجیه این روایات بپردازند. در پژوهش حاضر به شیوه تحلیل محتوا برآنیم پس از طرح دیدگاه شاخص ترین اندیشمندان شیعه پیرامون این روایات، راه حل ارائه شده توسط آنان را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم و در نهایت، نظر صحیح را استخراج کنیم. با بررسی دقیق دیدگاه صاحب نظران و تحلیل آن‌ها درمی یابیم تاویل این احادیث به علم الهی، افزون بر نفی شبهه جبر، با سایر آیات و روایات و ادله کلامی هم سوست. در این میان برخی اندیشمندان، نفی وجود ذاتی را شاهدی بر اثبات این مدعا می‌‌دانند. بر این اساس، عملی که از انسان سر می‌‌زند و موجود می‌‌شود، پیش از صدور آن از جانب انسان، در علم الهی معلوم و متعین است. دانلود اصل مقاله

روش کشف اسباب صدور حدیث (الگوریتم دستیابی به اسباب صدور حدیث)

نویسنده: عبدالحمید واسطی

آمیختگی روایات صحیح و مردود، سبب شده است تا متخصصین به دنبال روش تمایز و اعتبارسنجی روایات بروند، یکی از عناصری که در تشخیص اعتبار روایات دخیل است، قرائن صدور روایت است، مساله این مقاله، چگونگی کشف اسباب صدور احادیث است. برای کشف فضای صدور، ده مرحله عرضه گردیده است مانند: احراز تام بودن روایت مورد نظر، کشف خانواده حدیثی آن، مقایسه با محکمات عقلی و نقلی و عمومات فوقانی، بررسی لحن روایت، بررسی شرایط زمانی و مکانی معصومی که روایت از او صادر شده است، بررسی شرایط اولین راویی که روایت از او نقل شده است، تایید یا منتفی کردن احتمال تقیه، تایید یا منتفی کردن احتمال قضیه شخصیه بودن روایت. در این مقاله، مراحلی که باید در موارد فوق طی شود به صورت قدم به قدم آمده است که در صورت اجرای تمام مراحل، می‌‌توان براساس ضوابط علوم حدیث، حکم به اعتبار محتوایی حدیث کرد و برای استظهار از آن اقدام نمود. دانلود اصل مقاله

طرح واره‌های تصوری فضایل و رذایل اخلاق اجتماعی در مرویات نبوی با رویکرد معنی شناسی شناختی

نویسندگان: فتحیه فتاحی زاده، عارفه داودی

زبان شناسان شناختی معتقدند اهمیت طرح واره‌های تصوری به عنوان بخشی از ساز و کارهای زبان و تفکر این است که آن‌ها به عنوان مفاهیم جسمیت یافته ی ابتدایی می‌‌توانندبه شکلی نظام مند، ساختار مفاهیم پیچیده تر را فراهم آورند. روایات نبوی،جهت تبیین فضایل و رذایل اخلاق اجتماعی و پیامد ناشی از آن‌ها، با استفاده ازطرح واره‌های تصوری، مفاهیم انتزاعی را در سطح فهم همگان به ویژه اعراب صدر اسلام تنزل بخشیده و معنویات را به قلمرو محسوسات درآورده است. غایت جستار حاضر، بررسی بازنمود طرح واره‌های تصوری در پیکره ی مرویات نبوی (فضایل و رذایل اخلاق اجتماعی) بر مبنای مدل «طرح واره‌های تصوری ایوانز و گرین» در چهارچوب معنی شناسی شناختی است. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی طرح واره‌ها در روایات نبوی پرداخته شده است. شواهد نشان می‌‌دهد، طرح واره‌های نیرو، مهارشدگی، همسانی، حرکتی، فضا، اتحاد، تعادل، موجودیت در بافت متنی احادیث یافت شده است وحضرت (ص) از طریق چنین طرح واره‌هایی، مفاهیم مجرد فضایل و رذایل اخلاق اجتماعی را در قالب پیامد ناشی از آن‌ها و راه درمانشان بیان نموده است. دانلود اصل مقاله

ماثور بودن دعاهای روزانه ماه رمضان در بوته نقد

نویسندگان: محمد ابراهیم روشن ضمیر، علی اکبر حبیبی مهر

یکی از ویژگی‌های دین اسلام بالاخص مذهب تشیع، وجود دعاهای ماثور در قالب کتاب‌های دعاست که به رغم تلاش‌های بسیار دانشمندان، دچار آسیب‌های متعددی شده است. راه یابی برخی دعاها با اهداف گوناگون به مجموعه‌های دعایی، شناخت دعاهای ماثور از غیر آن را ضروری ساخته است. هرچند راز و نیاز با خداوند، متوقف بر ماثور بودن الفاظ و محتوای دعاها نیست اما استناد آن‌ها به معصوم و استفاده هدایتی از محتوای آن‌ها به عنوان آموزه‌‌ای دینی، مشروط به اثبات صدور آن از معصوم است. پژوهش حاضر با بهره گیری از منابع رجالی و حدیثی و با روش تحلیل اسنادی- محتوایی در صدد پاسخ به این پرسش است که آیا می‌‌توان دعاهای روزانه ماه رمضان را جزو دعاهای ماثور به حساب آورد. یافته‌های این پژوهش نشان از آن دارد که ضعف سندی و نیز برخی ایرادهای محتوایی این دعاها، باعث سلب اطمینان از ماثور بودن آن‌ها شده یا دست کم آن را با تردید جدی روبرو نموده است. دانلود اصل مقاله

