شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
دومین دفتر «مجموعه مقالات صدسالگی حوزه قم» به کوشش استاد رسول جعفریان با ۲۰ مقاله از اساتید و پژوهشگران، توسط نشر مورخ چاپ و منتشر شد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، پس از انتشار دفتر اول صدسالگی حوزه قم، همراهی اساتید و فضلا و استقبال از آن سبب شد، استاد رسول جعفریان مجموعه دیگری از مقالات را درباره حوزه قم تدارک ببیند.
شماری از مقالات درباره مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه قم و برخی از مقالات درباره تحولات فرهنگی و علمی و سیاسی این شهر در دوران حضور آیت‌الله بروجردی است.
برخورد حکومت با حوزه قم، گزارش مطبوعات درباره ساختار حوزه قم از مطالب دیگری است که در این مجموعه مورد توجه قرار گرفته است؛ همچنین رویکرد نقادانه قم با جریان‌های روشنفکری و مروری بر یکی از درازدامن‌ترین آن‌ها در ارتباط با مرحوم شریعیتی و… در این مجموعه مورد بررسی قرار گرفته است.
برخی از جنبه‌های ادبی و معماری قم موضوع شماری دیگری از مقالات دیگر است. دو مقاله هم درباره مرحوم سید ابوالفضل تولیت هست که نقش ویژه‌ای در قم و نیز در ارتباط با علما داشته است.
عناوین مقالات: «اصلاحات ارضی و چالش دربار با علما، به قلم رحیم روحبخش»، «عقلانیت آیت‌الله حائری در شکل‌گیری حوزه علمیه قم، اثرسید ضیاء مرتضوی»، «مواجهه فقهی حاج شیخ عبدالکریم حائری با مظاهر تمدّن، به نگارش محمد سروش محلاتی»، «رساله موسس: نگاهی به رساله عملیه آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری، تحقیقِ مجید غلامی جلیسه»، «فضای باز سیاسی دهه بیست، زمینه ساز احیای حوزه علمیه قم، مکتوب رحیم روحبخش»، «وصف علمای قم در شعر شیخ محمدعلی انصاری، به همت رسول جعفریان»، شیخ محمدعلی انصاری و ادبیات ردیه نویسی در قم، کوشش رسول جعفریان»، «نقش حوزه و روحانیت در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پژوهش سید جواد ورعی»، «ادبیات نقادی تمدن غرب در قم (سالهای ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۷ش)، به قلم رسول جعفریان» و «چند معنایی تعبیر «حوزه علمیه قم» در دو وقفنامه، به تحقیقِ امید رضایی» از جمله مقالات دفتر دوم می‌باشد.
همچنین؛ «تبعیدی‌های حوزه علمیه قم در دوره پهلوی، تحقیقِ رحیم روحبخش»، «آیت‌الله شیخ ابوالقاسم دانش آشتیانی، اثر مهدی سلیمانی آشتیانی و اسدالله عبدلی آشتیانی»، «قم به روایت سالنامه دبیرستان حکمت و مجله راه سلامت، پژوهش فرید قاسمی»، «برگ‌هایی از تاریخ حوزه علمیه قم، به کوشش رسول جعفریان»، «زندگی و کارنامه سید ابوالفضل تولیت، اثر حسین قربانی»، «سید ابوالفضل تولیت و تاریخ بنای شهرک امام خمینی، تحقیقِ محمد مهدی‌هادی به»، «بیوت علمی قم در قرن چهاردهم، نگارش ناصرالدین انصاری»، «آیت‌الله شیخ محمد خالصی‌زاده و چالش در قم، به قلم حمید کرمی پور و رضا مختاری اصفهانی»، «سرگذشت کتابخانه دار التبلیغ اسلامی، اثر ابوالفضل عرب زاده» و «احمد اثنا عشری، روحانی و شاعر قمی، تحقیقِ سمیه و فرشته اثنی عشری» از دیگر مقالات «مجموعه مقالات صدسالگی حوزه قم» است.
مقدمه مؤلف: در بخشی ار مقدمه کتاب می‌خوانیم: وقتی نگارش تاریخ در حوزه‌ای باشد که نویسنده در آن زیست می‌کند، دقیقا در اطراف او کسان زیادی هستند که در متن، منافع و ملاحظات خاص خود را دارند. سال گذشته دفتر اول صدسالگی منتشر و زمانی که جلسه‌ای برای نقد و بررسی آن گذاشته شد، برخی از مطالب طرح شده در آن جلسه، سبب برآشفته شدن شماری از افراد شد. طبیعی است که بحث علمی و نقد که اساس کار آن جلسه هم همین بود، بسیار عالی است، اما این که این مطالب از سوی منتقدان متخصص مطرح شود یا کسانی که ملاحظات دیگری دارند مسأله است.
در هر حال، لازم است تا جایی که ممکن باشد روش‌های علمی در نگارش تاریخ مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر باید تلاش کرد علم تاریخ بیش از هر مورد دیگر، مستند و متکی به منابع و اسناد مطالب ارائه شود. مجموعه اول صدسالگی، به رغم این که در قالب کارهای تولیدی ناشران حرفه‌ای توزیع نشد و صرفا از طریق چاپ محدود دیجیتالی و عرضه موقت و موردی توزیع گشت بازتاب خوبی داشت. مهم محتوا بود که سعی شده بود تازه و تحلیلی باشد. اسناد و مدارکی هم که در آن انتشار یافت، برای تاریخ حوزه قم سودمند بود.
فکر ادامه این کار، بیشتر به این دلیل بود که زمینه ادامه کار وجود داشت. حوزه صد ساله قم با توجه به تأثیرگذاری آن در تحولات ایران، زمینه‌های زیادی برای بحث دارد. عجالتا، برای بنده که اولین مجموعه مقاله را به مناسبت صدسالگی منتشر کرده بودم، این حس وجود داشت که دفتر دیگری هم منتشر کنم. اگر توفیق رفیق بود، سعی خواهم کرد، دفتر سومی را هم آماده سازم.
یادآوری می‌شود، دفتر دوم مجموعه مقالات «صدسالگی حوزه قم» به کوشش رسول جعفریان در ۷۵۱ صفحه از سوی نشر مورخ در اردیبهشت ۱۴۰۱ به زیور طبع آراسته شد. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر و تهیه کتاب می‌توانند با شماره تلفن ۰۲۵۳۷۷۳۱۳۵۵ تماس حاصل نمایند.