نقد و بررسی جایگاه حدیث «هفتاد و سه فرقه» در منظومه فکری تکفیری‌ها

نویسندگان: شهناز رضایی، رحیم خاکپور، صدرا علی پور

از جمله سرچشمه‌های اندیشه تکفیری مستندات دینی است که می‌‌توان از آن با عنوان مبانی دینی- معرفتی اندیشه تکفیری یاد کرد. موارد نقلی و متکی به متون دینی، از مهم ترین مبانی مورد استناد حامیان این اندیشه است که حدیث مشهور «هفتاد و سه فرقه» یکی از آن مواردی است که تکفیری‌ها در ادعای حقانیت و نجات یافتگی خود و هلاکت سایر فرق اسلامی به آن استناد می‌‌کنند. در این مقاله با تاکید بر منابع معتبر حدیثی اهل سنت و با روش توصیفی تحلیلی میزان اعتبار حدیث «هفتاد و سه فرقه»، مضمون آن و استحصال رویکرد تکفیری از آن روایت بررسی می‌‌شود. اگرچه در بررسی سطحی، از ظاهر حدیث استحصال این رویکرد معرفتی و رفتاری محتمل است اما در نهایت با بررسی‌های جدی تر و عمیق تر آشکار می‌‌گردد که این استنباط با دیگر متون دینی، عقل سلیم و سیره پیامبر (ص) و صحابه ناسازگار است و سبب حصول رذایل فکری و رفتاری چون خود حق پنداری، تصور مالکیت حقیقت برای خود و دگرناپذیری می‌‌گردد. دانلود اصل مقاله

گفتنی است، دوفصلنامه علمی- پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» به صاحب امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین، مدیر مسئولی دکتر مجید ملایوسفی و سردبیری دکتر فتحیه فتاحی زاده چاپ و منتشر می‌گردد.

مقالات شماره دهم: «اعتبارسنجی خبر واحد در روایات اعتقادی»، «اعتبارسنجی سندی و تحلیل محتوایی حدیث «لَیسَ فِی‏الصّومِ رِیَاء»»، «بازخوانی تفسیر معرفت خدا با خدا در روایات اهل بیت (ع)»، «بررسی دلائل و اسباب (رافضی، ناصبی و شیعی) خواندن راویان و اعتبارسنجی آن‌ها از نظر رجال پژوهان اهل سنّت»، «بررسی روایت «توسل به حق سائلین» و نقد دیدگاه‌های البانی در آن»، «بررسی سندی و دلالی روایات اهل سنت در تفسیر «سَبْعاً مِنَ الْمَثانی‏»»، «تبیین نقش امام سجاد (ع) در شکل گیری قیام‌های توابین با تأکید بر ادعیه صحیفه سجادیه»، «تحلیل انتقادی روش‌های برخورد سلفیه تکفیری با احادیث در نقد مخالفان»، «تحلیل سندی و محتوایی حدیث «قُولُوا فینا ما شِئتُم …» با رویکردی به نفی غلو از ساحت اهل بیت(ع)»، «حل تعارض روایات تفسیری ابن عباس (مطالعۀ موردی: روایات تفسیری آیات صیام)»، «روش و مبانی فهم حدیثِ علامه مجلسی در کتاب السماء و العالم»، «نقد مبانی و اندیشه‌های حدیثی ابن قرناس با تأکید بر کتاب «الحدیث و القرآن»».

مقالات شماره نهم: «اعتبارسنجی روایات فضائل قرائت قرآن نزد شیعه»، «اعتبارسنجی نقد حدیث بر پایه علوم تجربی»، «بررسی سندی و دلالی روایات حجاب در منابع حدیثی اهل سنت «با تأکید بر روش تعیین حلقه مشترک»»، «تحلیل سندی و متنی دو روایت «لَا تَسُبُّوا الدَّهْرَ» و «یا دَهرُ أُفّ لَکَ» و حل تعارض آن دو»، «تحلیل سندی و متنی نامه امام جواد (ع) به والی سیستان»، «کاربست بینامتنیت قرآنی در تصحیح متن روایات: مطالعه موردی نهج البلاغه»، «کارکردهای قرینه سوال راوی در فهم احادیث فقهی».

علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه این دوفصلنامه با شماره تلفن‌ ۳۳۹۰۱۳۵۱ (۰۲۸) و تلفن همراه: ۰۹۹۰۰۴۱۵۳۳۸ تماس حاصل نمایند.